"Passagiers als bankier gebruikt voor luchtvaartmaatschappijen": kritisch rapport over steun tijdens coronacrisis

De Europese Rekenkamer is een onafhankelijke instelling die vooral het financieel beleid van de EU controleert. Deze keer ging ze in een speciaal rapport na hoe de Europese Commissie de rechten van luchtvaartpassagiers heeft beschermd tijdens de coronacrisis. Annemie Turtelboom, Belgisch lid van de Rekenkamer, maakte het rapport. 

In de periode maart-mei 2020, toen bijna alle luchtverkeer in Europa werd stilgelegd om verspreiding van het coronavirus te voorkomen, werden naar schatting 50 miljoen vliegtuigtickets geannuleerd. Volgens Europese wetgeving hebben passagiers in dat geval recht op terugbetaling binnen de 7 dagen. 

Gaat het om een pakketreis (waarbij ook hotelovernachtingen geboekt zijn bijvoorbeeld), dan moet terugbetaling binnen de 14 dagen gebeuren. Maar in 15 de 27 lidstaten werd wetgeving ingevoerd die het mogelijk maakte om passagiers ook in de vorm van vouchers te vergoeden, die ze dan later weer kunnen inruilen voor een ticket. Dat gebeurde ook in België. 

De Europese Commissie tikte de lidstaten herhaaldelijk op de vingers, maar het duurde lang eer tickets werden terugbetaald. Er zijn nog altijd veel vouchers niet ingeruild. De Rekenkamer kreeg niet de exacte cijfers te pakken, want die informatie zit bij de luchtvaartmaatschappijen zelf. 

Ze zag wel dat lidstaten 35 miljard euro staatssteun gaven om de sector overeind te houden.  De Europese Commissie liet zo'n staatssteun toe, om faillissementen te vermijden,  maar vroeg wel dat de lidstaten aan de luchtvaartmaatschappijen in ruil zouden vragen om een deel van de steun te gebruiken om tickets terug te betalen. 

Wat blijkt nu: geen enkel land legde zulke verplichting op.  "We kunnen dus toch wel zeggen dat de passagiers een stukje bankier hebben gespeeld van de luchtvaartmaatschappijen", zegt Annemie Turtelboom. 

Bekijk hier de kritiek van Turtelboom en lees eronder verder:

In haar rapport geeft de Europese Rekenkamer ook enkele aanbevelingen. De Europese Commissie heeft haar rol goed gespeeld, vindt de Rekenkamer, maar ze beschikt over onvoldoende macht om de regels te doen naleven.

Bovendien zijn passagiers klaarblijkelijk niet genoeg op de hoogte van hun rechten. Passagiers moeten dus beter geïnformeerd worden, vindt de Rekenkamer. Ze stelt ook voor dat mensen die een pakketreis kopen, in de toekomst een kleiner voorschot zouden moeten betalen, wat dan de terugbetaling bij een crisis moet vergemakkelijken. 

Tot slot pleit Annemie Turtelboom ook voor de oprichting van een garantiefonds, zodat reizigers sneller hun geld kunnen terugkrijgen. 

Beluister hier het pleidooi van Turtelboom voor zo'n garantiefonds: