Chinese olympiërs dragen Mao-buttons tijdens medailleceremonie, China verwijdert het bewijs

Maandag stonden de foto’s van het gouden wielrenduo Zhong Tianshi en Bao Shanyu in de Chinese staatsmedia: de vrouwen dragen behalve een gouden medaille een Mao-button. Dinsdag echter blijken de buttons van de foto’s gepoetst. Zelfs op de persoonlijke account van Zhong Tianshi waren de speldjes niet meer te zien. 

Volgens artikel 50 van het olympisch manifest is het verboden politieke meningen te geven tijdens de Spelen. Nadat het Internationaal Olympisch Comité (IOC) dinsdag aankondigde bij het Chinese Olympisch Comité navraag te doen naar de buttons, verdwenen ze razendsnel van het Chinese internet. 

Internetgebruikers namen waar dat na ‘Buttongate’ slechts sporadisch werd bericht over de sportieve topprestaties van Zhong en Bao, die een nieuw wereldrecord neerzetten op het onderdeel teamsprint. “Alleen wegens jullie Mao-speldjes (...) krijgen jullie minder aandacht: ondanks de gouden medaille gaan jullie niet viraal. Jullie maken mensen trots, jullie zijn naast sporters ook oprechte proletariërs!”, schreef een internetgebruiker op de Chinese twitterdienst Sina Weibo.

In Tokio is iets meer ruimte dan in het verleden voor een algemeen gebaar zoals de knieval tegen racisme, maar tijdens de competitie en de prijsuitreiking blijven politieke uitingen verboden. De Amerikaanse atleet Raven Saunders werd echter niet berispt toen ze bij wijze van solidariteit met onderdrukten haar armen boven haar hoofd gekruist hield. De zilveren medaillewinnaar kogelstoten deed dat toen ze tijdens de uitreiking in beeld was met de Chinese vlag op de achtergrond. Mogelijk heeft de Chinese delegatie Saunders, een zwarte vrouw uit de lhbti-gemeenschap, verkeerd begrepen. China heeft zich tijdens de Spelen herhaaldelijk opgewonden over vermeende ‘vooroordelen’ van het Westen, bijvoorbeeld over de fotoselectie van persbureau Reuters, dat uitsluitend “opzettelijk lelijke foto's” van een Chinese kampioen zou verspreiden. 

Culturele Revolutie

Een Mao-button is in China niet zomaar een speldje. Tijdens de Culturele Revolutie, toen de jeugd werd gemobiliseerd voor de politieke agenda van de Grote Roerganger, waren de buttons niet aan te slepen. Wie wilde laten zien dat hij echt van Mao hield, prikte het ding vast op zijn huid, zo dicht mogelijk bij het hart. 

Slachtoffers van het politieke geweld onder Mao hebben pijnlijke herinneringen aan de speldjes. Chinezen die buiten de boot zijn gevallen toen hun land welvarend werd dankzij economische hervormingen, dragen juist Mao-buttons om hun ontevredenheid met de markteconomie te demonstreren. De website Utopia, een maoïstisch platform, was dolblij met de ‘oogverblindende’ verschijning van Mao op de Olympische Spelen. Des te ‘walgelijker’ vond Utopia het gebrek aan aandacht voor de ‘revolutionaire elementen’ achter de Mao-button, en het verwijderen van het speldje. “Diegenen die het licht nooit hebben gezien, vrezen het licht van de leraar het meeste”, aldus Utopia in een commentaar.