Regering neemt voorzorgsmaatregelen in directe omgeving van 3M-site: “Eet geen eigen eieren of pluimvee”

De Vlaamse regering heeft maandag een soort extra ministerraad georganiseerd over het dossier van de PFOS-vervuiling in en rond Zwijndrecht. De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) werd gevraagd om meer uitleg te komen geven, met name over de onderzoeken uit het verleden en de manier waarop informatie al dan niet is doorgestroomd. Na afloop maakte de Vlaamse regering een pakket voorzorgsmaatregelen bekend. 

De regering doet dit omdat het nog wachten is op de resultaten van een reeks bijkomende metingen. Het gaat om ingrepen die de blootstelling van de omwonenden aan PFOS moeten helpen beperken. 

In een eerste kring, meer bepaald in een straal van 1,5 kilometer rond de 3M-site, gelden de meest verregaande maatregelen:

• Zo krijgen onder meer kinderen onder de 12 jaar, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding willen geven of wensen zwanger te worden de raad geen zelfgeteelde groenten te eten. De andere inwoners krijgen het advies om die groenten met mate te eten en ze zeker eerst goed te wassen voor consumptie.

Verder krijgen mensen in een straal rond 1,5 kilometer rond de site de raad om:
• geen eigen geteelde eieren meer te eten
• geen eigen pluimvee te consumeren
• geen grondwater te gebruiken als drinkwater

Ook voor de iets ruimere omgeving rond de site gelden er voorzorgsmaatregelen. Wie in een zone van 5 kilometer van de site woont, eet best geen eieren van eigen kweek. Wie 5 tot 10 kilometer van de site woont, krijgt de raad om maximaal 1 eigen gekweekt ei per week te eten. 

“Deze voorzorgsmaatregelen moeten de inwoners beschermen en verdere blootstelling beperken”, legt minister van Volksgezondheid Wouter Beke uit. De CD&V-minister gaat maandagavond nog in verder overleg met de burgemeesters van Zwijndrecht Antwerpen, Beveren en Kruibeke. 

Het dossier van de PFOS-vervuiling heeft de voorbije dagen voor de nodige spanningen gezorgd binnen de Vlaamse meerderheid. Vorige week woensdag verraste minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) vriend en vijand door aan het parlement de oprichting van een parlementaire onderzoekscommissie te suggereren. Die ‘demarche’ werd haar niet door iedereen in de eigen meerderheid in dank afgenomen en minister-president Jan Jambon (N-VA) moest vrijdag ook toegeven dat Demir “wat te voortvarend” was geweest. 

Los van de politieke discussie, is iedereen het erover eens dat er omwille van de gezondheid van de omwonenden snel meer duidelijkheid en transparantie moet komen in het dossier. 

Om die duidelijkheid te krijgen, had de Vlaamse regering OVAM, de administratie die verantwoordelijk is voor afvalverwerking, gevraagd om vandaag/maandag tekst en uitleg te komen geven. Centrale vraag: wie wist wat wanneer en wat is er met die informatie gebeurd? OVAM heeft naar verluidt een presentatie gegeven, maar de organisatie wilde daarover nadien geen verdere commentaar kwijt. Volgens het kabinet-Jambon heeft het overleg alvast “een aantal onduidelijkheden weggenomen”. “OVAM zal in de komende dagen op de nog openstaande vragen een antwoord formuleren”, is te horen.

Ondertussen heeft de regering wel al beslist de reeks voorzorgsmaatregelen te nemen in de onmiddellijke omgeving van de 3M-site in Zwijndrecht. Daarnaast zal de Vlaamse regering ook een brief met aanbevelingen sturen naar gemeentebesturen “over hoe ze voorlopig best omgaan met eventuele oude productiesites van PFOS-stoffen en/of oefenterreinen van de brandweer”. PFOS komt namelijk ook voor in blusschuim. 

In Zwijndrecht zijn de voorzorgsmaatregelen van de Vlaamse regering hard aangekomen. “We zijn op het verkeerde been gezet en er was blijkbaar een milieu-activist nodig om de omvang van het probleem aan het licht te brengen”, zegt schepen van Leefmilieu Steven Vervaet (Groen). “Maar het is goed dat er nu wat meer duidelijkheid is.”

“Ik zat vanavond samen met onze milieuraad en zij zijn natuurlijk geschokt”, stelt Vervaet. “Heel wat mensen zijn hier bezig met duurzaamheid en gezondheid en kweken hun eigen groenten en eieren.”

De gemeente Zwijndrecht zal in eerste instantie via haar digitale kanalen de boodschap van de Vlaamse regering verspreiden. “Vervolgens zullen we de mensen binnen de dichtste perimeter, waar de maatregelen het verst gaan, ook persoonlijk contacteren”, zegt Vervaet. “We gaan nog samenzitten met het Agentschap Zorg en Gezondheid over hoe alles zal verlopen.”

Woensdagavond staat er nog een gemeentelijke raadscommissie gepland over de zaak. Onder meer het Agentschap Zorg en Gezondheid en de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) tekenen daar in principe present om toelichting te geven. “Het is goed dat men snel een risico-analyse heeft uitgevoerd”, zegt Vervaet nog. “Verder onderzoek zal nu nog meer klaarheid moeten brengen over het probleem.”

Ook in de stad Antwerpen wat verderop, waar weliswaar geen bewoning ligt binnen de perimeter van 1,5 kilometer, klinkt het intussen dat de Vlaamse adviezen nauwgezet zullen worden opgevolgd.