Deze 5 vragen rond Jürgen Conings moet minister Dedonder dringend beantwoorden

Ludivine Dedonder (PS) op 20 mei 2021. © Belga
Tex Van berlaer
Tex Van berlaer Journalist Knack

Deze week moet minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) meer tekst en uitleg geven in de zaak-Jürgen Conings. Deze vijf vragen willen de parlementsleden zeker beantwoord zien.

Raketwerpers, een machinegeweer, een pistool en munitie. Dat materiaal kon Jürgen Conings meenemen uit de kazerne van Leopoldsburg. Vorige week maandag werd de geradicaliseerde militair de meest gezochte man van het land. De 46-jarige Conings prijkt sinds dit weekend bovenaan de Most Wanted-lijst van Interpol, waardoor hij nu ook internationaal gezocht wordt.

Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) gaf afgelopen donderdag al tekst en uitleg in het parlement, waar ze een intern onderzoek aankondigde onder leiding van Chef Defensie Michel Hofman. Daarna volgde een resem mediaoptredens. Overmorgen wordt ze verwacht in de commissie Landsverdediging, waar parlementsleden haar de volgende vragen zeker voor de voeten zullen werpen.

1. Hoe kon iemand die op een OCAD-lijst stond aan wapens geraken?

Het OCAD, het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse, zette Jürgen Conings op de lijst vanwege zijn extreemrechtse ideeën. Het OCAD beoordeelde de militair als een potentieel gevaarlijke extremist en kreeg dreigingsniveau 3 opgespeld, het op één na hoogste.

Ook binnen Defensie rommelde het tussen Conings en zijn oversten. In 2020 kreeg hij zelfs een tuchtsanctie, zo schrijft Het Laatste Nieuws, met vier dagen schorsing tot gevolg. Die straf kwam er na een klacht van een vrouw met een donkere huiskleur waarmee Conings in aanvaring was gekomen op sociale media. Defensie diende ook een klacht in bij het parket, maar die werd geseponeerd. Conings verloor zijn veiligheidsmachtiging en werd overgeplaatst naar de kazerne van Leopoldsburg, waar hij via de dienst Pre-Deployment Training militairen ging voorbereiden voor hun buitenlandse missies. In die hoedanigheid kreeg hij alsnog toegang tot het wapenarsenaal.

Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt vergelijkt dat met de ‘kat bij de melk zetten’. Zijn fractie denkt luidop na over strengere veiligheidsmaatregelen. ‘We zouden een veiligheidsmachtiging kunnen invoeren en een bijkomende screening voor mensen die toegang hebben tot wapendepots’, zegt hij.

Volgens Open VLD-Kamerlid Jasper Pillen moet de minister klaarheid scheppen over de informatiedoorstroming. ‘Alles lijkt erop dat het OCAD de informatie correct heeft doorgegeven aan Defensie. Maar wisten Conings’ directe oversten het? Ofwel is de informatie niet doorgestroomd, ofwel heeft men er niets mee gedaan, en dat is allebei even erg.’

Ondanks zijn plaats op de OCAD-lijst verklaarde Dedonder dat ze de naam Jürgen Conings vorige week voor het eerst heeft gehoord. De PS-minister wil dat daar in de toekomst verandering in komt. N-VA-Kamerlid Theo Francken toonde zich alvast sceptisch: ‘Of dit is niet waar en ze kan haar boeltje pakken, of het is wel waar en dan is dit onuitlegbaar.’

https://twitter.com/FranckenTheo/status/1396103646396493829Theo Francken MPhttps://twitter.com/FranckenTheo

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Uit eerdere informatie wisten we al dat de militaire inlichtingendienst ADIV een dertigtal extreemrechtse militairen van nabij volgt. Zondag kondigde Dedonder aan dat elf militairen, die gevolgd worden wegens hun radicale meningen en sympathieën met extreemrechts, zijn verwijderd van wapendepots. Ook hebben ze niet langer toegang tot gevoelige plaatsen en informatie.

2. Hoe kan een militair zomaar de kazerne verlaten met oorlogswapens?

Conings had niet enkel toegang tot wapens, maar kon ook enkele stuks ontvreemden. ‘Er zijn 25.000 militairen: kunnen die allemaal zomaar buitenwandelen met oorlogswapens?’, vraagt oppositielid Peter Buysrogge (N-VA).

De vraag zorgt evenwel voor lastige implicaties. Zal een militair voortaan zijn of haar kazerne niet kunnen verlaten zonder uitvoerige controle? ‘Een systematische controle aan de wachtposten van de kazernes zal wellicht moeilijk werkbaar zijn’, zegt Wouter De Vriendt. ‘Maar misschien zou een vorm van verscherpte controle wel mogelijk kunnen zijn.’

Ludivine Dedonder (PS)
Ludivine Dedonder (PS)© Isopix

3. Neemt het leger extremisme serieus?

Het parlement wil een beter zicht krijgen op hoe Defensie omgaat met extremisme. ‘Bij de rekrutering wordt er gelet op extreemrechtse sympathieën, maar ik hoor dat de druk op de personeelsaanwerving zodanig groot is dat het gevaar dreigt dat men de lat lager legt’, zegt De Vriendt.

Het Groen-Kamerlid wil ook weten in hoeverre het intern meldpunt bij Defensie naar behoren werkt. Militairen kunnen daar vandaag al allerlei dingen melden, bijvoorbeeld over vermoedelijke radicalisering bij collega’s.

Alleszins bewondert de Wetstraat de uitlatingen van generaal Marc Thys. De vicechef Defensie schreef op sociale media dat Conings Robin Hood noch Rambo is: ‘Dit is gene cinema! Ik heb trouwens beide films anders begrepen en kan me niet inbeelden welke “heldenrol” hij zou kunnen spelen.’

https://twitter.com/general_thys/status/1396037617586741249General Marc Thyshttps://twitter.com/general_thys

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

In de Kamer had Dedonder al aangekondigd werk te willen maken van een permanente screening van militairen gedurende hun loopbaan. Vraag is of er wel genoeg personeel is om die oefening te maken.

4. Wat is de rol van het personeelsgebrek bij Defensie?

In haar aanvankelijke verdediging sneerde Dedonder naar haar voorgangers bij Defensie – N-VA-minister Steven Vandeput in het bijzonder – omwille van de jarenlange ‘onderinvesteringen’. Gebrek aan middelen en personeel zouden mee aan de basis liggen van de recente ontwikkelingen.

Maar in welke mate klopt dat? De N-VA wuift die beschuldigingen alvast weg. ‘De minister probeert op een intellectueel oneerlijke manier de aandacht naar het verleden te verschuiven’, zegt Peter Buysrogge. ‘Dat is een manier om de verpletterende verantwoordelijkheid van de hele hiërarchische lijn, inclusief de minister, uit de weg te gaan.’

Open VLD’er Jasper Pillen neemt de vraag van Dedonder dan weer serieus. ‘Ik krijg signalen dat Defensie wist dat de man een probleem kon vormen, maar dat men hem toch zijn functie heeft gegeven vanwege personeelsgebrek. Het leger kampt met een gigantisch personeelstekort – niet voor niets wil de minister 10.000 mensen aanwerven.’

5. Wat met de opvolging van mentale problemen bij militairen?

Volgens Pillen is dit trouwens het uitgelezen moment om te kijken naar de opvolging van mentale problemen bij het leger, en met name het posttraumatisch stress-syndroom, ook bekend als PTSS.

Onder meer Tomas Boutens, de voormalige militair die in 2014 veroordeeld werd tot vijf jaar cel voor zijn lidmaatschap van Bloed, Bodem, Eer en Trouw, suggereerde op Facebook dat Conings onvoldoende psychische zorg genoot na zijn opdracht in Afghanistan begin deze eeuw.

Pillen benadrukt dat hij op dit moment niet weet of die aandoening – die geregeld voorkomt bij mensen die uit oorlogsgebied terugkeren – aan de basis ligt van Conings’ gedrag. Hoe dan ook wil hij gebruik maken van de kwestie-Conings om het probleem onder de aandacht te brengen.

Defensie op zoek naar Conings in Maasmechelen op 21 mei 2021.
Defensie op zoek naar Conings in Maasmechelen op 21 mei 2021.© Frederic Andrieu

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content