Einde van een tijdperk in Israël: partijen vormen coalitie tegen Benjamin Netanyahu, die 12 jaar lang premier was
Israël krijgt wellicht voor het eerst in 12 jaar een regering zonder veteraan-premier Benjamin Netanyahu en zijn rechtse Likoedpartij. Oppositieleider Yair Lapid heeft een bonte coalitie gesmeed van links, centrum en radicaal-rechts, die de steun krijgt van de kleine Arabische partij Ra'am. Eerder vandaag verkoos het Israëlische parlement Isaac Herzog tot president. De radicaal-rechtse Naftali Bennett wordt wellicht de eerste twee jaar premier.
Meer dan twee maanden na de parlementsverkiezingen in Israël, de vierde al in twee jaar, heeft Yair Lapid, tot nu toe oppositieleider, een coalitie gesmeed. Dat heeft zijn woordvoerder bekendgemaakt. De 57-jarige politicus heeft zijn nieuwe coalitie al voorgesteld aan president Reuven Rivlin.
De nieuwe coalitie is de eerste in 12 jaar zonder veteraan-premier Benjamin Netanyahu en zijn Likoedpartij. Die slaagde erin om vier verkiezingen op rij te winnen, maar een nieuwe regering vormen lukte hem niet.
Eerder deze week kondigde Naftali Bennett van de radicaal-rechtse lijst Yamina, een vroegere bondgenoot van Netanyahu, aan dat hij bereid was om in de regering te stappen die formateur Yair Lapid aan het smeden was. Die nieuwe regering wordt een bonte coalitie van Lapids eigen centrumpartij Yesh Atid, drie (heel) rechtse partijen, twee linkse partijen en, voor het eerst in de geschiedenis, ook een Arabische lijst (Ra'am).
Buitenlandjournalist Bert De Vroey, die de politiek in Israël op de voet volgt, zag de verschillende partijen nog een hele dag bakkeleien over kleinigheden en postjes. "Dat is niet de beste start voor deze meerderheid van maar liefst 8 partijen, maar het is dus wel gelukt", zei De Vroey in "Laat journaal".
Bekijk de repo uit "Terzake" hier en lees voort onder de video:
Mensen die aan de nieuwe coalitie meewerken, worden met de dood bedreigd
"Als deze regering voldoende lang op de been kan blijven, is het dus het einde van het tijdperk-Netanyahu. Hij is de langstregerende premier van Israël, alles samen 15 jaar. Als je Israël zegt, zeg je Netanyahu, dat zal even wennen zijn."
Het Israëlische parlement moet wel nog het vertrouwen geven aan de nieuwe coalitie. "Ze hebben maar 1 zetel op overschot en het kamp-Netanyahu blijft inbeuken op de mensen die meewerken met de nieuwe meerderheid. Mensen worden zelfs met de dood bedreigd. De druk zal heel hoog blijven, het blijft dus een dubbeltje op zijn kant."
Bekijk hier het gesprek met Bert De Vroey in "Laat journaal" (en lees verder na de video):
Nieuwe president
Volgens berichten in de Israëlische media zijn Lapid en Bennet een rotatie overeengekomen waarin deze laatste twee jaar premier wordt, waarna Lapid hem zal aflossen. De leider van de Toekomstpartij zou eerst twee jaar minister van Buitenlandse Zaken zijn.
Eerder vandaag verkoos het Israëlische parlement Isaac Herzog tot nieuwe president en opvolger van Reuven Rivlin. Die functie is in Israël eerder ceremonieel, de echte macht berust bij de premier en de regering. De verkiezing van Herzog leek al te passen in een koehandel over zitjes en portefeuilles.
Wie is Isaac Herzog?
Isaac Herzog is 60 en komt uit een prominente familie in Israël. Zijn vader Chaim Herzog was eerder al president, maar had ook een carrière als generaal, altijd handig in de Israëlische politiek. Zijn oom Abba Eban was lange tijd minister van Buitenlandse Zaken. Sinds 2018 was Isaac Herzog de voorzitter van het Joodse Agentschap, een zionistische organisatie die de banden aanhaalt tussen Israël en de Joden in het buitenland.
Herzog komt uit de sociaaldemocratische hoek. Hij was eerder parlementslid en minister en deed als kandidaat-premier al eens een gooi naar een hoog ambt, zonder succes evenwel. Hij was ook een tijdje voorzitter van haAvoda, de linkse Arbeiderspartij die Israël decennialang vorm gegeven heeft met premiers als David ben Gurion, Golda Meir, Yitzhak Rabin en Shimon Peres, maar de voorbije jaren veel minder weegt op het land.