Meer dan 200.000 betogers tegen coronapas in Frankrijk: gele hesjes onder nieuwe gedaante?
In Frankrijk zijn meer dan 200.000 betogers op straat gekomen tegen de 'pass sanitaire', de Franse versie van de coronapas. Voor de derde zaterdag op rij waren er in tientallen steden manifestaties. Op de meeste plaatsen verliep de betoging rustig, maar in Parijs zijn relletjes uitgebroken. Minstens drie agenten raakten gewond. Het gebruik van de coronapas wordt vanaf 9 augustus nog uitgebreid, wie op café op restaurant wil gaan zal dan ook zo'n pas moeten tonen. Moet president Emmanuel Macron op negen maanden voor de presidentsverkiezingen vrezen voor massaal straatprotest?
In de zomer liggen de Fransen bij voorkeur op het strand of zoeken ze verkoeling in de bergen. Straatprotest is bij onze zuiderburen heel normaal, maar niet midden in de zomer. Toch zijn volgens cijfers van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken 204.090 betogers opgedaagd. Dat zijn er opnieuw veel meer dan de vorige zaterdagen. De eerste keer waren er officieel 110.000 betogers, vorige week al 160.000.
Alleen al in Parijs zijn rond twee uur vanmiddag vier verschillende betogingen vertrokken, met in totaal 14.250 mensen. Maar ook in Bordeaux, Lyon, Marseille en zo'n veertig andere plekken waren er betogingen. In Montpellier telde de politie 8.400 betogers. De meeste optochten verliepen rustig. Maar in één betoging in Parijs werd de sfeer in de loop van de namiddag bitsiger.
Er werd met stenen naar de oproerpolitie gegooid, de politie zette traangas in en gebruikte het waterkanon. Na zes uur 's avonds waren er schermutselingen toen een groep betogers ter plekke bleef. Ze leken uit op confrontaties met de politie. Het gebeurt vaak in Frankrijk dat casseurs zich tussen betogers mengen, vaak zijn ze uit op geweld en vernielingen.
Wie zijn de betogers?
Zoals met de gele hesjes in 2018 wordt de beweging vooral gestuurd vanuit sociale media, zonder duidelijke leiders, woordvoerders of omkadering. De Franse veiligheidsdiensten wijzen erop dat het een heel bont gezelschap is. Veel betogers "zijn het niet gewend om te manifesteren". Omdat er ook geen duidelijke structuur is, vrezen de veiligheidsdiensten dat de radicale elementen de controle zouden kunnen overnemen. Maar dat lijkt tot nu toe niet het geval. Al zijn er vandaag in Parijs alleen al wel drieduizend agenten klaar voor het geval er zich weer relschoppers tussen de betogers bevinden.
Voorlopig gaat het er relatief rustig aan toe in Parijs. In deze video leggen twee demonstranten uit waarom ze op straat komen.
Niet alle betogers zijn tegen vaccinatie
Uit de recente nota van de veiligheidsdiensten blijkt nog dat de betogers heel divers zijn, een heterogeen gezelschap dus. Uiterst-rechts is zeker vertegenwoordigd - de betoging die in Parijs naar het ministerie van Volksgezondheid opstapt, is georganiseerd door Florian Philippot, gewezen rechterhand van Marine Le Pen. Ook uiterst-links is aanwezig, maar toch minder zichtbaar. Anti-vaxxers ook, maar de inlichtingendiensten schrijven in een recent rapport "dat zeker niet alle betogers tegen vaccinatie zijn. Ze zien in de maatregelen van de regering-Macron wél allemaal een bedreiging voor de vrijheid".
Een gevaar voor Macron?
Moet president Macron vrezen voor een terugkeer van het massale straatprotest zoals in 2018, met de gele hesjes? Ja, maar. Er lijkt op dit ogenblik toch minder publieke steun voor de betogers. Terwijl de meerderheid van de Fransen in 2018 sympathie had voor de gele hesjes, blijkt uit de meest recente opiniepeiling dat de 'anti-coronapasbetogingen' de steun krijgen van vier op de tien Fransen. Dat is veel, maar het is niet de meerderheid van de bevolking. Bovendien zou het protest kunnen uitdoven na 9 augustus. Dat is immers de dag waarop de verstrenging van kracht wordt. Bovendien is augustus voor veel Fransen dé vakantiemaand bij uitstek.
Wat verandert er op negen augustus?
De nieuwe wet is met veel moeite goedgekeurd geraakt in het parlement. Er was verzet tegen de pass sanitaire, tot in de eigen partij van president Macron toe. Volgende week zal de Grondwettelijke Raad de legaliteit bekijken, er wordt verwacht dat die het licht op groen zet. De regering heeft overigens wel wat toegevingen gedaan. Zo zal de coronapas voor kinderen tussen 12 en 18 pas eind september in voege treden.
De pas zal ook alleen gevraagd worden in de grootste winkelcentra, van meer dan twintigduizend vierkante meter. De boetes voor bedrijven (winkels, cafés, openbaar vervoer...) die hun gasten niet controleren zijn minder hoog dan eerst gezegd, al kunnen ze voor hardleerse bedrijven nog oplopen tot negenduizend euro.
Ook in Frankrijk is de deltavariant van het coronavirus in opmars. Gemiddeld zijn er de afgelopen week meer dan twintigduizend besmettingen per dag vastgesteld. Dagelijks worden bijna 440 mensen in het ziekenhuis opgenomen met covid. Het aantal overlijdens blijft wel relatief beperkt tot twintig per dag.