Minister Somers wil komende jaren opnieuw moskeeën erkennen, maar kunnen ze deze keer zonder buitenlands geld?

Met zijn ontwerpdecreet voor de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen zal minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) voor het eerst opnieuw moskeeën erkennen. Een breuk met het verleden, want voorganger Liesbeth Homans (N-VA) erkende sinds 2017 geen enkele. “Je kan niet 300.000 Vlamingen fundamenteel marginaliseren omwille van hun geloof”, zegt Somers daarop. “De islam is een deel van Vlaanderen.”

Sinds Somers eerder deze maand de erkenning van de Pakistaanse moskee in Antwerpen introk, zijn er in Vlaanderen nog 26 erkende moskeeën, op in totaal minstens 165. Het nieuwe erkenningsdecreet zal, nadat het Vlaams Parlement zijn zeg krijgt, voor alle religies gelden.

De erkenningsverplichtingen veranderen, er komt een Vlaamse toezichtsinstantie en een getrapt sanctiekader. Het decreet legt ook een verbod op buitenlandse financiering op.

Dat laatste is een probleem, zo liet Mehmet Üstün, voorzitter van de Moslimexecutieve, gisteren verstaan in een hoorzitting in het Vlaams Parlement. Volgens Üstün is minstens een overgangsperiode nodig, “gezien gebedshuizen hun bedienaren aangesteld krijgen vanuit buitenlandse regeringen”. Net daar is het Somers om te doen.

“Het kan niet dat het regime van Erdogan via staatsambtenaren in moskeeën greep probeert te krijgen op Vlamingen”, zegt Somers.

Een nieuwe studie van Cirra, in opdracht van Somers, toont hoezeer moskeeën wachten op erkenning. Het onderzoekscentrum van de Gentse imam Khalid Benhaddou voerde een bevraging uit bij de besturen, imams en gelovigen van acht Vlaamse moskeeën.  

Zes van de acht hebben geen erkende imam. Vijf van de acht imams behaalden een opleiding islamitische theologie in het buitenland en geen enkele volgde een opleiding in Europa. In heel Vlaanderen zijn er nauwelijks vijf imams die Nederlands spreken in hun moskee. Dat laatste is ook een van de redenen waarom de moskeeën zelf aangeven dat ze jongeren moeilijker bereiken, die dan soms hun heil online zoeken, wat dan weer risico’s op radicalisering met zich meebrengt.

“Het verbod op bezoldiging vanuit het buitenland is positief, maar dan moet je werk maken van een alternatief: een volwaardig opleidingsinstituut”, zegt Benhaddou. De voorbije 20 jaar zijn alle opleidingstrajecten voor imams in ons land een stille dood gestorven. Benhaddou formuleert in een twintigtal adviezen hoe het wel kan lukken. 

Hij is een believer in het nieuwe decreet. “Ik denk dat moskeeën wel zullen intekenen”, zegt Benhaddou. De grootste euvels zijn volgens hem het lange voortraject van vier jaar en de schrik om onterecht geviseerd te worden door de toezichtsinstantie, die uit een vijftiental inspecteurs zal bestaan. 

Somers benadrukt dat de screeningsdienst lokale geloofsgemeenschappen net kan beschermen tegen valse beschuldigingen. Maar de afgelopen jaren waren er ook incidenten met vrouw- of holebi-onvriendelijke preken in enkele moskeeën. Recent riskeerde de Yesil Camii-moskee in Houthalen-Helchteren haar erkenning te verliezen na homofobe uitspraken van de imam op sociale media. Uiteindelijk plaatste Somers de moskee “onder verhoogd toezicht”. Volgens de minister bewijst dit het belang van erkenningen, omdat er dan dialoog is.

“Ik zal me altijd inzetten voor het recht van Vlaamse moslims om gelijkwaardig behandeld te worden, maar ik zal ook niet aarzelen om kordaat op te treden als er in een kerk of moskee zaken gebeuren die strijdig zijn met de wet of met onze samenleving”, aldus Somers.