Waarom mogen we nog niet naar Nederland, maar wel al naar Ibiza? Drie vragen over de kleurcodes

Voor de goede orde: niet-essentiële reizen vanuit België naar het buitenland worden nog steeds ten stelligste afgeraden. “Reizigers dienen zich ervan bewust te zijn dat nieuwe uitbraken van Covid-19 en nieuwe maatregelen in het buitenland belangrijke gevolgen kunnen hebben voor hun reis”, zo stelt Buitenlandse Zaken.

Maar terwijl tot voor kort quasi het hele buitenland rood kleurde, zijn er nu heel wat oranje zones en zelfs enkele groene regio’s op de Europese kaart. Het opent perspectieven voor mensen die verlangen naar een vakantie in het buitenland. Het kan dan misschien vreemd lijken dat Nederland vooralsnog ‘onbereikbaar’ is - tenzij het om een daguitstap gaat - terwijl reizen naar Spaanse of Griekse eilanden dan weer geen probleem vormt. Hoe zit de vork juist aan de steel?

Welke kleurcodes zijn er en wat betekenen ze?

Officieel gelden die kleurcodes als een advies en ze worden wekelijks per land of regio herbekeken en bekendgemaakt door het ministerie van Buitenlandse Zaken. De maatregelen die van toepassing zijn, hangen af van de kleurcode van het land of de regio.

• Kleurcode rood: regio’s of landen waar personen een hoog risico op besmetting lopen.

• Kleurcode oranje: regio’s of landen waarvoor een matig risico op besmetting is vastgesteld.

• Kleurcode groen: regio’s of landen waarvoor een laag risico op besmetting is vastgesteld.

Voor wie naar het buitenland reist, is het dus zaak om zeker op te zoeken welke kleurcode van kracht is én welke maatregelen in het land van bestemming gelden om het te mogen betreden. Die kleurcode bepaalt ook wat van jou als Belg wordt verwacht bij terugkeer naar eigen land.

Verbleef je in een groene of oranje zone, dan zijn er geen verplichtingen tot quarantaine of test. Maar elke terugkerende reiziger die meer dan 48 uur in het buitenland verbleef, moet nog voor aankomst in België het Passenger Locator Form invullen. 

Op basis van je antwoorden, berekent het formulier of je beschouwd wordt als een hoog risicocontact. Krijg je een sms ? Dan ben je een hoog risicocontact en moet je in quarantaine. Vervolgens moet je je laten testen op dag 1 en op dag 7 van de quarantaine. Je ontvangt hiervoor een code per sms. Deze quarantaine en test zijn verplicht. Je riskeert een boete van minimum 250 euro als je dit niet respecteert. Krijg je geen sms? Dan hoef je niet in quarantaine en moet je je niet laten testen.

Hoe komen de kleurcodes tot stand?

Voor de landen van de EU en de Schengenzone wordt elke zondag een lijst bijgewerkt en die is telkens geldig vanaf maandag. Ze is gebaseerd op de gegevens en criteria die elke donderdag door het Europees centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) worden gecommuniceerd. 

Het ECDC kleurt de Europese kaart in op basis van drempelwaarden die verband houden met het aantal bevestigde gevallen per 100.000 inwoners in de laatste veertien dagen. Zo kleuren landen met een incidentie kleiner dan 25 groen, oranje landen hebben een incidentie die schommelt tussen 25 en 149, rode regio’s schommelen tussen de 150 en 499, en donkerrode zones hebben een incidentie die hoger is dan 500. België heeft momenteel een incidentie van 186 en kleurt dus vooralsnog rood op de Europese kaart.

Ook landen buiten de EU krijgen een kleurcode. Deze lijst wordt om de twee weken herbekeken door de Raad van de EU. Kleurcode groen, oranje of rood wordt toegekend naar analogie met de criteria gebruikt door ECDC voor de EU/Schengen landen.

Wat houden de kleurcodes in voor reizigers mét coronacertificaat?

Het is de bedoeling dat je met een (digitaal) coronacertificaat deze zomer makkelijker zal kunnen reizen doorheen de landen van de Europese Unie. Dat coronacertificaat zal vanaf 1 juli in de hele EU geldig zijn. Momenteel leggen de Europese landen individueel nog beperkingen op, maar het is de bedoeling dat de regels zo veel mogelijk geharmoniseerd worden. De Europese Commissie heeft daarvoor het volgende voorgesteld:

• Volledig gevaccineerde reizigers met een coronacertificaat, moeten vanaf veertien dagen na de laatste prik worden vrijgesteld van de verplichte coronatest of quarantaine. Dit zou ook moeten gelden voor reizigers die van Covid-19 zijn hersteld en al gedeeltelijk gevaccineerd zijn.

• Herstelde reizigers met een coronacertificaat, moeten gedurende 180 dagen na de positieve PCR-test worden vrijgesteld van de verplichte coronatest of quarantaine.

• Reizigers met een geldig negatief testresultaat dat dan vervat is in het coronacertificaat, moeten worden vrijgesteld van quarantaine. De Commissie wil ook de geldigheidsperiode voor coronatests standaardiseren: 72 uur voor een PCR-test en 48 uur voor een snelle antigeentest.

De Commissie pleit ook als volgt voor een vereenvoudiging van de criteria die de lidstaten opleggen:

• Reizigers uit groene gebieden: geen beperkingen

• Reizigers uit oranje gebieden: lidstaten mogen vóór vertrek een PCR- of snelle antigeentest eisen.

• Reizigers uit rode gebieden: lidstaten mogen een quarantaine eisen, tenzij de reiziger vóór vertrek een PCR- of snelle antigeentest met negatief resultaat heeft afgelegd.

• Reizigers uit donkerrode gebieden: niet-essentiële reizen wordt sterk afgeraden. Een test en quarantaine blijven verplicht.

• Om te zorgen alle leden van een gezin samen op reis kunnen, zouden minderjarigen moeten worden vrijgesteld van quarantaine wanneer de ouders niet in quarantaine hoeven omdat ze bijvoorbeeld al gevaccineerd zijn. Ook kinderen onder de zes zouden bij reizen geen coronatest hoeven te ondergaan.

De Commissie stelt bovendien voor de drempels van de ECDC-kaart aan te passen aan de epidemiologische situatie én het vaccinatietempo. Voorgesteld wordt de bovengrens voor oranje gebieden te verhogen van 50 naar 75 gemelde gevallen per veertien dagen. Voor rode gebieden zou het bereik van 50-150 meldingen per veertien dagen moeten worden veranderd in 75-150.