Gezondheid hongerstakers gaat zienderogen achteruit: ‘Waarom ik dit doe? Ik heb hier een bachelor in de biologie gehaald, op de UCL’
Sinds enkele dagen houdt een klein deel van de circa 400 Brusselse hongerstakers nu ook een dorststaking. In de Begijnhofkerk gaat de situatie van kwaad naar erger: ‘Deze mensen kunnen echt niet meer.’
“Ik drink niets meer”, zegt Houssem, die op maandagmiddag als een van de weinigen nog op zijn benen kan staan. In de kerk is het opvallend stil. De meeste mensen slapen, anderen liggen roerloos voor zich uit te staren. “Het spijt me”, zegt iemand. “Ik ben te moe om te praten.” Hij lacht flauwtjes.
Houssem is één van de hongerstakers in de Brusselse kerk die sinds vrijdag ook een dorststaking houden. Meer dan vierhonderd mensen zonder papieren zijn er bijna twee maanden in hongerstaking, in de hoop dat ze een collectieve regularisatie krijgen. Om hun eisen nog meer kracht bij te zetten, houden enkelen onder hen sinds vrijdag ook een dorststaking.
“Deze mensen kunnen echt niets meer”, zegt Houssem. Hij kijkt even rond en zegt dan: “Ik heb twee kinderen die hier geboren zijn. Eén gaat zelfs naar de Erasmusschool in Brussel. Zelf werk ik hier. Het is onbegrijpelijk dat ik geen papieren krijg.” Hij hapt even naar adem en vervolgt: “Weet je, we zijn echt geen profiteurs.” Houssem laat zijn handen zien, die vol littekens staan. “Ze zijn kapot van de zware handenarbeid. Ik werk hier al jaren, mét een contract. Welke profiteur heeft er bovendien al 15.000 euro uitgegeven aan advocaten om papieren te krijgen? Ik drink niets meer tot we papieren krijgen.”
Sinds de start van de hongerstaking is hij al 11 kilo afgevallen. Maar toch vindt hij dat er mensen zijn die er erger aan toe zijn dan hij. “Hier zijn mensen die onherstelbare schade hebben opgelopen door de hongerstaking.”
Ook Mohammed is een dorststaker. “Ik lag gisteren in het ziekenhuis doordat ik niet meer dronk. Ik heb een infuus in mijn arm gehad.” De jongen ziet er bleek uit. “Waarom ik dit doe? Ik heb hier een bachelor in de biologie gehaald, op de UCL”, zegt hij. “Het is niet normaal dat ik hier kan studeren en werken, maar geen papieren krijg.” De jongen wil liever even zitten. “Sorry, ik ben moe”, zegt hij. Tarek, een andere hongerstaker die wel nog drinkt, neemt het gesprek over. “Mijn moeder en zus hebben papieren, ik niet. Wat is dit voor willekeur? Er zijn mensen in dit land die delicten hebben gepleegd en wel papieren hebben gekregen. We gaan door”, zegt hij.
Tussen de vele mannen liggen ook enkele vrouwen in de kerk. Ze zeggen liever niets. Ahmed, een hongerstaker die wel nog drinkt: “Deze vrouwen staken omdat ook zij hier werken. Ze worden uitgebuit door hun bazen. Weet je, er is veel geweld bij werkgevers.” Hij vervolgt: “Iedereen hier wil gewoon papieren, zonder uitzondering. Het stoort me dat er duidelijk geen objectieve regels zijn inzake de regularisatie van mensen. Waarom krijgt een zus of een broer wél papieren, en ik en anderen niet? We willen pragmatische oplossingen die humaan zijn. We willen vrijheid en een waardig leven.”
Dan komt er iemand de kerk ingelopen en begint te fluiten op zijn vingers. De mensen in de kerk weten wat dat wil zeggen: alle bezoekers – dus ook de reporter en fotograaf – moeten weg. Later in de namiddag gaan de deuren weer open. Dokter Réginald Moreels brengt een bezoekje aan de hongerstakers. “Er komt een regeringsbemiddelaar, hoor ik zeggen, maar die bemiddelaar zal wel vlug concrete acties moeten nemen”, zegt Moreels, eind jaren 90 nog minister van Ontwikkelingssamenwerking voor de toenmalige CVP (nu CD&V). “We zitten in een toestand die medisch gezien heel gevaarlijk is. De bijbelse 40 dagen vastentijd is voorbij. Deze dorststaking is gevaarlijk, zelfs als ze er nu mee stoppen zijn de langetermijngevolgen voor hun gezondheid zwaar”, aldus Moreels.
“Bovendien zijn deze mensen hier al tientallen jaren. Het gaat hier niet om transmigranten. Ze hebben het ethisch recht om hier te zijn. Er zijn uitzonderlijke omstandigheden om mensen te regulariseren. Dat moet op papier komen. Er moet dan ook wel de wil zijn van de hongerstakers om dan te zeggen: we stoppen ermee, als er iets op papier komt te staan. Als arts en mens ben ik hier omdat ik moeilijk kan aanvaarden dat er in de hoofdstad van Europa zoiets gebeurt. Dit is surrealistisch.”
In de vroege vooravond komt er een ambulance aan de Begijnhofkerk aan. Iemand wordt op een brancard weggebracht. Even later komt er ook een tweede ambulance aan. Opnieuw wordt er iemand van de kerk naar buiten gebracht.
Rond 18.00 uur begeven journalisten zich naar het pleintje voor de kerk. Cédric Herrou, een bekende Franse migratieactivist, spreekt de menigte toe. Herrou vraagt zich af of er eerst doden moeten vallen, vooraleer de politiek in actie schiet. Ook andere activisten laten van zich horen. “Jullie journalisten zien toch de mensen in de kerk? We hebben jullie nodig. We hebben de pers nodig!”, roepen ze. “Sans-papiers lives matter!”, roepen ze opruiend, terwijl ze reporters uit de kerk halen en naar buiten begeleiden. Ze roepen op om te gaan betogen met “tienduizenden”.
Terwijl ze scanderen, komt er opnieuw een ambulance aangereden. Een man in een rolstoel wordt de kerk buitengereden en is ontroerd door de menigte voor de kerk. Ook Ahmed ziet het allemaal aan. Hij gaat naast Cédric Herrou staan. “Politici zien ook de miserie van deze mensen”, zegt Ahmed. “Maar ze willen electoraal scoren, en wij zijn daar de slachtoffers van. Ze kunnen ermee scoren tegen de volgende verkiezingen. De vraag is: wat is belangrijker voor hen, mensenlevens of scoren met de verkiezingen?”