Heel wat gebieden kunnen in de problemen komen door de regen: ‘Alles hangt af van de komende uren’

“Een herfst- of wintersituatie in de zomer”, zegt KMI-weerman David Dehenauw over de storing die ook vandaag nog over het oosten van het land blijft hangen, en die vooral de provincie Luik een langgerekte douche bezorgt. Het KMI kondigde woensdag voor de hele provincie code rood af door de grote kans dat een kwart van het grondgebied meer dan 100 millimeter neerslag te verwerken zou krijgen in 24 uur tijd. Pas voor de vierde keer is dat gebeurd bij regenval. Omdat in het oosten van Antwerpen, Vlaams- en Waals-Brabant 50 millimeter regen kan vallen in 24 uur, gaan ook die provincies naar oranje.

In Luik, Namen en Luxemburg is het provinciaal rampenplan van kracht. Meerdere waterlopen in Wallonië bereikten al vroeg op de dag de alarmdrempels voor hoogwater en pas vrijdagochtend lonkt de droogte, stelt Dehenauw. De aanhoudende regenval dreigt sowieso een hele cascade in gang te zetten. “Wat in het land van Herve en in Zuid-Limburg valt, passeert ook langs ons”, zegt Limburgs gouverneur Jos Lantmeeters, die vooral het hart vasthoudt voor het zuidoosten van de provincie.

Voorlopig is daar enkel in Voeren het gemeentelijk rampenplan afgekondigd, doordat de rivieren Berwin en Voer geen druppel water meer kunnen slikken. “Maar ook de Demer, de Herk en de Jeker zijn ernstig aan het stijgen. Wat een provinciaal rampenplan betreft, hangt alles af van de komende uren. Als het hard blijft regenen, kunnen heel wat gebieden in de problemen komen”, zegt Lantmeeters. Zelfs de Maas begint vervaarlijk aan te dikken. Op minder dan 24 uur tijd is het peil van de rivier met zo’n 5 meter gestegen, tot 44 meter. Het alarmpeil ligt op 46,8 meter, en is volgens de huidige voorspelling binnen bereik op vrijdagochtend.

In Namen haalde de brandweer het lichaam van een man uit het water. Ook in Marcourt is iemand meegesleurd door de Ourthe. Volgens l’Avenir zou het om een 15-jarig meisje gaan. Maar voor volledige een opmeting van de schade is het nog te vroeg. Meerdere stadscentra, zoals die van Spa en Theux, kwamen blank te staan. In overstroomde of risicovolle gebieden – onder meer in Eupen (2.000 mensen), Chaudfontaine (1.700 mensen), Moelingen of Rochefort – zijn bewoners, kampeerders en jeugdverenigingen op grote schaal geëvacueerd door de hulpdiensten. De gemeente Trooz riep de hulp van het leger in. In Nederland zijn een zestigtal militairen de regio Zuid-Limburg al te hulp geschoten.

Klimaatopwarming

De natte zomer valt intussen niet meer te negeren. In Ukkel is sinds 1 juni meer dan 180 millimeter regen gevallen, wat met het huidige regenweer kan aandikken tot 220 millimeter. Vorig jaar viel er voor de hele meteorologische zomer (tot 31 augustus) slechts 168 millimeter.

In hoeverre rijmt deze uitzonderlijke wateroverlast met de klimaatopwarming? Die werkt korte, lokale en hevige regenbuien in de hand. Volgens enkele klimaatwetenschappers heeft de huidige situatie – een “stationair patroon” waarbij regenwolken dagenlang rondjes blijven draaien – vooral te maken met toevallige slechte weersomstandigheden. Sommige modellen voorspellen echter dat we die stationaire patronen steeds vaker zullen zien in een warmer klimaat.

“Per graad opwarming stijgt de capaciteit van de atmosfeer om water op te nemen met 7 procent, waardoor het risico op extreme regenval toeneemt”, zegt klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB). “Daar zien we nu de signalen van, en we gaan het de komende jaren steeds vaker zien.”