Robotmaaiers zijn een ramp voor egels: ‘Een nachtverbod zou echt een verschil maken’

Het gaat niet goed met de egel. Een kleinere habitat, een mysterieuze ziekte die huidletsels veroorzaakt en het dichtste wegennet van Europa hebben ervoor gezorgd dat de populatie in tien jaar tijd is gehalveerd. En daar komt nu nog een nieuwe bedreiging bij: robotmaaiers. 

Volgens cijfers van Natuurpunt trof één op de dertig gebruikers van zo’n toestel al een dode of verminkte egel in de tuin aan; niet bepaald weinig voor een soort die in Vlaanderen alsmaar minder voorkomt. De egel is trouwens niet het enige slachtoffer: ook kikkers, padden, vlinders, mollen, muizen en jonge hazen worden regelmatig versneden.  

“De meeste egels zijn na contact met een robotmaaier niet meer te redden”, merkt Stien Van Hoof van opvangcentrum VOC Neteland in Herenthout op. Ook Nancy Van Liefferinge van SOS Wilde Dieren in Geraardsbergen kreeg al verwonde egels binnen: “Er is vooral schade aan het voorhoofd. Die beestjes kunnen zich niet snel genoeg terugtrekken.”

Egels zijn overwegend nachtdieren. Bij gevaar slaan ze niet op de vlucht, maar rollen ze zich op tot een bolletje. Veel robotmaaiers stoppen te laat of helemaal niet. Vooral jonge en kleine egels worden daarbij soms geraakt. 

Een egel na zo’n confrontatie oplappen is niet evident, merkte Van Liefferinge. “Ze moeten tijdig gevonden worden, wat zeker in de nacht een probleem vormt. Een egel naaien is bovendien heel moeilijk. Als hij zich op een bolletje rolt, rekt de huid mee. Dan kan je moeilijker hechtingen zetten.” 

Beide opvangcentra manen daarom aan de robotmaaiers nooit ’s nachts te laten rijden. “Maar wat ook een heel stuk zou helpen is wanneer de veiligheidsmechanismen van de toestellen zouden verbeteren”, stelt Annelies Jacobs van Natuurpunt. 

Natuurpunt raadt zelf toestellen met een bots-sensor en een rand die lager is dan 4,5 centimeter aan. “Er is trouwens niet alleen voor dieren een gevaar: als zo’n toestel over een egel kan rijden, kan het misschien ook over een voet van een kind rijden”, zegt Jacobs.

Grote producenten hebben zich de laatste jaren wel ingezet voor de veiligheid van kleinere dieren. Bij marktleider Gardena maakt men zich sterk dat de messen bij de nieuwste modellen blokkeren bij contact met een klein dier. Dat systeem staat wel nog niet 100 procent op punt, erkent woordvoerder Kevin Dhaene: “Mensen moeten dan ook beseffen dat ze hun robotmaaier niet ’s nachts moeten laten rijden. Je kan dat bij onze modellen makkelijk instellen.”

Nachtverbod

Nu de verkoop van robotmaaiers jaarlijks met 25 procent stijgt, klinkt bij enkele natuurorganisaties de roep om een nachtverbod. In Wallonië ligt dat op tafel nadat al zo’n vijftien gemeenten dergelijke maatregel in het gemeentereglement opnamen. Waals minister voor Dierenwelzijn Céline Tellier (Ecolo) struikelt nog over de juridische basis, maar riep in de tussentijd de gemeenten wel al op de bevolking te sensibiliseren.

Dat lijkt ook in Vlaanderen het credo. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) stelde vorig jaar dat een algemeen verbod “onnodig veel restricties oplegt en nauwelijks handhaafbaar zou zijn”. Navraag bij Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) leert dat een verbod mede om die redenen nog niet aan de orde is. 

“Een verbod zou nochtans wel echt een verschil maken”, meent Jacobs, al mikt Natuurpunt hoofdzakelijk op sensibiliseringsacties. Zo zou een andere inrichting van onze tuinen de egelpopulatie al een stuk vooruit kunnen helpen. “Wildere hoekjes bijvoorbeeld, waarin de egels kunnen schuilen. Je kan ook proberen tuinen met elkaar te verbinden zodat een egel veilig van tuin naar tuin kan lopen zonder dat hij de straat over moet.”