Boris Johnson dreigt deel Brexit-protocol op te schorten

De Britse premier uitte het dreigement op de zender Sky News. “Als het protocol op deze manier toegepast blijft worden, dan zullen we niet twijfelen om artikel 16 in te roepen”, zei hij. Daarmee doelde hij op een speciale clausule uit de Brexit-deal die het voor beide partijen mogelijk maakt zich terug te trekken als de uitvoering van de overeenkomst voor hen negatieve gevolgen zou hebben. Het gaat dan om ernstige economische, maatschappelijke of milieuproblemen die langdurig kunnen aanhouden.

De Britse premier wees erop dat de EU zelf in januari al een beroep deed op artikel 16 in verband met problemen met vaccinleveringen. Met het instellen van controles wilde Brussel toen voorkomen dat coronavaccins makkelijk via Noord-Ierland het Verenigd Koninkrijk in konden komen. Daarover was toen bij de Britten veel commotie. Ook klonk destijds het verwijt dat artikel 16 alleen gebruikt werd als het de EU uitkwam.

Eerder op de dag had Johnson zich nog gematigder uitgelaten, na gesprekken met de leiders van de Europese Unie, Ursula von der Leyen en Charles Michel, de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Johnson riep de Europeanen op om blijk te geven van “pragmatisme en compromis”.

“We zoeken een oplossing”, zei de woordvoerder van de Britse premier. “Het protocol heeft, zoals het nu wordt toegepast, een schadelijke invloed op de Noord-Ieren”, stelde hij. “De eerste minister wil binnen het bestaande protocol radicale veranderingen en pragmatische oplossingen vinden.”

Iedereen is het er in elk geval over eens dat de gesprekken voortgezet worden, zo zei de woordvoerder van Johnson nog.

Ursula von der Leyen en Charles Michel waarschuwden zaterdag van hun kant dat “beide zijden moeten implementeren wat we afgesproken hebben” in het brexit-akkoord. “De EU is het daarover volledig eens”, zo tweetten ze na afloop van een ontmoeting met de Britse premier Johnson in de marge van de G7-top in Cornwall.

Ook de Franse president Emmanuel Macron had Johnson eerder op de dag al opgeroepen om zijn belofte na te komen.

De discussie gaat over de uitvoering van het Protocol over Ierland en Noord-Ierland, dat samen met het brexit-akkoord gesloten werd. Om het vredesproces in Noord-Ierland te beschermen werd beslist om controles aan de grens met EU-lidstaat Ierland te vermijden. Dat bleek alleen maar mogelijk door Noord-Ierland - in tegenstelling tot Groot-Brittannië - bij de douane-unie en de interne markt te houden. Het gevolg daarvan is dat er wel controles gekomen zijn tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland - ook al had Boris Johnson gezworen dat dat nooit zou gebeuren. Voor de Noord-Ierse unionisten zijn zulke controles tussen hun regio en het Britse vasteland een regelrechte nachtmerrie.