Computerchips: hoe het kleine Taiwan een rol kan spelen in Europa na het vertrek van machtige Chinese kenniscentra

De Europese Unie heeft ambitieuze doelstellingen voor de productie van computerchips. Om die ooit te halen, zal het een beroep moeten doen op de kennis van ‘s werelds grootste chipbakker: Taiwan. De timing lijkt perfect: China’s Confucius Instituten worden massaal gesloten binnen de EU. Als Europa zich nu tot Taiwan wendt voor educatieve uitwisselingen in het Mandarijn, opent er zich een schatkist aan kennis over computerchips voor een hele generatie Europese ingenieurs.

Waarom is dit belangrijk?

De Confucius instituten, onderwijscentra van de Volksrepubliek China die vaak genesteld zijn op westerse universiteitscampussen, gaan langzaam op slot. Brussel en Leiden sloten beiden al hun Confucius-vestiging in 2019 uit vrees dat de centra te veel druk zetten op de academische vrijheid. Daarnaast werd de directeur van het Brusselse Confucius instituut ook beschuldigd van spionage. Verschillende Europese landen en de Verenigde Staten volgden. Er ontstaat in Europa een vacuüm voor Chinese taalprogramma’s en er staat nog een Chinees sprekend land klaar om dat gat te vullen… hun kennis over één van de belangrijkste goederen ter wereld komt daarbij mooi van pas.

Een vraag die we ons moeten stellen: is Taiwan in staat om de programma’s van Confucius Instituten te “vervangen” en waarom zouden we dat willen?

  • De Europese Unie telde bijna 200 van deze Chinese instituten.
  • Ondertussen weten we door de ontmaskering van de Brusselse Confucius Instituut-direct Song Xinning dat die centra vaak een dekmantel waren voor spionage.
  • Naast België en Nederland sloten verschillende andere EU-lidstaten de instituten binnen hun grenzen. Zweden sloot ze zelfs allemaal.
  • In 2020 stelde de Europese Commissie voor om officieren aan te stellen binnen de overblijvende instituten om een oogje in het zeil te houden.
  • Binnen de Verenigde Staten waren er ongeveer 100 van die centra actief. Inmiddels blijven er maar zo’n 50 over.
  • In de VS wordt luidop de vraag gesteld of Taiwan de taalprogramma’s en uitwisselingsprogramma’s van de Chinese centra niet kan overnemen.
  • Als Chinees sprekend land en Aziatische democratie lijkt het het een logische stap voor de Amerikanen. 
  • Brent Christensen, de directeur van het American Institute in Taiwan, vroeg al aan het land in februari om het educatieve vacuüm op te vullen.

Maar wat zeggen de Taiwanezen zelf? De Europese delegatie staat open voor meer samenwerking, maar is niet per se de vragende partij.

  • Taiwan is al jarenlang uitwisselingsprojecten aangegaan met onder andere de KU Leuven en de UGent.
  • Aan die scholen kunnen studenten sinologie kiezen of ze naar China of Taiwan trekken.
  • Wanneer we aan vertegenwoordigers van de Taipei Representative Office (lees quasi-ambassade van Taiwan) in Europa vragen of ze het gat dat de Confucius Instituten achterlaten kunnen vullen, krijgen we een voorzichtig antwoord.
  • “We willen graag Belgische studenten aantrekken om in Taiwan te komen studeren en zullen altijd met veel plezier Taiwanese studenten naar hier sturen. We staan open om meer initiatieven met de EU aan te gaan, maar zullen hier niet speciaal op aandringen,” vertelt Yuwen Chen, educatieve directeur van de Office, aan Business AM.
  • Taiwan ontvangt al jarenlang buitenlandse studenten die Mandarijn wensen te leren in het land. Daarvoor verstrekt het zelfs beurzen.
  • Europa zal dus een actieve rol moeten opnemen en Taiwan zien te benaderen voor meer samenwerking.
  • Of dit ooit zal gebeuren, gezien de gevoelige politieke situatie tussen China en Taiwan, is nog maar de vraag.

Wat heeft dit allemaal te maken met computerchips? Educatieve uitwisselingen met Taiwan op vlak van nanotechnologie zou de EU wel eens mooi van pas kunnen komen.

  • De EU beseft sinds de pandemie het belang van het lokaal produceren van bepaalde essentiële goederen maar al te goed.
  • Denk maar aan het tekort van mondmaskers aan het begin van 2020 en recenter nog de productie van vaccins die strikt binnenshuis werd gehouden.
  • Aan dat lijstje kunnen we nu ook computerchips, zoals de fameuze halfgeleiders, toevoegen.
  • Die zijn al het hele jaar enorm in vraag door een forse droogte die het eiland Taiwan trof.
  • Taiwan produceert zeker 58 procent van alle computerchips ter wereld.
  • De EU wil zijn productie van chips verdubbelen tegen 2030 en zo het eigen marktaandeel in de wereld verhogen naar 20 procent.
  • Een moeilijke opgave, meent professor in de fysica Chin-Chun Tsai, die ook wetenschappelijk en technologisch directeur van de Taipei Office in Brussel is.
  • “Op je eentje een nieuwe productielijn voor computerchips opzetten, is niet vanzelfsprekend. Zelfs Japan en de VS spelen het niet klaar, hoewel ze er wel geld genoeg voor hebben”, zei Tsai tegen Business AM.
  • Volgens Tsai mikt de EU op de productie van chips tussen de 10 en 20 nanometer, waarmee enkel “eenvoudige” apparaten kunnen worden vervaardigd. 
  • Voor de meer verfijnde technologie van de toekomst (VR, 5G, etc.) zullen chips nodig zijn van 5 nanometer en kleiner.
  • Taiwanese chipbakker TSMC en het Zuid-Koreaanse Samsung kunnen al chips van 3 nm maken, en in theorie nog kleiner gaan.
  • Volgens de Taiwanezen kunnen meer educatieve uitwisselingen met de EU leiden tot wederzijdse voordelen en een boost voor de Europese chipambities.
  • Jonge Europese ingenieurs kunnen vermoedelijk wel wat opsteken binnen de thuisbasis van de wereldmarktleider.
  • Anderzijds is nanotechnologie-onderzoekscentrum Imec in Leuven ongetwijfeld ook gediend met een steeds nauwere samenwerking met Taiwan. Imec werkt al samen met een aantal Taiwanese universiteiten voor onderzoek.
  • “Covid en de problemen van dit jaar hebben het idee van een globale toeleveringsketen van computerchips gekraakt. Het is tijd om regionale ketens op te zetten. En daar kan Taiwan een duidelijke rol in spelen”, geeft Tsai nog mee.

Lees ook: VS en Taiwan gaan samen tekort aan autochips aanpakken

(lb)

Meer