Direct naar artikelinhoud
Zes vragenMilieutoxicologe Greet Schoeters

‘Verspreiding van PFOS via de lucht? Dat valt niet uit te sluiten’

Milieutoxicologe Greet Schoeters.Beeld Vanderveken

\Werd de PFOS in Zwijndrecht ook via de lucht verspreid? Volgens Peter Vermeulen, directeur van 3M in Europa, het Midden-Oosten en Afrika, bekijkt het bedrijf bij het nieuwe bodemonderzoek ook deze piste. ‘Het valt zeker niet uit te sluiten’, zegt milieutoxicologe Greet Schoeters (VITO & Vlaams Steunpunt Milieu & Gezondheid).

Kan PFOS zich verspreiden via de lucht?

“In de eerste plaats is het het bedrijf dat het best geplaatst is om te weten wat uit zijn schouw komt. Maar het valt zeker niet uit te sluiten dat PFOS zich ook via de lucht verspreid heeft. In het Nederlandse Dordrecht waren luchtemissies van PFOA, een andere soort PFAS-chemicaliën, een belangrijke bezorgdheid. Bij andere sites van 3M in de Verenigde Staten stelde men voornamelijk water- en bodemvervuiling vast, maar deze bodemvervuiling kan natuurlijk voor een stuk van luchtdeeltjes komen. We weten namelijk dat PFOS al in luchtdeeltjes is vastgesteld. Zelfs in arctische gebieden, waar geen PFOS-industrie aanwezig was. Dat wijst erop dat het zich ook verspreidt via de lucht.” 

Kunnen mensen via luchtdeeltjes ook PFOS binnenkrijgen?

“De meeste PFOS krijgen we binnen via voeding en drinkwater. Maar ook een kleine fractie kunnen we binnenkrijgen via de lucht. De luchtdeeltjes met PFOS kunnen via de mond in het spijsverteringskanaal terechtkomen.”

3M-topman Peter Vermeulen herhaalde bovendien dat bij de huidige concentraties PFOS, net als bij de concentraties uit het verleden, geen problemen zijn voor de gezondheid. Hoe ziet u dat?

“Ik kijk daar toch anders naar. Op basis van enkele epidemiologische studies kun je inderdaad geen conclusies trekken. Maar als je al die studies samenlegt en je stoot bovendien op soortgelijke effecten bij dierenproeven, dan kun je toch met enige zekerheid zeggen dat die stoffen wel degelijk het risico op gezondheidsproblemen verhogen. Daar is wetenschappelijk vrij grote consensus over.” 

Ook over de concentraties die hier vastgesteld werden?

“Ja. Experten van het Europees voedselagentschap hebben alle studies naast elkaar gelegd en op basis daarvan veilige toetsingswaarden voor de mens afgeleid. De huidige concentraties die in Vlaanderen en in ander Europese landen gemeten worden bij de mens, vallen in het bereik dat door het voedselagentschap als risicoverhogend wordt gezien.”

3M houdt vast aan de uitleg dat de productie van PFOS enkel stilgelegd is omdat er aangetoond was dat de stoffen zich opstapelen in mens en natuur, niet omdat ze ook tot gezondheidsproblemen zouden leiden.

“Nochtans waren daar ook in 2000 al studies over. 3M heeft zelf proeven bij dieren gedaan laten doen om dit na te gaan. En sindsdien is het aantal studies alleen toegenomen. Dat 3M vandaag nog steeds ontkent dat er een verband is met gezondheidsproblemen, is toch opmerkelijk te noemen.”

Hebben die bedrijven, en wij allemaal, geleerd uit het verleden? Nu produceren diezelfde bedrijven PFAS-vervangers als GenX of Adona.

“Dat blijft inderdaad een probleem. Er zijn nu eenmaal heel wat van die stoffen en van de meeste weten we heel weinig. Ze zijn ook bijzonder lastig te meten. Natuurlijk kun je stof per stof gegevens verzamelen, maar dat duurt erg lang. Daarom zouden we ze best als een groep samen reguleren. Ik zou de bedrijven ook aanraden om de veiligheid van de nieuwe stoffen te screenen vooraleer ze op de markt te brengen