Na iets zuiniger coronajaar stijgt onze ecologische voetafdruk opnieuw met 6,6 procent
Vandaag is het Earth Overshoot Day. Het is een symbolische dag om aan te tonen dat vanaf nu de grondstoffen van de aarde voor dit jaar uitgeput zijn. Vorig jaar viel het bijna een maand later door de coronapandemie. Ook in 2019 viel Earth Overshoot Day op 29 juli.
Elk jaar berekent de onderzoeksorganisatie Global Footprint Network de symbolische datum waarop de mensheid alle natuurlijke hulpbronnen en voedsel heeft verbruikt, die de aarde in 12 maanden kan produceren. Die dag is net zoals in 2019 vandaag aangebroken. Concreet wil dat zeggen dat we vanaf nu meer broeikasgassen uitstoten dan onze natuur kan opnemen en dat we meer bossen kappen dan er op een jaar kunnen bijgroeien.
In coronajaar 2020 verschoof Earth Overshoot Day plots naar 22 augustus. Wereldwijde lockdowns en andere coronamaatregelen zorgden voor een historische daling van de ecologische voetafdruk (-9,3 procent). In vergelijking met vorig jaar is de wereldwijde ecologische voetafdruk nu met 6,6 procent gestegen. De CO2-uitstoot begon al in de tweede helft van vorig jaar te stijgen.
1,7 planeten
De biocapaciteit van bossen is ook met 0,5 procent gedaald. De verklaring daarvoor ligt bij de verregaande ontbossing in de Amazone. "Alleen al in Brazilië werden in 2020 1,1 miljoen hectare vernietigd om illegaal landbouwgebied uit te breiden en schattingen voor 2021 wijzen op een stijging van de ontbossing tot 43 procent op jaarbasis", stelt Julie Vandenberghe van WWF-België.
Onze Belgische voetafdruk blijft bij de hoogste van de wereld
"Door onze overmatige ontbossing, overbevissing en CO2-uitstoot zouden we 1,7 keer de capaciteit van de aarde nodig hebben om verder te gaan zoals we nu doen", reageert Vandenberghe. "Onze Belgische voetafdruk blijft bij de hoogste van de wereld. De klimaatverandering en de biodiversiteitscrisis zijn daar het gevolg van. We moeten dringend onze voetafdruk terugbrengen naar een niveau dat de planeet aankan. De kost om dat te doen is vele malen kleiner dan wanneer we de ecologische crisis helemaal laten ontsporen." Al sinds het begin van de jaren zeventig is het tekort steeds groter geworden.
Extreme hittegolven en overstromingen
De gevolgen van die grote voetafdruk zijn merkbaar door toenemende hittegolven en droogtes, maar ook door zware stormen en overstromingen. "Ook in eigen land hebben we recent gezien hoe extreme weerfenomenen echte rampen kunnen veroorzaken", stelt WWF.
WWF pleit voor Europese maatregelen om de ecologische voetafdruk van ons voedselsysteem te verkleinen. Europa is de tweede grootste importeur van producten uit ontboste gebieden ter wereld. Bovendien behoort België tot de acht grootste EU-economieën die samen 80 procent bijdragen aan de geïmporteerde ontbossing in Europa. Vooral de consumptie van soja voor dierenvoeding, palmolie, koffie en cacao heeft volgens de natuurorganisatie een grote impact.
"Onze regeringen moeten snel maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat ons voedsel de biodiversiteit niet vernietigt, ook niet aan de andere kant van de wereld", stelt WWF. "Dat kan door nieuwe bindende Europese wetgeving om producten uit de ontbossing en omschakeling van natuurlijke ecosystemen te verbieden. Ook blijkt uit ons eigen onderzoek dat door duurzaam te eten de uitstoot kan worden gehalveerd. Dat is eveneens gezonder en zo ondersteun ook je korte, lokale aanvoerketens."
Bereken je persoonlijke voetafdruk
Je kan in enkele minuten ook je eigen voetafdruk berekenen via een test ontworpen door Global Footprint Network. Zo kan je te weten komen of je voor of na 29 juli uitkomt. De tool berekent ook hoeveel hectare je precies nodig zou hebben voor jouw levensstijl en hoe groot het aandeel van CO2 in je score is.