Krijgen we PFOS-bodem ooit nog proper? “Beste oplossing voor moestuinen is ze afgraven en nieuwe grond storten”
De 3M-fabriek in Zwijndrecht — © MARC HERREMANS - MEDIAHUIS
In Zwijndrecht en (ruime) omstreken maken inwoners zich zorgen. Want nu het PFOS-schandaal rond 3M is losgebarsten, wordt ook duidelijk dat de vervuiling groot is en de gevolgen voor de gezondheid nog onbekend zijn. Is zo’n grond eigenlijk ooit nog proper te krijgen? “Er zijn maar twee, bovendien heel dure, oplossingen”, zegt kenner Hans Slenders van het Nederlandse expertisecentrum PFAS.
LEES OOK. De PFOS-vervuiling: dit zijn de vragen die om een antwoord smeken (+)
Ook in Nederland kennen ze de problemen rond PFOS en gelijkaardige stoffen maar al te goed. Daar hebben ze zelfs een expertisecentrum PFAS. Hans Slenders wéét dus hoe je zo’n bodem, zoals in Zwijndrecht, kunt reinigen. “Als je de bodem wegneemt en er schone grond aanbrengt, dan is die op die plaats schoon”, vertelt hij aan Radio 1. “Maar er zijn maar twee manieren om die PFOS of PFAS-stoffen weg te krijgen. De eerste is verbranden. Maar dat moet met een temperatuur van 1.100 graden, en dat is heel duur. Een andere manier is de bodem wassen. Zo kun je zo’n tien procent vervuild slib afzonderen. Maar dat moet je dan ook weer gaan verbranden of stockeren.” Bovendien zijn die verbrandingsinstallaties niet massaal beschikbaar.
Het probleem met PFOS is echter veel breder dan Zwijndrecht alleen. “Je mag ervan uitgaan dat in de bovenste bodemlaag zo’n 1,5 microgram PFOS of PFAS per kilo aarde in de grond zit. Het is er dus, en het gaat ook niet meteen weg omdat die verbindingen niet vanzelf afbreken in de natuur. Dichter bij een bronlocatie zijn die waarden veel hoger en moet je afwegen bij welke concentratie je gaat saneren.”
Een luchtbeeld van de site in Zwijndrecht. — © BELGA
Kippen niet plots PFOS-vrij
Wat dan met de moestuinen en de kippen? “Voor die moestuinen lijkt me dat je die grond kan afgraven en er nieuwe grond in storten. Dat lijkt me de beste oplossing. Bij kippen is het net zoals bij mensen, PFOS hoopt zich op in die dieren. Als je ze op een propere bodem zet, gaan die eieren niet plots PFOS-vrij zijn. Dat duurt nog wel een tijdje.”
Slenders denkt wel dat Europa stappen zal ondernemen tegen de stoffen. “Er zijn al vijf landen die een totale ban gevraagd hebben. Ik verwacht wel dat dat er ooit komt. Maar die producten komen ook uit Azië, het zal nog wel even duren voor zo’n ban er is. Bovendien zitten die stoffen al overal in het milieu. Het kwaad is voor een deel al geschied: we zullen ermee moeten leren leven. Maar we moeten er ook iets aan doen: beter ten dele gekeerd dan helemaal gedwaald.”
LEES OOK. Toxicoloog Jan Tytgat over PFOS-vervuiling: “Voortwerken aan Oosterweel? Eerst de vervuilde grond saneren” (+)
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
