Mysteries ontrafeld: maakt de Sint-Lutgardisstoel in Borgloon vrouwen zwanger?

In Borgloon staat in de Odulphuskerk het oudste zitmeubel van België. Het gaat om een koorstoel die toehoorde aan de Heilige Lutgardis en komt uit de twaalfde eeuw.  Rond die stoel hangt een oude traditie die zegt dat vrouwen die niet zwanger kunnen raken meer hoop kunnen hebben op een kind wanneer ze in de stoel gaan zitten.

De stoel stond een lange tijd in het klooster van Coolen, ook in Borgloon. Daar konden vrouwen naartoe gaan die een kinderwens hadden die maar niet in vervulling ging. De zusters ontvingen 200 jaar geleden al vrouwen en die mochten dan op de stoel plaatsnemen. 

Ondertussen is de stoel verhuisd naar de Odulphuskerk omdat de zusters weg zijn uit het klooster. Je kan de stoel daar sinds een half jaar bezoeken onder begeleiding. Er komen per jaar best veel mensen langs om de kracht van de stoel te voelen. In dat half jaar zijn er al een twintigtal vrouwen op de koorstoel gaan zitten waar Lutgardis ooit in zat. 

De vrouwen met een onvervulde kinderwens kunnen in die stoel gaan zitten, maar daar hoort ook een ritueel bij. "We maken tijd om het verhaal te horen van de weg die de mensen al afgelegd hebben", zegt begeleider Rob Vandueren. "Vaak is dat een verhaal van pijn en verdriet om een zwangerschap die er maar niet wil komen." Daarna steekt de partner, of iemand uit het gezelschap van de vrouw, de kaars aan en mag zij in de stoel zitten. Daar vraag ik of ik een gebed mag zeggen in hun naam."

Begeleider Rob Vandueren vertelt dat hij vraagt aan het gezelschap om elkaar daarna goed te omhelzen, wat zorgt voor verbondenheid. "De ervaring van het loslaten is soms genoeg om op een andere manier naar de mogelijke zwangerschap te kijken. Dat kan al heel wat veranderen." De stoel zorgt voor een soort vertrouwen waardoor de mensen op een andere manier naar huis gaan. 

Luister hier hoe het gebed wordt voorgelezen. Het artikel gaat daaronder verder. 

Het ritueel begint met een kaars te branden. En ook vraagt de begeleider om thuis nog een noveenkaars aan te steken. "Die worden nog veel verkocht", weet Ben Spaas van Spaas-kaarsen uit Hamont-Achel. 

Het ritueel is niet zo uniek als gedacht. Wanneer je naar andere culturen kijkt, zie je gelijkenissen. De moslims gaan naar het graf van een imam die ooit in het leger zat en zijn leven heeft gewijd aan het geloof. Het graf wordt als een heilige plaats beschouwd en vrouwen gaan ernaartoe met een kinderwens of om te kunnen trouwen. 

In het Ziekenhuis Zuid-Oost-Limburg in Genk staat Willem Ombelet aan het hoofd van de fertiliteitsafdeling. Hij helpt vrouwen op een wetenschappelijke manier verder met hun kinderwens. Hij begrijpt dat mensen allerlei manieren zoeken om zwanger te raken. "Wanneer het gaat over gratis middeltjes die je kunnen helpen, kan het psychologisch alleen maar een steun zijn. Vanaf het moment dat het niet bewezen is dat het werkt en het ook geld kost, vind ik het gevaarlijk worden."

Je zorgen kunnen afstaan en praten over je verdriet is iets waar Ombelet zeker achter staat, maar hij gelooft dat het ook bij een psycholoog kan. "Een gesprek kan altijd helpen, en wij dokters hebben daar te weinig tijd voor." Maar het probleem zit ook elders. "Vandaag de dag beginnen we later aan een zwangerschap, waardoor het moeilijker wordt om zwanger te geraken." 

Maar kan de koorstoel in Borgloon wel degelijk het verschil  maken? Luisteraar Jantine wilde al sinds 2016 een kindje, ze raakte maar niet zwanger. Vorig jaar rond Kerstmis hield ze na een overnachting een stopje in de kerk, toen was het prijs. Vandaag is ze 34 weken zwanger, in september verwachten Jantine en Wouter een dochtertje. Met een bolle buik bezocht Jantine de stoel opnieuw: "Het voelt speciaal om terug te keren. Toen ik hier voor het eerst kwam, mocht niemand op de stoel zitten. Ik herinner me dat een alarm afging toen ik voor het eerst ging zitten." Maar wie vandaag op de stoel wil zitten, krijgt er ook een begeleiding bij. "Ik had me dan wellicht meer op mijn gemak gevoeld", lacht ze. Of ze erin gelooft dat de stoel haar geholpen heeft? "Ik geloof ergens wel dat het effect heeft gehad. Voor ons is het in ieder geval gelukt."