Direct naar artikelinhoud
NieuwsPFOS-schandaal

Regering zal ‘loyaal meewerken’ aan onderzoekscommissie PFOS-schandaal

Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) in het Vlaams Parlement. Op het moment dat Lantis (toen nog BAM geheten) het akkoord met 3M sloot, viel ze volledig onder de verantwoordelijkheid van toenmalig minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA).Beeld BELGA

Deze namiddag moest de Vlaamse regering zich in het parlement verantwoorden voor het PFOS-schandaal in en rond Zwijndrecht. Vooral de deal met 3M, waarbij de overheid beloofde om het vervuilende bedrijf niet aansprakelijk te stellen, beroert de gemoederen. 

Live

  1. 'Hallucinant dat regering niet weet of er nog dadingen bestaan'

    Bij het actuadebat in het Vlaams Parlement noemde de oppositie het woensdag hallucinant dat minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) niet kon antwoorden of er nog dadingen bestaan voor de Oosterweelwerf. Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) verzekerde dat 3M zal opdraaien voor de sanering, en niet enkel van de omliggende terreinen.

    Lydia Peeters zei in het parlement dat ze tot 9 juni niet op de hoogte was van de dading tussen Lantis, bouwheer van de Oosterweelverbinding, en chemiebedrijf 3M. Daarin is opgenomen dat het bedrijf 75.000 euro bijdraagt aan de kosten voor de stockering van de vervuilde gronden. Lantis betaalt 63 miljoen euro.

    "Hoe kan het dat een minister die de verantwoordelijkheid Mobiliteit bijna twee jaar geleden heeft overgenomen in een parlement komt zeggen dat ze niet op de hoogte was van die dading?", vroeg Björn Rzoska van Groen. "Dat is voor mij fundamenteel, dat betekent dat je potjes gedekt wil houden."

    Peeters kreeg daarop de vraag of er nog dadingen bestaan. "Ik zal dat opvragen bij Lantis", zei de minister. "Dit is hallucinant", reageerde Hannes Anaf van Vooruit. "Lantis sluit een dading af van 63 miljoen waarvan de minister van Mobiliteit niet op de hoogte is. En het is misschien nog hallucinanter dat de minister niet kan antwoorden of er nog dadingen zijn. Dan stelt zich de fundamentele vraag hoe deze Vlaamse regering functioneert."

    Beeld BELGA

    De Oosterweelwerf wordt intussen niet stilgelegd. "Ik wil van de experts heel snel horen of er een probleem is met opwaaiend stof en of Lantis voldoende veiligheidsmaatregelen neemt", zei de minister.

    Intussen loopt ook het onderzoek naar de verontreiniging van de bodem in de ruime omgeving en van een mogelijke aanwezigheid van PFOS in de lichamen van de omwonenden. "Op 1 juli volgen de eerste resultaten van de bodemonderzoeken", zei Welzijnsminister Wouter Beke (CD&V). De bloedstalen zullen geen resultaten opleveren op individueel niveau, enkel op groepsniveau. "Ik hoop dat we tegen het einde van de zomer de nodige helderheid en interpretaties kunnen geven en de nodige verdere stappen kunnen zetten", zei Beke.

    "Op dit moment wordt het onderzoek uitgevoerd in een straal van drie kilometer rond de 3M-fabriek. Dat is ruim onvoldoende", reageerde Jos D'Haese van PVDA. Beke zei daarop dat er in een tweede fase breder onderzoek zal worden verricht naar de gezondheid. Dan zullen ook bestaande onderzoeken en patiëntengegevens worden gebruikt.

    Het parlement stemt later vanavond over de eventuele oprichting van een onderzoekscommissie. Minister-president Jan Jambon (N-VA) verzekerde dat ook de meerderheid daar intussen achter staat en haar medewerking zal verlenen. Chris Janssens (Vlaams Belang) wees na die tussenkomst nog eens op de scheiding der machten. "Of er al dan niet een onderzoekscommissie komt, beslist dit parlement en niet uw regering", zei hij. 

  2. Demir: '3M blijft aansprakelijk én saneringsplichtig'

    In de verklaring van de ministers lijken twee zaken voorop te staan. Enerzijds herhaalt de Vlaamse regering meermaals dat de vervuiler betaalt. Volgens minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) blijft 3M aansprakelijk én saneringsplichtig. “Daar verandert de dading niets aan”, klinkt het.

    Anderzijds hamert de regering ook op de gezondheid van de bevolking. De werken aan de Oosterweelverbinding worden streng “gecontroleerd en opgevolgd”, aldus Lydia Peeters (Open VLD) Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken.

  3. Jambon: 'Vlaamse regering is altijd transparant geweest'

    Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) benadrukt tijdens zijn verklaring dat de Vlaamse regering altijd open en transparant heeft gecommuniceerd over de vervuiling met kankerverwekkende PFOS in en rond Zwijndrecht. 

    Hij herhaalde wel het verwijt aan het adres van zijn partijgenote Zuhal Demir, die vorige week voorstelde om een onderzoekscommissie op te richten. Volgens Jambon is Demir daarmee "te voortvarend" geweest. Maar desondanks zal de regering "loyaal meewerken aan een onderzoekscommissie", zei Jambon.

    Jambon riep wel op om voorzichtig te zijn met vragen om de Oosterweelwerf stil te leggen. "Laat ons niet vergeten welke lange weg we in dit dossier hebben afgelegd. Maar liefst twintig jaar voorbereiding hebben we nodig gehad en eindelijk zijn we nu aan het bouwen, aan een van de belangrijkste mobiliteits- en leefbaarheidsprojecten van West-Europa."

    Hij benadrukte dat bouwheer Lantis op geen enkele manier schuld heeft aan de vervuiling en zelfs een deel van de oplossing vormt. 

  4. Vlaams Parlement buigt zich vanmiddag over PFOS-schandaal. Wat is dat ook alweer?

    Waar gaat het debat over?

    De Vlaamse regering moet zich vanmiddag in het Vlaams Parlement verantwoorden over de PFOS-vervuiling in Zwijndrecht, en over de geheime deal die Lantis, het overheidsbedrijf dat de Oosterweelwerken uitvoert, in 2017 afsloot met het bedrijf 3M. In deze dading beloofde Lantis af te zien van gerechtelijke procedures tegen de multinational, nadat er op de Oosterweelwerf hoge concentraties van het kankerverwekkende PFOS werden vastgesteld.

    Waarom ligt die deal onder vuur?

    Terwijl de Vlaamse overheid al 63 miljoen euro betaalde voor de verpakking van de vervuilde gronden en de aanleg van een waterzuiveringsinstallatie, moet 3M volgens de dading slechts 75.000 euro betalen voor de aanleg en het onderhoud van een veiligheidsberm. En dat terwijl Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het parlement had verzekerd dat de vervuiler zou betalen.

    Opmerkelijk is dat Lantis en 3M elkaar ook beloofden om nooit meer publiek te communiceren over de PFOS-concentraties, toch niet zonder voorgaand overleg. “Als dat klopt, dan hangt de Vlaamse regering echt wel aan de leiband van 3M”, reageert Groen-oppositielid Mieke Schauvliege. “Een bedrijf dat wereldwijd miljarden winst maakt, betaalt slechts een habbekrats om de eigen vervuiling op te kuisen. Blijkbaar wou men koste wat kost Oosterweel realiseren.” Dat zei eerder ook burgeractivist Thomas Goorden, de man die de kat de bel aanbond in het dossier, in De Morgen‘Oosterweel moest er koste wat kost komen’.

    De inhoud van de dading toont nog maar eens aan dat de Vlaamse regering wel degelijk op de hoogte was van de verontreiniging. Op het moment dat Lantis (toen nog BAM geheten) het akkoord met 3M sloot, viel ze volledig onder de verantwoordelijkheid van toenmalig minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA), die nu nog steeds in de regering zit. In het bestuur zaten ook verschillende leden van N-VA, CD&V en Open Vld.

    Wat wordt er vandaag verwacht?

    Verwacht wordt dat Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) in het parlement toelichting zal geven bij het dossier, dat de regering nu al een week heeft ondergedompeld in een crisissfeer. Daarna volgt een stevig actuadebat en een stemming over de oprichting van een parlementaire onderzoekscommissie, die vorige week plots werd gesuggereerd door minister Demir. De meerderheidspartijen ondersteunen die.

    Lees ook: 

     Vervuiling is al sinds 2004 bekend, maar nu mogen inwoners van Zwijndrecht plots geen eigen eieren meer eten

     Burgeractivist Manu Claeys over PFOS-vervuiling: ‘Ik zie geen doofpot, echt niet’

     Wanneer PFOS in ieders achtertuin zit: ‘Ach, wij liggen hier niet wakker van’