Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) belooft strengere regels, straffen en desnoods ontslag voor militairen die racistisch, seksistisch of fascistisch zijn. Zij lag vanmiddag onder vuur in de Kamer in de zaak rond de – nog steeds – voortvluchtige militair Jürgen Conings.

Op Vlaams Belang na willen alle partijen weten hoe het mogelijk is dat Jürgen Conings, die door het Ocad gelabeld werd als ‘potentieel gevaarlijke extremist’, toegang had tot het wapendepot van de kazerne in Leopoldsburg. Dat Vlaams Belang zich niet in het debat mengde, liet onder meer Groen-kamerfractieleider Wouter De Vriendt niet na te benadrukken.

• Als extremist op Ocad-lijst, maar vrij toegang tot wapens

‘De bedreiging is niet nieuw’, zegt Kris Verduyckt (Vooruit). ‘Toen ik u, minister Dedonder, onlangs ondervroeg over de dertig militairen met extreemrechtse ideeën, zei u “we kunnen er niet veel aan doen”. Dat is toch waanzin! Want die extreemrechtse ideeën ontwikkelen zich nog binnen Defensie. We leiden die mensen daar op om met wapens om te gaan en te doden. De enige reden dat er nog geen doden zijn, is omdat hij nog niet geschoten heeft. Welke wetgeving hebben we nodig om dit soort extremisten te ontslaan voor ze een gevaar voor samenleving zijn?’

Dat Conings op een lijst van Ocad stond en tegelijk toch toegang had tot zware wapens, gaat er bij François De Smedt (Défi) niet in. Je komt immers niet zomaar op zo’n lijst. ‘Ik hoop dat geen enkele militair op de lijst van Ocad staat omdat hij drie foto’s geliket heeft of in de kantine een dessert heeft gepikt. Hoe kan het dat die persoon niet geschorst is in het leger? Worden de dertig extreemrechtse militairen opgevolgd?’

‘Woorden doen ertoe’

Ook de vragen van andere parlementsleden gingen in die richting. ‘We spreken hier niet over kleine wapens. Dat is genoeg om een kleine guerrilla te ontketenen. Het is evident dat je niemand kan bestraffen om zijn ideeën. Maar Defensie heeft zélf een klacht ingediend voor racisme en hij heeft viroloog Marc Van Ranst met de dood bedreigd. Hoe kan een zo geradicaliseerde persoon lid blijven van Defensie en toegang krijgen tot wapens’, vroeg Ecolo-kamerlid Guillaume Defossé. CD&V-kamerlid Steven Matheï riep alle parlementsleden op om ook extremisme te veroordelen. ‘Woorden doen ertoe. Ze zijn de munitie van losgeslagen gevallen als deze man.’

Open VLD’er Jasper Pillen koppelde het probleem aan de besparingen bij Defensie. ‘Er wordt veel aangeworven, maar de screening mag daar niet bij inschieten. De kwantiteit mag niet voorgaan op de kwaliteit. We moeten hier lessen uit trekken voor het wapenbeheer. Structureel ingrijpen is de boodschap.’

‘Chaos geërfd, van u!’

Voor de N-VA kwam Peter Buysrogge op het veld. Hij leidt de commissie Defensie en vindt dat minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) er ‘een zootje’ van maakt. In zijn betoog had hij het niet alleen over Conings, maar haalde hij er ook de brand in het natuurgebied van Brecht en de verplaatsing van de laatste C-130 naar Bevekom bij. Dedonder beet, zoals wel vaker wanneer ze wordt aangevallen door de N-VA, van zich af. ‘Meneer Buysrogge, ik heb chaos geërfd. Chaos waarvan u aan de basis ligt. Door te desinvesteren in dit departement, door de ogen te sluiten en het onaanvaardbare te aanvaarden. Door jarenlang het populisme en de haat aan te wakkeren. Met deze regering hebben dit soort individuen geen plaats meer bij Defensie.’

Zowel Dedonder als premier Alexander De Croo (Open VLD) noemde het onaanvaardbaar dat iemand met extremistische ideeën, die ook nog eens op een lijst van Ocad staat, nog aan wapens kan bij het leger. ‘Er zijn maatregelen genomen, zoals een sanctie en een strafklacht, maar het was niet voldoende’, zei Dedonder. ‘Hij had strikter opgevolgd moeten worden. Een organisatie die verantwoordelijk is voor de veiligheid van ons land en haar bevolking, moet in staat zijn om te allen tijde haar eigen taken en interne processen uit te kunnen voeren. Zonder compromissen. Maar deze situatie toont dat er geen sluitend kader meer is op het vlak van veiligheid. Racisme, seksisme, fascisme hebben geen plaats binnen Defensie. Er zullen op korte termijn maatregelen genomen worden, zoals een toegangsverbod tot de kwartieren of wapenkamers, schorsing en desnoods ook ontslag.’

Dedonder heeft de chef Defensie Michel Hofman opgedragen om op zeer korte termijn met maatregelen te komen. Ze wil dat er niet alleen bij de rekrutering controles zijn, maar ook in de loop van de verdere carrière van militairen. ‘Zeker voor wie aan wapens en gevaarlijke materialen kan.’

‘Wij laten ons niet verdelen’

De Croo zei dat de Ocad-lijsten er initieel gekomen waren om de dreiging van jihadisten in kaart te brengen. Maar dreiging van extreemrechts en extreemlinks zijn meer en meer aanwezig in ons land. Jihadisten, extreemrechts en -links doen er alles aan om te polariseren. Door te ontmenselijken en te dreigen met fysiek geweld. Wie anders leeft of denkt moet aan de kant gezet worden, zelfs met geweld. In onze maatschappij is daar geen plaats voor. Of het nu gaat over het bedreigen van virologen, wetenschappers of politieke tegenstanders, het is bij wet verboden en het is onaanvaardbaar.’

Repressie alleen is echter niet de volledige oplossing, waarschuwt De Croo. ‘Ook lokaal moet men hier tegenin gaan. Een inclusieve samenleving waarin iedereen telt, is de sleutel. We laten ons niet verdelen door dit soort situaties.’

(Peter De Lobel)