Direct naar artikelinhoud
ReportageBegijnhofkerk

‘Er zat niet meer in dan dit’: hoe de hongerstakers beslisten om hun actie stop te zetten

Hongerstakers komen opgelucht buiten aan de Begijnhofkerk in Brussel.Beeld Eric de Mildt

De hongerstakers in de Brusselse Begijnhofkerk hebben hun actie opgeschort. De actievoerders voelden aan dat de regering niet meer zou bewegen. Bovendien begon de tijd te tikken.

Bekijk de videobeelden:

Video wordt geladen...

De opluchting bij de hongerstakers is zichtbaar groot als de kerkdeuren van de Begijnhofkerk woensdagmiddag opengaan. Na 61 dagen schorten de sans-papiers daar hun actie op. In een stoet rijden enkele actievoerders de kerk buiten in rolstoelen, onder luid gejoel en applaus van omstanders.

Sommige mensen vallen elkaar in de armen. Minutenlang wordt er geapplaudisseerd. Sommigen kunnen amper op hun benen staan terwijl ze tegelijkertijd huilen en glimlachen. Er worden spontane speeches gegeven door hongerstakers. Ze scanderen vervolgens dat ze geen profiteurs zijn. Ook wordt er gezongen over solidariteit en eenheid. 21 juli blijkt voor deze mensen een bevrijdingsdag te zijn. 

Verderop in Brussel, op de terreinen van de VUB en ULB, waar in totaal ook een kleine 200 hongerstakers verblijven, zijn de taferelen minder uitgelaten. Vooral in de VUB zijn er actievoerders die de strijd niet willen opgeven. Ze maken zich boos omdat ze vrezen dat zij finaal geen papieren zullen krijgen. Een aantal onder hen verblijft nog maar kort in ons land. Pas om halftien geven zij hun akkoord om te stoppen met de hongerstaking. Alle actievoerders benadrukken dat het gaat om een tijdelijke opschorting van de hongerstaking. “Het is nu aan de regering”, klinkt het.

Consequent

Toch lijkt de geest uit de fles. De hongerstakers krijgen donderdag de kans om zich aan te melden, persoonlijk of via een vertegenwoordiger, bij de neutrale zone die staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) liet inrichten. Daar kunnen ze meer uitleg krijgen bij hun dossier en wat de mogelijkheden zijn om zich te laten regulariseren. 

Concrete beloftes zijn er niet gedaan, benadrukt Mahdi in een gesprek met deze krant. “We gaan de wet niet aanpassen, we gaan niet over tot een collectieve regularisatie, we gaan niet alle hongerstakers een verblijfsvergunning geven.” Hij is naar eigen zeggen consequent dezelfde boodschap blijven vertellen.

Waarom zijn de actievoerders dan toch overstag gegaan? De doorbraak kwam er woensdag tijdens een vergadering met Mahdi en enkele vertegenwoordigers van de hongerstakers, zoals pastoor Daniël Alliët van de Begijnhofkerk en mensenrechtenadvocaat Alexis Deswaef. Ook Freddy Roosemont, de baas van Dienst Vreemdelingenzaken, was aanwezig, net als Dirk Van den Bulck, topman van Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatslozen. Hij is aangesteld door Mahdi als bemiddelaar in de zaak. Op het einde van de meeting gaven de vertegenwoordigers aan dat ze de hongerstakers gingen overtuigen de actie op te schorten.

Triage van de zwaarste gevallen door het Rode Kruis, waarna ze naar het ziekenhuis werden gebracht.Beeld Eric de Mildt

Op de vergadering werden geen concrete afspraken gemaakt over regularisaties, zo geven de aanwezigen aan. “Ik heb in het verleden al tien keer gelijkaardige onderhandelingen gevoerd over dit soort dossiers”, zegt Alliët. “Het was duidelijk dat er nu niet meer in zat dan dit. Mahdi bleef telkens op hetzelfde punt: dat het fundamenteel onrechtvaardig zou zijn om bepaalde mensen een gunst te geven die anderen niet zouden krijgen.” 

Eén voor één

Toch worden de sans-papiers niet aan hun lot overgelaten. Hun dossiers zullen één voor één behandeld worden, wat voor sommigen op zich al een vooruitgang is. Wie er fysiek slecht aan toe is, kan in aanmerking komen voor tijdelijke verblijfspapieren op basis van medische noodzaak. 

Voor definitieve papieren kunnen ze een aanvraag doen voor regularisatie op basis van humanitaire gronden. Onder meer wie kan aantonen dat hij lang in het land verblijft, hier duurzaam werk heeft of studeert, kan in aanmerking komen. Wie een veroordeling op zijn conto heeft, kan het schudden. In dat soort dossiers is het de staatssecretaris zelf die het finale beslissingsrecht heeft om een uitzondering te geven. “En dat blijft een uitzondering”, benadrukt Mahdi. Het is net via die weg dat heel wat actievoerders hun papieren hopen te krijgen.

De Swaef wijst op de rol die bemiddelaar Van den Bulck heeft gespeeld. “Hij heeft veel juridische onduidelijkheden en knelpunten uit de weg gewerkt als het ging over humanitaire regularisatie”, zegt hij. “Het asiel- en migratiebeleid heet de laatste tien jaar ‘streng, maar humaan’ te zijn. Wel, het accent zal nu veel meer op ‘humaan’ komen te liggen, zo is duidelijk geworden uit onze gesprekken.” De onderliggende boodschap is dat de regering meer dan haar best zal doen om alle sans-papiers een eerlijke kans te geven.

Even hadden de actievoerders de hoop dat de regeringscrisis de standpunten toch zou doen wijzigen. PS en Ecolo voerden maandag de druk op door te stellen dat ze de regering zouden verlaten als er een dode viel. Een dag later slikten ze die woorden alweer in. “Ook daar zat geen beweging meer in”, aldus pastoor Alliët.

Wat ook meespeelde: de tijd begon weg te tikken. De gezondheidssituatie van de sans-papiers ging zienderogen achteruit. Hoe lang had het nog zin om de actie te rekken voor er drama’s gebeurden? En, een meer cynische redenering: het halve land vertrekt op vakantie na 21 juli – ook een van de advocaten van de actievoerders overigens. Een hongerstaking heeft alleen maar zin als het grote publiek meekijkt.

De hele regering-De Croo mag opgelucht ademhalen. Toch zal de ideologische clash sporen nalaten. Een bedankje aan staatssecretaris Mahdi kon er bij de PS en groenen niet af op de sociale media.