Rode Kruis heeft al 30 miljoen euro opgehaald, maar ook kritiek: "Systemen in België onvoldoende sterk voor zo'n ramp"

Er is al voor 30 miljoen euro aan giften gestort op het rekeningnummer BE70 0000 0000 2525 van Rode Kruis Vlaanderen en Croix Rouge de Belgique. "Dat hebben we nog nooit gezien", zegt Philippe Vandekerckhove, CEO van Rode Kruis Vlaanderen. 

"Het grootste wat ik mij kan herinneren, is de tsunami in 2004. Toen hebben wij via een evenement dat door de media was georganiseerd 3 of 4 miljoen opgehaald." (In totaal bracht de Tsunami 12-12-actie meer dan 50 miljoen euro op voor diverse hulporganisaties.)

Dat bedrag wordt nu dus meer dan ruimschoots overschreden. "Het is echt een weergave van hoe mensen zich bij de ramp betrokken voelen", zegt Vandekerckhove, die het heeft over een ongeziene solidariteit. Dat heeft volgens hem ook te maken met de omvang van de ramp en het feit dat we zoiets in ons land al decennialang niet meer hadden meegemaakt.

Door de omvang van de ramp kwam ook de hulpverlening tergend traag op gang. "Ook de coördinatie op het niveau van de overheden is wat overweldigd, waardoor de actie op het terrein minder snel op gang is gekomen", geeft Vandekerckhove toe. 

Vandekerckhove aanvaardt de kritiek die er de afgelopen tijd kwam op de gebrekkige coördinatie van de noodhulp. "Er was noch bij de overheden noch bij het Franstalige Rode Kruis een goed zicht op de noden." Daardoor kwam het voor dat er op de ene plaats vrijwilligers waren die te weinig te doen hadden, terwijl er op andere plekken geen vrijwilligers waren. 

Tegelijk vraagt hij ook begrip. “Een ramp is altijd een onverwachte grote logistieke uitdaging. Dat betekent dat in de eerste dagen de coördinatie nog niet voldoende sterk is om ervoor te zorgen dat de middelen op de juiste plek zijn.”

Volgens Philippe Vandekerckhove verloopt de hulpverlening intussen wat vlotter. Tot nu toe hebben zich al 15.000 personen bij het Rode Kruis aangemeld als crisisvrijwilliger. "Tot op vandaag hebben we al 2.000 van hen ingezet", zegt hij. "Sinds vorige week woensdag hebben we dat kunnen opschalen."

Hij geeft toe dat er in de eerste dagen enige frustratie is ontstaan bij vrijwilligers die willen helpen, maar nog niet werden opgeroepen. Maar wat niet is, kan nog komen.

Vandekerckhove betreurt het dat er vooral aandacht gaat naar het negatieve. “Dat is enorm ontmoedigend voor de vrijwilligers.” Hij zegt dat de organisatie - zowel door het Rode Kruis als door de lokale overheden - dagelijks verbetert, omdat ze gaandeweg een beter zicht krijgen op de situatie. 

En dat brengt ons bij de belangrijkste conclusie die Vandekerckhove namens het Rode Kruis trekt: "De systemen van België zijn vandaag onvoldoende sterk voor een ramp van deze omvang.”  

Dat komt ook mede door de manier waarop het Rode Kruis in België georganiseerd is:  de hulporganisatie is opgesplitst in Rode Kruis Vlaanderen, Croix Rouge en het Duitstalige Rode Kruis.

“Dus wij volgen de staatsstructuur van het land", zegt Vandekerckhove. "Betekent dat dat de systemen en afspraken verbeterd kunnen worden voor een ramp die de beide landsgedeelten betreft? Uiteraard wel. Dat zijn de lessen die getrokken moeten worden. Maar de staatsstructuur wordt niet door het Rode Kruis bepaald.” 

Vandekerckhove hoopt nu dat de acute noodfase zo snel mogelijk achter de rug is, zodat iedereen weer een dak boven het hoofd heeft en te eten heeft. “Die fase moet binnen de paar dagen bereikt kunnen worden.”