EU geeft Belgische industrie miljarden korting: ‘Grote cadeaus in tijden van klimaatrampen’
De meest vervuilende industrie in België krijgt van Europa ook de komende jaren fors compensatie voor de uitstoot van broeikasgassen. Tussen 2021 en 2025 gaat het om een bedrag met een huidige waarde van 7,3 miljard euro. ‘Dit zijn grote cadeaus in tijden van klimaatrampen’, zegt Bond Beter Leefmilieu.
In België veroorzaken 243 bedrijven zo’n 40 procent van de broeikasgasuitstoot. Sinds 2005 zijn zij daarom onderworpen aan het Europees emissiehandelssysteem (ETS): voor elke ton broeikasgas die ze uitstoten, moeten ze een uitstootrecht voorleggen.
Omdat de extra kosten van de uitstootrechten die ze moeten kopen hun concurrentiepositie tegenover bedrijven buiten Europa kan benadelen, kent Europa een groot deel gratis rechten toe.
Nu blijkt dat het voor de periode van 2021 tot en met 2025 gaat om 147 miljoen stuks aan uitstootrechten die onze zware industrie krijgt. Omgerekend naar de huidige prijs per uitstootrecht of ton broeikasgas van ongeveer 50 euro – die prijs kan wel schommelen en zou nog moeten stijgen – is dat zo’n 7,3 miljard euro die de bedrijven uitsparen.
Voor dit jaar gaat het om 29 miljoen gratis rechten, goed voor bijna anderhalf miljard euro. Staalbedrijf Arcelor staat op kop, met 7,5 miljoen gratis uitstootrechten voor 2021, gevolgd door BASF (3,6 miljoen), Total (2,4 miljoen) en Exxon (1,4 miljoen).
Europa kent de uitstootrechten toe op basis van de gemiddelde uitstoot van de tien meest klimaatvriendelijke zware industriebedrijven in de EU. Hoe efficiënter je in vergelijking met dat ijkpunt bent, hoe meer gratis uitstootrechten je krijgt.
Onze bedrijven scoren hier goed. Want het aantal gratis uitstootrechten dat ze krijgen, komt dicht in de buurt van hun totale uitstoot. In totaal stoot de Belgische zware industrie zo’n 34 miljoen ton broeikasgassen uit. De 29 miljoen gratis uitstootrechten ze dit jaar krijgen, dekken daar meer dan 80 procent van. In 2023, 2024 en 2025 is ook telkens 29 miljoen aan gratis uitstootrechten voorzien.
Vervuiler betaalt niet
Voor Bond Beter Leefmilieu zijn het “erg grote cadeaus”, zegt expert Tycho Van Hauwaert. “Dit ondermijnt het principe ‘de vervuiler betaalt’. Vlaanderen mist zo de volgende vijf jaar ook miljarden aan veilingsinkomsten (uitstootrechten worden op een veiling gekocht, BDB). Dat is geld dat niet naar klimaatacties gaat.”
Het klopt nochtans dat de industrie een heel stuk energie-efficiënter is geworden, waardoor ze haar recht op veel gratis uitstootrechten verzilvert. Zo stoot Arcelor Mittal in vergelijking met Chinese concurrenten nu een pak minder CO2 uit om staal te produceren.
“Toch blijft de zware industrie een grote uitstoter”, zegt Van Hauwaert. “Arcelor stoot in 2021 zo’n 9 miljoen ton broeikasgassen uit en krijgt 7,5 miljoen gratis rechten. En zelfs de slechtste leerlingen krijgen in dit systeem altijd een deel gratis. Dat terwijl alle bedrijven hun uitstoot drastisch moeten verminderen, willen we de Europese doelstelling van 55 procent minder uitstoot tegen 2030 halen. Door nog zeker tot 2036 gratis rechten te blijven uitdelen, kan dat niet lukken.”
Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) reageert dat de zware industrie door het ETS-systeem haar uitstoot de laatste zestien jaar met 43 procent verminderde. “Deze sector heeft al heel wat inspanningen geleverd en blijft dat doen”, zegt woordvoerster Pauline Bertrand. “Maar de gratis uitstootrechten moeten voorkomen dat industriële activiteiten wegtrekken naar regio’s en landen met een beperkter klimaatbeleid, wat een economisch verlies en een stijging van de uitstoot zou betekenen.”
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
