IJsberg zo groot als de provincie Luxemburg is afgekalfd van de Ronne-ijsplaat op Antarctica
Op Antarctica is een enorme ijsberg, ongeveer 170 kilometer lang en zowat 25 kilometer breed, afgekalfd van de Ronne-ijsplaat. Het stuk ijs heeft een oppervlakte van 4.320 vierkante kilometer en is daarmee de grootste bestaande ijsberg ter wereld. Hij is maar iets kleiner dan de provincie Luxemburg. In 'De wereld vandaag' op Radio 1 gaf professor Frank Pattyn, glacioloog aan de Université Libre de Bruxelles, tekst en uitleg over het fenomeen.
Grote ijsbergen zijn wel vaker even groot als een Belgische provincie, maar deze heeft de grootte van de grootste Belgische provincie, Luxemburg, zei Pattyn.
Het gebeurt wel vaker dat dergelijke ijsbergen van de ijsplaten afbreken omdat het een natuurlijk fenomeen is. Het compenseert de hoeveelheid sneeuw die op de ijskap valt, en vermits er maar weinig afsmelting via de atmosfeer plaatsvindt op Antarctica, moet dat ijs dus verdwijnen via het afbreken van ijsbergen, zo zei hij.
Deze ijsberg is afgebroken van de Ronne-ijsplaat en gaat nu meegenomen worden door de zeestromingen aan de oppervlakte. Hij zal een reis maken langs Antarctica om dan ergens aan de andere kant verder naar het noorden te drijven, naar warmere wateren. Daar zal hij dan verder verbrokkelen, al is het ook mogelijk dat hij al vroeger zal uit elkaar vallen, aldus professor Pattyn.
Het is echter moeilijk te voorspellen, het is een zeer traag proces en zo'n ijsberg kan bijvoorbeeld ook opnieuw vastlopen in een ondiep deel van de oceaan of de zeeën rond Antractica en daar dan blijven hangen. Het is al gebeurd, zei Pattyn, dat een ijsberg een pinguïnkolonie een tijd heeft geblokkeerd, waardoor de pinguïns moeite hadden om de open oceaan te bereiken om voedsel te halen.
In principe kan een dergelijke ijsberg in open zee gevaarlijk zijn voor de scheepvaart maar het gaat hier om Antarctica en daar is de scheepvaart natuurlijk niet zo druk, zei Pattyn, "het is het Suezkanaal niet". Ook kan men met satellietbeelden opvolgen waar de ijsberg zich precies bevindt en hoe snel hij zich verplaatst, wat niet snel is maar wel erg traag.
Gletsjers gaan sneller bewegen
Dit is dus een natuurlijk fenomeen, zei Pattyn, en voor alle duidelijkheid, het afbreken van een ijsberg veroorzaakt geen stijging van de zeespiegel. De ijsplaten waar de ijsbergen afbreken, drijven immers zelf al op het water.
Maar door de opwarming van het klimaat zijn een aantal gletsjers wel sneller gaan bewegen en dus ook versneld beginnen afbrokkelen. In dat geval gaat het niet meer om compensatie van de sneeuwval en is er meer ijsverlies, aldus Pattyn.
Ook is het mogelijk dat bij een verdere opwarming van de aarde een aantal andere ijsplaten volledig uit elkaar zouden kunnen vallen, zei Pattyn. Dat er dus niet een stuk afbreekt, een ijsberg ter grootte van een provincie, maar dat een volledige ijsplaat, die eerder de grootte heeft van een land, volledig zou kunnen verbrokkelen. Dat is overigens al gebeurd, zo zei hij.
IJsberg A-76
De enorme ijsberg A-76 is afgekalfd van de westelijke kant van de Ronne-ijsplaat en drijft nu in de Weddellzee op Antarctica.
Hij heeft een oppervlak van 4.320 vierkante kilometer en uit recente satellietbeelden van de Copernicus Sentinel-1 missie blijkt dat hij zo'n 170 km lang is en 25 km breed.
Daarmee is hij op dit ogenblik de grootste ijsberg ter wereld, een positie die hij overneemt van ijsberg A-23A die een oppervlakte heeft van zo'n 3.880 vierkante km en ook in Weddellzee ligt.
De ijsberg werd voor het eerst opgemerkt door de British Antarctic Survey en bevestigd door het US National Ice Center (NIC) aan de hand van beelden van Copernicus Sentinel-1. Het NIC is de enige organisatie die de Antarctische ijsbergen opvolgt en namen geeft.
IJsbergen worden traditioneel vernoemd met een letter naar het kwadrant van Antarctica waar ze voor het eerst opgemerkt werden, met een volgnummer en vervolgens als de ijsberg opbreekt in stukken, een volgletter.
De letters die gebruikt worden, zijn A voor de lengtegraden tussen 0° tot 90° W (de Bellingshausenzee, de Weddellzee), B voor de lengtegraden tussen 90° W tot 180° (de Amundsenzee, de oostelijke Rosszee), C voor de lengtegraden tussen 90° O en 180 ° (de westelijke Rosszee, Wilkesland) en D voor de lengtegraden tussen 0 ° en 90 ° O (de Amery-ijsplaat, de oostelijke Wedellzee).
IJsberg B-15A was dus een stuk dat is afgebroken van B-15, de grootste ijsberg ooit, die in 2000 is afgebroken van de Ross-ijsplaat in de oostelijke Rosszee. B-15 had een oppervlakte van 11.000 vierkante kilometer. Brokstukken daarvan drijven nog steeds in de zuidelijke Atlantische Oceaan.
Beluister hier het gesprek met glacioloog Frank Pattyn in 'De wereld vandaag'.
