Bomaanslag in Oslo en bloedbad op eiland Utoya eisten tien jaar geleden 77 levens
Op 22 juli is het precies tien jaar geleden dat de extreemrechtse massamoordenaar Anders Behring Breivik een bomaanslag pleegde in het centrum van de Noorse hoofdstad Oslo en daarna op het eiland Utoya een bloedbad aanrichtte op een kamp van de jeugdafdeling van de sociaaldemocratische Arbeiderspartij. Op Utoya bracht Breivik 69 mensen om, in Oslo vielen er acht doden. Iets meer dan een jaar na de feiten werd Breivik toerekeningsvatbaar verklaard en veroordeeld tot de maximumstraf van 21 jaar.
Voor de tiende verjaardag van de moordpartij zou de herdenkingsplek voor de slachtoffers op Utoya eindelijk afgewerkt moeten zijn, na een jarenlange juridische strijd. Die plek werd ontworpen door de Belg Bas Smets, samen met het Noorse bureau Manthey Kula en Mattias Ekmann. Het monument bestaat uit 77 bronzen kolommen van 3 meter hoog. Smets maakte eerder al het memoriaal voor de aanslagen in Brussel in het Zoniënwoud.
Breivik viseerde Utoya omdat hij de Arbeiderspartij verantwoordelijk achtte voor de “massale import” van moslims. Tijdens een ondervraging gaf hij aan dat hij ook plannen had om de hoofdzetel van de partij te treffen, net als het Noorse paleis en mediabedrijven.
Door een late interventie van de politiediensten kon Breivik op Utoya 70 minuten lang zijn moordende gang gaan. Tijdens de raid belde hij zelf naar de politie, maar toen er geen reactie kwam bleef hij verder doden. Een onafhankelijke commissie besloot dat de politie sneller had kunnen reageren.
Net voor het bloedbad op Utoya bracht Breivik een bom van 950 kilo tot ontploffing in de regeringswijk in Oslo, vlak voor de ingang van het kantoor van toenmalig premier Jens Stoltenberg. Achter de kantoren van de premier brak na de explosie een brand uit. Acht mensen kwamen om en een tiental mensen liepen verwondingen op. Een parkeergarage onder het gebouw kon de kracht van de ontploffing gedeeltelijk opvangen. Mocht die er niet geweest zijn, was de balans waarschijnlijk veel groter geweest.
Manifest
Net voor zijn moordende raid stuurde Breivik een manifest van ruim 1.500 pagina’s naar een reeks Europese politici, onder wie twee Vlaams Belang-mandatarissen en tal van andere Belgische sympathisanten van extreemrechts. In dat document werd ook Vlaams Belang-politicus Filip Dewinter geciteerd, net als de Nederlandse rechtspopulist Geert Wilders. Op die 1.500 pagina’s probeerde Breivik duidelijk te maken dat er “een preventieve oorlog” moest komen tegen “de marxistische/multiculturele regimes in Europa”.
Tijdens het proces, dat in april 2012 van start ging en goed tien weken duurde, stond Breivik terecht voor terrorisme en moord. Hij vroeg de vrijspraak, omdat hij vond dat hij uit zelfverdediging heeft gehandeld. Bij de start van het proces choqueerde Breivik meteen door de Hitlergroet te brengen. Hij bekende wel de feiten, maar zei in strafrechtelijke zin niet schuldig te zijn. Verder liet hij nog zijn ontgoocheling blijken over het geringe aantal slachtoffers bij zijn terreurdaad.
In zijn verhoren had Breivik herhaaldelijk aangegeven niet alleen te handelen, maar tijdens het proces maakte de politie duidelijk dat de massamoordenaar geen hulp had gekregen. Op 24 augustus 2012 was de rechtbank unaniem in zijn oordeel: Breivik is toerekeningsvatbaar en krijgt de maximumstraf van 21 jaar, al kan die termijn verlengd worden als blijkt dat Breivik een gevaar voor de samenleving blijft.
De afgelopen jaren liet Breivik nog enkele keren van zich horen. Zo liet de universiteit van Oslo Brevik toe als student, maar hij zal zijn studies pas echt kunnen aanvatten als zijn regime versoepeld wordt of als hij vrijkomt.
Via juridische weg protesteerde hij ook tegen zijn detentieomstandigheden. Een klacht daarover werd geklasseerd, en uiteindelijk kwam het in 2016 tot een proces tegen de Noorse staat. De rechter gaf hem deels gelijk, maar in beroep oordeelde de rechter anders. Het Europees Hof voor de Mensenrechten wees Breiviks klacht ten slotte af als onontvankelijk.
Premier Erna Solberg riep tijdens een plechtigheid in hoofdstad Oslo op om haat niet onbeantwoord te laten. Solberg sprak vandaag met overlevenden en nabestaanden van slachtoffers. Ze benadrukte dat de afgelopen tien jaar veel is gedaan om een herhaling van het drama te voorkomen, onder meer op het gebied van veiligheidsbeleid en extremismebestrijding.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Aandeelhouders Tesla gaan opnieuw stemmen over miljardenbeloning Elon Musk
-
Alaska Airlines houdt alle vliegtuigen in VS aan de grond na melding luchtvaartautoriteit
Alaska Airlines houdt al zijn vliegtuigen in de Verenigde Staten tijdelijk aan de grond na een oproep van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA. Het is niet duidelijk wat er precies aan de hand is. -
PREMIUM2
Zonen van Paul McCartney en John Lennon treden in de voetsporen van hun vaders en lanceren samen single ‘Primrose Hill’
Er is een nieuwe Lennon-McCartney single uit. Hij heet ‘Primrose Hill’ en is geschreven door... de zonen van het succesvolste songwritersduo aller tijden. Een ballade die klinkt als de Beatles die een wat mindere dag hebben. Komt er nog meer van James en Sean? En zit de wereld daar op te wachten? Oordeel alvast zelf over het resultaat van hun eerste samenwerking. -
-
Livios
Vermijd tot 20% rendementsverlies: zo reinig je je zonnepanelen (niet)
-
Fossielen die door 11-jarig meisje gevonden werden aan Britse kust blijken van grootste zeereptiel ooit
De fossiele resten die een Brits meisje en haar vader in 2020 vonden op een strand in Somerset, blijken toe te behoren aan wat mogelijk het grootste zeereptiel ooit was. Met een lengte van 22 tot 26 meter was de ‘Ichthyotitan severnensis’ zo lang als twee bussen achter elkaar. -
PREMIUM
Vrees voor extreemrechtse terreur groeit in Duitsland
De man die achter de moordpartij in het Duitse Hanau zit, zou een schriftelijke bekentenis hebben achtergelaten. In die tekst staan ook rechts-radicale opmerkingen, melden Duitse media. Dat het voornaamste doelwit van zijn moordpartij een waterpijpbar met Koerdische klanten was, versterkt het idee dat het om een racistische aanslag ging. -
PREMIUM106
De deur voor de Russen staat wagenwijd open. Hoelang houdt Oekraïne het nog vol?
-
Jobat
Hoeveel euro gaat er van je loon, indien je rijdt met een bedrijfswagen? “Er bestaat geen echt plafond op het VAA”
-
Independer
Van 30 tot ruim 100 euro: dit kan je jaarlijks besparen als je je decoder afdankt en tv-kijkt via een app
Het klassieke tv-abonnement met een decoder is al lang niet meer de enige manier om tv te kijken. Met de opkomst van streaming en bijhorende apps kan je ook makkelijk tv-kijken via het internet. Providers spelen daar handig op in met aangepaste abonnementen die vaak goedkoper zijn dan de klassieke formules. Independer.be ging na hoeveel je kan besparen. -
KIJK. Brit wilde de muizen in zijn tuin beschermen tegen katten, maar dat liep wat uit de hand
De 50-jarige Simon Dell besloot zo’n 6 jaar geleden de muizen in zijn tuin te beschermen tegen katten in de buurt. Hij maakt initieel met wat hout en mos een huisje voor één muis, die hij George noemt. Maar al snel wordt het huisje ook populair bij andere muizen en dus besluit Dell zijn dorp uit te breiden. Ondertussen is het een prachtig verblijf geworden met zelfs een café en boekenwinkel. Het tafereel levert prachtige beelden op voor de natuurfotograaf. Én het is daarbij een manier voor de Brit om met zijn depressie om te gaan. -
14
Man die moordpartij Hamas op festival overleefde: “Bijna 50 andere overlevers hebben al zelfmoord gepleegd”