Direct naar artikelinhoud
9 vragenZaak- Jürgen Conings

Kijkt Jürgen Conings mee naar de zoektocht? Ongeziene oproep van federaal parket doet vragen rijzen

Links een reporter van VTM-nieuws, rechts eentje van het VRT-journaal. En in het midden federaal procureur Frédéric Van Leeuw. In een oproep die live op beide zenders werd uitgezonden, richtte hij zich rechtstreeks tot Jürgen Conings.Beeld VRT

Kijkt Jürgen Conings mee naar hoe veiligheidsdiensten in binnen- en buitenland naar hem op zoek zijn? Het federaal parket lijkt daarvan uit te gaan, want in een korte mededeling die live werd uitgezonden op zowel VTM als VRT richtte federaal procureur Frédéric Van Leeuw zich zondag rechtstreeks tot de voortvluchtige militair. ‘Aan Jürgen Conings vragen wij om contact op te nemen met iemand die hij vertrouwt.’

“Tot nu toe zijn er geen slachtoffers gevallen en er werd geen geweld gebruikt, en dat is een zeer goede zaak. Wij roepen de bevolking op om sereen te blijven om dit samen tot een goed einde te brengen. Aan Jürgen Conings vragen wij om contact op te nemen met iemand die hij vertrouwt.” 

Met die korte mededeling richtte federaal procureur Frédéric Van Leeuw zich zondagavond om 19 uur rechtstreeks tot terreurverdachte Jürgen Conings. Dat het parket zoiets doet, is ongezien. Het is bovendien opmerkelijk, want de oproep lijkt te suggereren dat speurders er rekening mee houden dat de militair zich niet ergens diep in de bossen verschanst, maar dat hij ergens zit waar hij naar televisie kan kijken, en dat hij de zoektocht naar zichzelf dus op de voet volgt.

Video wordt geladen...

Of Conings de oproep ook effectief gezien heeft, weet niemand. Maar wat wel zeker is, is dat hij er tot gisteravond nog geen gehoor aan gaf. Zowel zijn vriendin als enkele van zijn familieleden en oud-collega’s zeggen dat ze nog niets van de voortvluchtige militair hebben vernomen. Ze roepen Conings op hun beurt op om “alsjeblieft contact op te nemen”, om “een teken van leven” te geven. Want ze zeggen dat ook zij willen dat dit stopt, omdat het voor hen stilaan ondraaglijk wordt nu ook hun levens ongevraagd op z’n kop gezet worden.

Volgens onze informatie was het ook niet de verwachting dat Conings zich na de oproep zelf zou melden. Wel zou het parket met de boodschap duidelijk hebben willen maken dat er nog naar een vreedzame oplossing gezocht kan worden. Dat er nog geen slachtoffers gevallen zijn, dat er nog niets onomkeerbaars is gebeurd.

Conings zelf nam dus geen contact op, maar er liepen wel tientallen tips binnen: van mensen die informatie hebben over locaties waar Conings mogelijk zou kunnen verblijven of van mensen die menen Conings ergens te hebben gezien. 

En die tips worden allemaal ernstig genomen en onderzocht. Dat bleek ook zondagavond, toen een reiziger dacht Jürgen Conings te hebben gezien in het Brusselse Noordstation. De federale politie greep daarop meteen in. Het station werd geëvacueerd en anderhalf uur lang mochten er geen treinen stoppen, zodat speurders het konden doorzoeken. Uiteindelijk werd er niets gevonden.

In Sint-Niklaas werd dan weer jacht gemaakt op een man in camouflagepak, die volgens getuigen een vuurwapen op zijn rug droeg. Toen de politie de man aantrof, bleek het om een visser te gaan wiens hengel uit zijn rugzak stak. Twee keer loos alarm dus, maar de politie zegt “liever een keer te veel dan een keer te weinig uit te rukken.”

Jürgen Conings.Beeld RV

Hoe gaat het onderzoek nu verder?

“We blijven zoeken, tot we hem gevonden hebben.” Dat is de ingesteldheid van het federaal parket. De zoektocht gaat dus verder, al zal dat wellicht niet meer altijd op een even zichtbare manier gebeuren als vorige week, toen er een heel leger en een indrukwekkende colonne aan tanks en pantservoertuigen werden ingezet. 

Dergelijke grote zoekacties zijn er voorlopig niet meer gepland, maar het federaal parket benadrukt wel dat er achter de schermen nog altijd zeer hard gewerkt wordt. Zo zal het camouflagetentje dat vorige week gevonden werd in het Nationaal Park Hoge Kempen in Maasmechelen onderzocht worden op DNA-materiaal, zullen de afscheidsbrieven die hij schreef, onderzocht worden op mogelijke aanknopingspunten en zal ook in de gaten worden gehouden of Jürgen Conings gebruik maakt van pakweg zijn bankkaart of telefoon, om hem op die manier te localiseren.

 Speurders weten dat de beroepsmilitair onlangs nog een nieuwe sim-kaart kocht, en dat hij over verschillende nummers beschikt. Bij de politie komen elke dag ook tientallen tips binnen: van mensen die informatie hebben over locaties waar Conings mogelijk zou kunnen verblijven of van mensen die menen Conings ergens te hebben gezien. En die tips worden allemaal ernstig genomen en onderzocht. Dat bleek ook zondagavond, toen een reiziger dacht Jürgen Conings te hebben gezien in het Brusselse Noordstation. Uiteindelijk bleek het loos alarm.

Jürgen Conings staat intussen ook internationaal geseind en wordt dus ook in het buitenland gezocht. Zijn foto prijkt helemaal bovenaan de Most Wanted-lijst van Interpol.

Met welke scenario’s wordt rekening gehouden?

Met álle mogelijke scenario’s. “Alle onderzoekspistes liggen nog open, en alle pistes worden onderzocht”, zegt Wenke Roggen van het federaal parket. Maar op dit moment kan het alle kanten op. Houdt Conings vast aan zijn plannen? Zo ja: voert hij die dan onmiddellijk uit, of wacht hij daar geduldig mee tot de heisa rond zijn persoon weer wat gaan liggen is? Voelt hij zich opgejaagd, waardoor hij zijn plannen bijstuurt en een impulsieve actie uitvoert? Of wordt hij door de klopjacht net zo wanhopig dat hij uit het leven stapt nog voor hij zijn plannen kan uitvoeren? 

Het zijn allemaal scenario’s waar de speurders rekening mee houden. Al hopen de veiligheidsdiensten uiteraard dat het nóg anders uitdraait: dat Conings de oproep van federaal produceur Van Leeuw gehoord heeft en beseft dat hij inderdaad nog niets gedaan heeft dat onomkeerbaar is, en dat hij tot inkeer komt en zich overgeeft.

Een scenario waarin Jürgen Conings alsnog verstopt zit in het Nationaal Park Hoge Kempen, lijkt wel uitgesloten. Het gebied is grondig doorzocht en de militair werd er niet aangetroffen. Intussen is het park opnieuw opengesteld voor fietsers en wandelaars.

Was al het machtsvertoon van de voorbije dagen in Maasmechelen dan tijdverlies?

Neen. Volgens het federaal parket waren er “elementen in het dossier die erop wezen dat Conings zich in het Nationaal Park Hoge Kempen zou bevinden”. Net omdat het gaat om een zwaarbewapende militair die getraind is als scherpschutter en weet hoe hij onder de radar moet blijven, die bovendien dreigde met “een aanslag tegen het regime” werd het zekere voor het onzekere genomen en werd het domein meter per meter doorzocht. 

Bronnen dicht bij het onderzoek zeggen wel dat er nooit alléén maar op het Limburgse natuurgebied is gefocust. Zo zouden speurders er van bij het begin al rekening mee gehouden hebben dat Conings elders was ondergedoken, en is er al altijd ook gezocht naar andere plekken waar hij zich zou kunnen schuilhouden.

Waar denken ze dat hij zich nu schuilhoudt?

Dat is ook voor de speurders de vraag van 1 miljoen. Ze controleren nu een aantal locaties waar Conings vaak kwam en die hij dus goed kent, maar kijken óók naar woningen of eigendommen van mensen uit zijn dichte én ruime kennissenkring: familie, vrienden, (ex-)collega’s en kennissen met hetzelfde gedachtegoed. Want ook al ziet het er naar uit dat Jürgen Conings een ‘lone wolf’ is en alleen handelt – in zijn afscheidsbrief schreef hij dat dit “zijn beslissing is” en dat “niemand er weet van heeft” – het wordt niet uitgesloten dat hij toch hulp krijgt van één of meerdere personen en dat die hem momenteel onderdak verlenen. 

Volgens onze informatie houden speurders steeds meer rekening met dat laatste scenario. Dat verklaart ook waarom ze zich zondagavond in een videoboodschap rechtstreeks tot hem richtten, en dus lijken te vermoeden dat hij toegang heeft tot televisiebeelden.

Tussen vrijdagnacht en zaterdagochtend werden in het hele land verschillende huiszoekingen uitgevoerd. Op basis van onderzoek van telefoons en computers die bij Conings thuis in beslag zijn genomen, werd beslist waar er binnengevallen werd. Dat was onder meer het geval bij Tomas Boutens, ex-militair en veroordeeld kopstuk van Bloed, Bodem, Eer en Trouw, en in een ranch vlakbij de luchtmachtbasis van Kleine Brogel. Zondag en maandag werden geen nieuwe huiszoekingen meer uitgevoerd, al is niet uitgesloten dat er de komende dagen nog meer zullen volgen.

Moeten we een aanslag vrezen?

Wat Jürgen Conings exact van plan is, weet niemand. Maar hij dreigt zelf wel met “een aanslag tegen het regime”. Uit zijn afscheidsbrieven, die hij richtte aan zijn vriendin en aan de politie, blijkt dat hij erg boos is op zowel Defensie, de regering, de virologen en in het bijzonder Marc Van Ranst: “Ze zaaien haat en frustratie, nog erger dan het al was. En niemand komt daar tegen in opstand.” 

Hij schrijft letterlijk dat hijzelf “in het verzet” gaat. “Het maakt mij niet uit of ik sterf of niet. Maar dan zal dat op mijn manier zijn.” Hij dreigt dus met een aanslag, somt zelf potentiële doelwitten op en zegt er expliciet bij dat hij niet bang is om zelf te sterven, én hij ging ervandoor met voldoende wapens om een kleine oorlog te starten. Dat alles maakt dat dat de vrees voor een aanslag groot is.

Zijn er plaatsen en/of mensen die nu extra bescherming krijgen?

Daarover worden de lippen stijf op elkaar gehouden. We weten wel dat er in verschillende militaire kazernes vorige week al betonblokken voor de poort werden geplaatst en de beveiliging werd opgeschroefd. Dat was onder meer het geval in het trainingscentrum van paracommando’s in Schaffen. 

Ook alle moskeeën in het Maasland kregen vorige week politiebescherming, omdat niet uitgesloten wordt dat Conings – die wegens zijn extreem-rechtse gedachtengoed op de OCAD-lijst staat als “potentieel gevaarlijk extremist” – mogelijk ook moslims viseert. 

Ook viroloog Marc Van Ranst, die eerder al met de dood werd bedreigd door Conings, is samen met zijn gezin ondergebracht in een safehouse aangezien de militair het in zijn brief specifiek heeft over zijn boosheid tegenover virologen.

Wat met Marc Van Ranst? Moet hij in het safehouse blijven tot Conings gevat is?

Die kans is groot. De veiligheidsdiensten schatten de situatie dag per dag in, en beslissen op basis daarvan of het nodig is dat de viroloog en zijn familie ondergedoken blijven of niet. Maar het lijkt heel waarschijnlijk dat zolang Jürgen Conings niet wordt gevat, de dreiging te groot is om het safehouse te verlaten. Want dat het de militair menens is, bleek vorige week al. Toen raakte bekend dat Conings maandag – vlak na zijn verdwijning – meer dan twee uur op de uitkijk stond aan het huis van Van Ranst.

Wat met de Europese top in Brussel?

Daar zal “rekening gehouden worden” met de zaak-Jürgen Conings, zo zegt de politie. Gisteren en vandaag komen staatshoofden en regeringsleiders samen in de Wetstraat in hartje Brussel, voor een Europese top. Die vindt voor het eerst sinds oktober opnieuw ‘in het echt’ plaats, en niet langer virtueel. 

Omdat Jürgen Conings in zijn afscheidsbrief dreigde met “verzet” tegen de “politieke elite (...) die beslist hoe jij en ik moeten leven”, wordt de Europese top in Brussel beschouwd als een potentieel doelwit. De politie zegt daar “rekening mee te houden in de beveiliging”, maar wil daar om begrijpelijke redenen geen extra details over kwijt. Maar vast staat dus dat er naast de standaardbeveiliging van zo’n Europese top – die al behoorlijk indrukwekkend is met een ruime en streng bewaakte veiligheidsperimeter – nog een extra tandje zal worden bijgestoken.

Welke wapens heeft hij nu nog bij zich?

Dat kan vandaag niemand met stellige zekerheid zeggen. Wat we wel zeker weten, is dat Jürgen Conings vorige week maandag – vlak voor hij verdween – in de kazerne van Leopoldsburg aan de haal ging met vier M72 LAW-raketwerpers, een automatisch FN P90-machinepistool, een FN Five-seveN pistool 5.7mm en tweeduizend kogels. Hij nam ook een kogelwerend vest mee. 

Een dag later werd zijn auto teruggevonden in het Dilserbos in Dilsen-Stokkem. Daarin lagen de vier raketwerpers, en onderzoek aan de wagen bracht ook een “verdacht mechanisme” aan het licht: een soort boobytrap, bedoeld om diegene die de auto zou openmaken te verwonden. 

De overige wapens werden niet in de auto teruggevonden, dus de veiligheidsdiensten gaan ervan uit dat Jürgen Conings die op dit moment nog steeds bij zich heeft. Het gaat dan over het machinepistool, het 5.7mm pistool en de munitie, maar mogelijk beschikt hij ook nog over andere wapens, die hij zelf elders heeft buitgemaakt of die hij van iemand gekregen heeft. En voor alle duidelijkheid: de wapens die Conings vorige week buit maakte in de kazerne, zijn wel degelijk échte wapens. “De rakeTwerpers die we in de auto van Conings hebben aangetroffen, waren echte LAW’s (Licht AntitankWapen)”, zegt parketwoordvoerster Wenke Roggen. “Op bepaalde sociale media circuleren berichten dat het ‘fake’ wapens waren, maar die berichten kloppen niet.”