Bart Somers brengt bezoek aan Kempense hoofdstad: “Turnhout kan laboratorium voor nieuwe projecten zijn”
Turnhout -
Een kleine centrumstad staat voor grote uitdagingen. Burgemeester Paul Van Miert (N-VA) en schepen van Welzijn Kelly Verheyen (Vooruit) nodigden minister Bart Somers uit om daarover van gedachten te wisselen. En vooral, om te informeren waar de Vlaamse overheid kan helpen. “Turnhout kan drie dingen doen”, zegt Bart Somers.
Guy Van Nieuwenhuysen
“Wat me opvalt, is het vele groen”, merkt Vlaams minister Bart Somers meteen op wanneer hij vanop de Turnovatoren de stad overschouwt. “Turnhout is een mooie stad.” Maar het is ook een kleine centrumstad. Een die wel wat goede raad van de minister die ook burgemeester van Mechelen is, kan gebruiken.
Turnhout heeft een heel lage schuldgraad, zeker in vergelijking met de andere centrumsteden. Wat is het beste? Weinig schulden maken, of meer investeren? Welke raad zou u als minister geven?
Bart Somers: Een stad moet haar rekeningen kunnen betalen zonder de belastingen te verhogen. Een stad mag dus investeren, maar niet ten koste van de belastingbetaler. Dat moet je stad per stad bekijken. In Mechelen hebben we het aangedurfd om fors te investeren. De stad had dat nodig, maar we hebben er wel over gewaakt dat de belastingen niet zijn gestegen. Integendeel, ze zijn nog gedaald. Maar Turnhout heeft een ander profiel en andere uitdagingen.
Mechelen is dubbel zo groot dan Turnhout, dat daarom meer vaste kosten heeft.
Dat argument gebruiken kleinere gemeenten ook om zich tegen de stad te keren. Er zijn schaalvoordelen aan grotere steden, maar ook nadelen. Maar de uitdagingen zijn voor elke centrumstad dezelfde. Armoede, want wie het moeilijk heeft, vestigt zich in de stad. De diversiteit is toegenomen. De veiligheidsproblematiek. De centrumfunctie. Daarin moet een stad investeren. Ik verneem van Paul dat Turnhout een nieuwe kunstencampus met drieduizend leerlingen heeft. Die komen niet allemaal uit Turnhout. De stad heeft de wil om haar verantwoordelijkheid voor een bredere regio op te nemen. Daarom financieren we de centrumsteden ook anders dan de gemeenten. Turnhout is sterk aan het groeien. Ook dat is een uitdaging. Wat zijn de prioriteiten en hoe vinden we een goed antwoord? Als kleinste centrumstad is die uitdaging groter, want ze moet het met minder middelen doen.
We hebben ook extra uitdagingen gekregen nadat de overheid zoveel asielcentra in deze regio heeft gecentraliseerd. Veel asielzoekers zijn in Turnhout blijven hangen.
Paul Van Miert: We hebben in 2016 een echte golf gehad en lopen nu nog achthonderd dossiers achter van mensen die Belg willen worden. In 2018 hebben we 25 maatschappelijk werkers extra aangeworven om dat allemaal te verwerken.
Kan een Vlaamse overheid inzetten op die specifieke problemen die één kleine centrumstad typeren?
Bart Somers: Dat is moeilijk. Vandaag zijn we hier om van elkaar te leren. In Turnhout zijn al veel mooie dingen gerealiseerd. Turnhout beleeft vandaag wat we in Mechelen twintig jaar geleden hebben meegemaakt. We kregen een enorme golf nieuwe mensen over ons heen. Er ging een schok door de stad. Je kunt klagen en zagen, maar je moet de zaken vastnemen. Dat is niet eenvoudig. Daarover praten we nu met elkaar. We zijn binnen de Vlaamse overheid met diverse projecten bezig die kunnen inspelen op wat Turnhout nodig heeft. Voor mij zou Turnhout het laboratorium kunnen zijn. Het voordeel is de kleinschaligheid. Je ziet sneller wat de effecten zijn.
Kunt u een voorbeeld geven waarvoor Turnhout een laboratorium kan zijn?
Paul Van Miert: zelf denk ik aan de verdere digitalisering. Een gemeente zonder gemeentehuis. Maar we hebben ook een subsidie aangevraagd voor stadskernvernieuwing. Turnhout wil nu inzetten op de as Stationsbuurt-Otterstraat.
Bart Somers: Wij maken een pakket met een 25-tal robuuste projecten. Die gaan over mobiliteit, veiligheid, armoede of wijkverbetering. We willen met steden contracten afsluiten. Turnhout kan kiezen welke projecten haar interesseert. Het kan gaan om zaken waarmee de stad al bezig is, maar die de Vlaamse overheid kan versnellen of versterken.
Er is ook de druk uit het Noorden. Steeds meer Nederlanders vestigen zich in Turnhout, omdat de Brabantse steden te duur worden.
Paul Van Miert: Om een idee te geven: we hebben 6.000 Nederlanders, onder wie nogal wat van Surinaamse afkomst, 3.000 Roemenen, 2.000 Polen. Dat is al een vierde van de bevolking. Dat geeft een druk op de samenleving. Bart De Wever zegt dat wat Antwerpen in 25 jaar tijd te verwerken heeft gekregen, Turnhout nu in vijf jaar over zich heen krijgt.
Kelly Verheyen: Maar we moeten dat positief proberen aan te pakken.
In De Zondag zei u zopas dat samenwerking de oplossing is.
Bart Somers: Toen ik burgemeester werd in Mechelen, zat de stad in het diepste dal. De armoede en de criminaliteitsgraad waren nergens groter, net als het wantrouwen. Mechelen is twintig jaar later een andere stad geworden. Ze zit goed in haar vel.
Kelly Verheyen: Hoe doe je dat? Een combinatie van investeren in openbaar domein en armoedebestrijding?
Bart Somers: Drie dingen. Eerst hebben we enorm geïnvesteerd in de publieke ruimte. De kwaliteit moet er zijn om de stad aantrekkelijk te maken voor de middenklasse. Twee: zorgen voor veiligheid, ook het veiligheidsgevoel. Niet alleen met meer politie, maar ook met preventie. Daarop hebben we zwaar ingezet. Het is een voorwaarde om vertrouwen te krijgen, in de overheid en in elkaar. Ten derde: een sterk inclusief sociaal beleid. Zorgen dat iedereen meetelt, dat je niet naast, maar met elkaar leeft. Ik merk dat daarvoor ook in Turnhout de bouwstenen aanwezig zijn.
Boven op jouw abonnement op Gazet van Antwerpen heb je gratis toegang tot alle plusartikels op de sites en apps van 4 andere nieuwsmerken van Mediahuis.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
