‘Voor mij is dit natuurlijk persoonlijk’, zo reageerde vicepremier Petra De Sutter (Groen), zelf transgender, in De zevende dag op de anti-lgbti-wet in Hongarije. Het Hongaarse parlement keurde onlangs enkele amendementen op bestaande wetten goed die een verbod instellen op ‘het afbeelden en propageren van een andere genderidentiteit dan het geslacht bij de geboorte, geslachtsverandering en homoseksualiteit’ voor personen jonger dan 18 jaar. De Sutter ziet dat als ‘een nieuwe stap in een evolutie die ik ook buiten Hongarije zie gebeuren’. ‘In Hongarije wordt de klok teruggedraaid. Je kan er sinds vorig jaar enkel kinderen adopteren binnen een huwelijk. Mensen van hetzelfde geslacht mogen in Hongarije niet trouwen. Ze kunnen dus geen kinderen adopteren.’

Heel wat Europese landen reageerden al fors. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen noemde de wet een schande en ‘duidelijk discriminerend’. Ook de Belgische premier Alexander De Croo (Open VLD) noemde de Hongaarse wet ‘achterlijk’. De Sutter was zelf Europees Parlementslid alvorens ze minister werd in de federale regering. In De zevende dag pleitte ze ervoor om de geldkraan nog niet meteen dicht te draaien. ‘Het hof (van Justitie, de hoogste EU-rechtbank, red.) in Luxemburg moet eerst over de Hongaarse wet oordelen. Voor mij komt deze wet op censuur neer. Als de wet van kracht gaat, zou ik in Hongarije moeilijk vrij kunnen praten over mijn eigen ervaringen. Ik zou er niet in scholen over mogen praten of niet in primetime op televisie. Dat is een vorm van censuur. Dat is in strijd met de waarden en principes van de Europese Unie. Er lopen verschillende procedures tegen Hongarije.’

De Sutter zegt dat ze zelf veel reacties krijgt van mensen die ‘zich grote zorgen maken’. ‘Mensen van hetzelfde geslacht die een gezin hebben, kunnen straks gemarginaliseerd en misschien zelfs gecriminaliseerd worden. Het is heel gevaarlijk voor die mensen die in Hongarije wonen – maar ook in andere landen in de Unie hebben ze het lastig. Toch moet de geldkraan dichtdraaien volgens de juiste juridische procedures verlopen. De Commissie bekijkt nu of er principes van de rechtsstaat geschonden worden. Pas nadien kan er ingegrepen worden.’

Artikel 50

De Sutter wijst erop dat België als lidstaat doet wat het kan. ‘We hebben de Commissie aangepord hier een standpunt over in te nemen. Zestien lidstaten, waaronder wij, hebben een brief geschreven naar de Commissie. Die signalen zijn opgepikt. We kunnen later zelf nog naar het Hof in Luxemburg stappen of zelfs naar Straatsburg (het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, red.).’

De Sutter wijst er ook op dat er ‘nooit eerder zo heftig gereageerd is’ op die internationale anti-lgbti-evolutie. ‘In Polen zijn er ook lgbti-vrije zones ingevoerd. Dat land heeft trouwens al aangegeven dat het de Hongaarse wet wil overnemen. Iedereen begrijpt nu dat er stilletjes rode lijnen overschreden worden. Ik heb Mark Rutte (de Nederlandse premier, red.) daar nooit zo duidelijk op zien reageren als nu. Hij verwijst naar artikel 50 (waarin staat dat een lidstaat overeenkomstig zijn grondwettelijke bepalingen kan besluiten zich uit de Unie terug te trekken. red).’

De Sutter zegt ook dat ze best nog naar landen als Hongarije durft te reizen. ‘Mensen ter plaatse verwachten dat anderen voor hen opkomen.’ De Sutter belooft lgbti-organisaties in Hongarije voluit te steunen. ‘We moeten mensen die niet akkoord zijn met Orban tonen dat we dit afkeuren.’ De Sutter wilde niet kwijt of ze zelf naar Boedapest zal afzakken om er de komende dagen de Gay Pride bij te wonen.

‘Geen promotie’

Volgens de Hongaarse premier Viktor Orban beschermt zijn partij louter de rechten van kinderen op fysieke en mentale gezondheid. De Hongaarse ambassadeur Tamás Iván Kovács verdedigde de controversiële wet in De zevende dag. ‘Deze wet beperkt niets voor meerderjarigen. Ze mogen nog samenwonen met wie ze willen en hun eigen seksuele identiteit beleven.’ Volgens Kovács heeft de wet ook enkel betrekking op minderjarigen. ‘Ook voor hen is seksuele opvoeding nog altijd mogelijk’, zegt hij. ‘Homoseksualiteit en andere issues mogen nog besproken worden. Ze mogen alleen niet gepromoot of gepopulariseerd worden.’

Tamás Iván Kovács zegt dat hij De Croo’s kritiek gehoord heeft. De premier heeft hem nog niet uitgenodigd voor een onderhoud. Hij staat daar voor open, zegt de ambassadeur. ‘Graag zelfs, want onze landen hebben een belangrijke bilaterale agenda.’