Onderzoek naar PFAS in bloed: omwonenden 3M-fabriek kunnen zich vanaf 15 juli aanmelden
Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid zal vanaf 15 juli bloedstalen afnemen van achthonderd omwonenden van de 3M-fabriek in Zwijndrecht. Het agentschap zal het gehalte van PFAS, de zogenoemde “forever chemicals”, in de bloedstalen meten.
Mag je nog eieren of groenten uit eigen tuin eten als je in Zwijndrecht woont? Dat vroegen heel wat inwoners zich af toen vorige maand het debat oplaaide rond de PFOS-vervuiling in de ruime omgeving van de 3M-fabriek. De Vlaamse regering kondigde een rist voorlopige voorzorgsmaatregelen aan: eieren at je bijvoorbeeld beter niet meer. Meteen werd er ook aangekondigd dat er een onderzoek onder de omwonenden zou komen. Op basis van de resultaten van dat onderzoek zouden de voorzorgsmaatregelen dan worden “afgezwakt of verstrengd in tijd, ruimte en inhoud”.
Vandaag wordt duidelijk hoe dat onderzoek eruit zal zien. Vanaf 15 juli kunnen inwoners uit een straal van drie kilometer rond de 3M-fabriek zich vrijwillig opgeven om een bloedstaal te laten afnemen. Van dat bloedstaal zal dan het PFAS-gehalte gemeten worden.
Hoe stel ik me kandidaat?
- Via de website www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling
- Via het telefoonnummer 03 250 18 00 (tijdens kantooruren van maandag tot donderdag en op vrijdagvoormiddag)
Of via je huisarts
Alleen wie in een straal van drie kilometer rond de fabriek woont, komt in aanmerking voor het onderzoek. Je moet ook minstens twaalf jaar oud zijn, en er kan slechts één persoon per gezin deelnemen. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, krijgen voorrang.
800 bloedstalen
PFAS is de groep van zogenoemde "forever chemicals" waar ook PFOS toe behoort, chemische stoffen die amper afbreken en zich opstapelen in het lichaam. Die worden in verband gebracht met (o.a.) leverschade, hormoonstoornissen, een verzwakte immuunrespons en kanker.
De "familie" van PFAS telt duizenden stoffen, maar het onderzoek spitst zich toe op tien daarvan. Naast PFOS gaat het om PFOA. Die (ook giftige) stof werd tot 2012 geproduceerd in het Nederlandse Dordrecht door het bedrijf Chemours, en leidde daar in 2018 tot een milieucrisis. Verder wordt er gescreend op PFPeA, PFHpA, PFNA, PFDA, PFUnDA, PFDoDA, PFHxS en PFHpS.
Alles samen mikt het agentschap op achthonderd bloedstalen. “Daarmee bereiken we ongeveer 7 procent van de omwonenden in een straal van drie kilometer rond de fabriek”, zegt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Dit is meer dan voldoende om een goed beeld te krijgen van de verspreiding van PFAS en de mate van blootstelling bij de omwonenden.”
Deelnemers krijgen geen persoonlijke informatie over hun gezondheid
De bloedstalen dienen als steekproef en moeten een beeld geven van hoe sterk de omwonenden zijn blootgesteld aan PFAS.
Deelnemers zullen op de hoogte gebracht worden van hun resultaat, en zullen ook advies krijgen over hoe ze hun blootstelling aan PFAS kunnen beperken. Maar wat dat persoonlijke resultaat zegt over hun gezondheid of eventuele risico's die ze lopen, daar zal Zorg en Gezondheid geen informatie over geven.
“We gaan mensen niet kunnen zeggen welk persoonlijk gezondheidsrisico ze al dan niet lopen of wat de gemeten waarde bij hen kan of zal teweegbrengen voor hun gezondheid", zegt Moonens. "Vooral op groepsniveau zal het bloedonderzoek bijkomende inzichten opleveren. Welke mate van blootstelling zien we bij mensen? Vermindert die blootstelling met toenemende afstand tot de fabriek? Zien we al andere beïnvloedende factoren?”
De resultaten van het onderzoek worden midden oktober verwacht.