Worden festivaltickets duurder na corona? "Als de prijzen stijgen, dan is dat uit pure noodzaak"
Na een zomer zonder festivals kunnen muziekliefhebbers stilaan uitkijken naar betere tijden. Vandaag is de ticketverkoop voor Rock Werchter 2022 gestart, en vorige week woensdag liep het al storm voor de Pukkelpoptickets van editie 2021. En dat terwijl de affiche nog niet bekend is, en de tickets (iets) duurder zijn dan in 2019. Zullen de festivalprijzen stijgen door de coronacrisis? Welke factoren bepalen die ticketprijzen? En volstaan de coronasubsidies dan niet? 5 vragen en antwoorden.
1) Waarom worden festivals elk jaar duurder?
Veel zaken worden jaar na jaar een beetje duurder. Denk maar aan een volle winkelkar, een kappersbezoek of een pintje op café. En dat geldt dus ook voor festivals. Een festivalorganisator heeft veel vaste kosten, en dat zijn grote investeringen die niet over een lange periode gespreid kunnen worden.
Er wordt gepiekt naar één evenement van enkele dagen. Daarom is de schaalgrootte cruciaal. Tot midden augustus zijn de bezoekersaantallen relatief beperkt, en zit het publiek opgedeeld in bubbels. Een remmende factor, want minder publiek betekent minder inkomsten.
Voor een festival zijn de vaste startkosten, voor de organisatie en de basisopbouw enorm hoog.
“Festivals hebben een heel typische kostenstructuur”, legt Serge Platel van de Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen uit. “Een concertzaal kan die vaste kosten over een langere periode afschrijven, verspreid over de vele events per jaar. Voor een festival zijn de vaste startkosten voor infrastructuur, veiligheid, hygiëne en personeel enorm hoog. Als de ticketprijzen deze zomer stijgen, dan is dat vooral uit pure noodzaak, na het voorbije jaar.”
Pukkelpop 2021 wordt iets duurder, Rock Werchter 2022 niet
Het enthousiasme voor Pukkelpop 2021 is enorm, ook al zijn de dagtickets 5 euro duurder dan in 2019, en kosten combitickets 10 euro meer. Maar Pukkelpop nuanceert. “Eind 2019 hebben we een “early bird”-actie gedaan: tot 31 december konden mensen een ticket kopen voor editie 2020 aan de prijs van editie 2019: 205 euro”, zegt woordvoerder Frederik Luyten.
“Daarna zou een combiticket sowieso 215 euro kosten”. Dat is ook de prijs voor een combiticket anno 2021, een dagticket kost 105 euro. “De zaken worden er voor ons niet goedkoper op, integendeel”, klinkt het.
Rock Werchter past zijn prijzen voor editie 2022 niet aan: een combiticket kost 243 euro, een dagticket 110 euro. Wie tickets had voor editie 2020, kon die automatisch laten omboeken naar de volgende editie, of een voucher aanvragen, om dat bedrag te besteden aan gelijk welk concert op de wei van Werchter.
“Die vouchers blijven geldig tot eind augustus 2023”, bevestigt Nele Bigaré van Rock Werchter. Dat staat ook zo in de regels rond evenementen, verlengd door het ministerieel besluit van 12 mei 2021. Een organisator is niet verplicht om tickets terug te betalen, maar kan een tegoedbon uitgeven, die gelijk is aan het betaalde bedrag en maximaal 3 jaar geldig is.
2) Welke vaste kosten heeft een festivalorganisator?
- Basismateriaal, organisatie en personeel: Op een leeg festivalterrein moet letterlijk alles aangevoerd en opgebouwd worden. Van de kilometers nadarhekken, kunstvloer en verlichting over de vele wasbakken en (doorspoelbare) mobiele toiletten, maar ook de podia, tenten en cateringstanden. Vergeet ook niet de gigantische afvalberg, die ingezameld en afgevoerd dient te worden. Dat alles kost handenvol mensen en middelen. Veel verenigingen in verdienen jaarlijks een centje bij door tientallen vrijwilligers af te vaardigen om festivalterreinen proper te houden, en parkings of campings te bemannen.
- Veiligheid: Twee gebeurtenissen in de recente geschiedenis hebben die kosten de hoogte in gejaagd. Eerst en vooral was er de storm die in 2011 over Pukkelpop raasde. In navolging daarvan gingen organisatoren investeren in stevigere (en duurdere) festivaltenten: stalen constructies die meer weg hebben van een mobiele concertzaal. Ook in de communicatiemogelijkheden rond grote festivals is geïnvesteerd, met extra gsmmasten om massale oproepen, berichten of dataverkeer op piekmomenten beter aan te kunnen.
Daarnaast hadden de aanslagen van 22 maart 2016 de organisatie van alle massaevenementen beïnvloed. De toegangscontroles op festivals zijn een pak strenger geworden – met meer veiligheidspersoneel en metaaldetectoren - en dus ook duurder. De procedures zijn intussen goed ingeburgerd en van de hoop politie- en veiligheidsmensen op en rond het terrein schrikt niemand nog op.
- “Beleving”: organisatoren investeren steeds meer in “de sfeer en gezelligheid” naast de concerten. Denk aan nevenactiviteiten, een uitgebreider horeca-aanbod, of meer decoratie en comfort. Gezellig, maar niet goedkoop. Voorbeelden: de randanimatie in het bos of de “Petit Bazaar” op Pukkelpop. De dansers, acrobaten en hostessen op Tomorrowland. Het nieuwe podium “The Slope” op Rock Werchter, met hangmatten, en vip-bars met échte glazen en meubilair.
3) Wat met de artiesten, na dit coronajaar?
Geen festival zonder muziek: de line-up slokt altijd een grote hap op uit het budget, al blijven de exacte prijzen van artiesten een goedbewaard geheim. “Maar artiestengages stijgen”, zo geeft Pukkelpop-woordvoerder Frederik Luyten aan, als een van de redenen voor hun prijsstijging. De gage van een artiest wordt onder meer bepaald door de publieksgrootte. Hun prijs ligt hoger naarmate een artiest voor meer volk speelt, en een organisator dus meer tickets kan verkopen.
Artiesten hebben het voorbije anderhalf jaar amper iets verdiend, en willen dat compenseren.
Voor artiesten is dat livecircuit hun belangrijkste bron van inkomsten. En door corona heeft de concertwereld lang op slot gezeten. Artiesten die deze zomer optreden, zullen dat verlies aan inkomsten proberen te compenseren door hun prijzen op te krikken.
Daarnaast zijn de tournees van veel internationale artiesten korter of worden ze uitgesteld, omdat de sector nog niet in alle landen op volle toeren draait. Hoewel Pukkelpop een “internationale line-up” aankondigt, zal de festivalzomer van 2021 zeer Belgisch kleuren. Dat biedt kansen, niet alleen muzikaal maar zeker ook financieel.
“Deze zomer is de spoeling van artiesten dunner door reisrestricties, of internationale tournees die gewoon niet doorgaan. Dat is de wet van vraag en aanbod. Artiesten hebben de voorbije anderhalf jaar amper iets verdiend, en willen dat compenseren”, bevestigt Serge Platel van de Federatie van Vlaamse muziekfestivals.
4) Welke extra kosten zijn er door de coronamaatregelen?
Op dit moment weten festivalorganisatoren nog (steeds) niet exact waar ze aan toe zijn. De bezoekersaantallen zijn wel bekend, via het zomerplan. En er is beslist dat bezoekers van meerdaagse festivals die nog geen twee weken volledig gevaccineerd zijn, om de twee dagen een coronatest moeten ondergaan. Heel wat tieners, die misschien nog niet gevaccineerd zijn, of twintigers die wachten op een tweede prik, zijn deze zomer in dat geval. Over andere zogenoemde “modaliteiten” zijn er nog veel losse eindjes.
Elke extra inspanning brengt kosten met zich mee.
Een greep uit de onbeantwoorde vragen: Wat met de ventilatie in de festivaltenten? Moet er geïnvesteerd worden in extra luchtzuiveringssystemen? Komen er CO2-meters, zoals die al verplicht zijn in horecazaken? Is er nood aan extra wasbakken en ontsmettingsgel op het terrein? Komen er meer mobiele toiletten en moeten die ontsmet worden? Wat met de douches op de campings? En als er een testdorp aan de ingang van het festivalterrein komt: hoe worden die coronatesten dan georganiseerd en gecontroleerd? Hoeveel extra personeel en vrijwilligers moeten hiervoor worden opgetrommeld?
“Elke extra inspanning brengt kosten met zich mee”, vat Serge Platel van de Festivalfederatie samen. “En daarnaast is het deze zomer zeer moeilijk om leveranciers te vinden voor basismateriaal als tenten en meubilair. Organisatoren weten pas laat waar ze aan toe zijn, en wat ze kunnen organiseren voor hoeveel publiek. Ik heb weet van prijsstijgingen tot +50%, met uitschieters van +80%.”
5) Volstaan de extra coronasubsidies niet?
De Vlaamse regering heeft een duit in het zakje gedaan, om festivalorganisatoren een duwtje in de rug te geven en coronaveilige evenementen mogelijk te maken. Vlaams minister van Economie Hilde Crevits (CD&V) heeft 50 miljoen euro uitgetrokken, aan zogenoemde “terugbetaalbare voorschotten”.
Organisatoren konden voor concrete investeringen een subsidie aanvragen, tot maximaal 1,8 miljoen euro per organisatie. In totaal is er zo 9.379.469 euro toegekend aan 24 verschillende festivals: evenementen met een bewezen economische meerwaarde, door hun samenwerking met veel toeleveranciers en freelancers. Organisatoren betalen een vergoeding van 2% op het voorschot en moeten bewijzen dat de kosten onvermijdbaar en niet-recupereerbaar zijn, indien het evenement niet kan plaatsvinden door de coronabeperkingen.
Vlaams minister voor Toerisme Zuhal Demir (N-VA) heeft via Toerisme Vlaanderen 10 miljoen euro vrijgemaakt voor 70 festivals, specifiek om tegemoet te komen aan de extra kosten door de coronacrisis. In totaal dienden 111 organisatoren een steunaanvraag in.
De bedragen die zijn uitbetaald, werden onder meer bepaald door de grootte van het festival. “De mooie bijdrage van de Vlaamse overheid wordt enorm geapprecieerd door de sector. Maar dat alleen is waarschijnlijk niet voldoende”, zegt Serge Platel van de festivalfederatie daarover.
Concreet kreeg The Factory BVBA - de organisatie achter Pukkelpop - het grootste bedrag: 500.000 euro. Live Nation kreeg voor de organisatie van de Rock Werchter Zomerbar-concerten in de maand juli 312.500 euro. “Dit lijkt veel, maar organisatoren moeten bekijken welke coronamaatregelen ze hiermee moeten en kunnen nemen", aldus Platel.
Is het voldoende om alle extra kosten te dekken? Nee. Na de festivalloze zomer van 2020 is de oorlogskas van veel organisatoren leeg. En dus zal er noodgedwongen extra budget gezocht worden bij de bezoekers. “Maar geen enkele organisator zal het verlies ooit kunnen recupereren met een prijsstijging dit jaar”, benadrukt Platel.
Kan de sector nog op bijkomende steun rekenen vanuit de politiek? Extra budget ligt niet op tafel, aldus het kabinet Crevits. Het kabinet Demir doet daar geen uitspraken over. Maar het is niet ondenkbaar dat er bijvoorbeeld geld wordt vrijgemaakt voor de opbouw van een testdorp aan de ingang van het festivalterrein, of dat die coronatesten (deels) gratis zijn voor festivalgangers, naar analogie met de twee gratis PCR-testen voor vakantiegangers deze zomer.
