“PFAS-waarden in bloed van inwoners Zwijndrecht en Linkeroever veel te hoog”
In het bloed van tien mensen die in de buurt van de 3M-fabriek in Zwijndrecht wonen, zitten veel te hoge concentraties PFAS. Dat zegt het burgercollectief Grondrecht, dat bloed heeft laten afnemen bij negen inwoners van Zwijndrecht en één inwoner van Linkeroever. Alle stalen overschrijden de grens van 6,9 nanogram per ml bloed. Bij één staal is de PFAS-waarde maar liefst 168 keer hoger dan de Europese drempel. Volgens toxicoloog Jan Tytgat is er “geen paniek nodig”, maar wel “verdere opvolging”.
Uit de bloedmetingen, uitgevoerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam onder leiding van professor Jacob De Boer, blijkt dat de waarden van alle stalen te hoog zijn en verschillende waarden zelfs ongezien hoog.
Zo overschrijden alle stalen de grenswaarde van 6,9 nanogram per milliliter bloed van het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA) voor de som van PFOS en drie andere PFAS. “De hoogste waarde bij onze geteste personen overschrijdt deze met factor 168 (!), de laagste waarde met factor 3,4", aldus Grondrecht, het burgercollectief dat werd opgericht als reactie op de PFOS-problematiek in Antwerpen.
“Resultaten zijn zorgwekkend”
“Uit deze resultaten blijkt dat de situatie in Zwijndrecht en in Antwerpen zeer ernstig is”, stelt Eva Frooninckx, woordvoerder van Grondrecht. “Bijgevolg dient de overheid bijkomende maatregelen te nemen om de impact van PFAS-vergiftiging te monitoren en in te perken.”
Chemiebedrijf 3M wil zelf vooral het lopende grootschalige bloedonderzoek van het Agentschap Zorg en Gezondheid afwachten. Die resultaten worden midden oktober verwacht.
“Met honderden bewoners is de steekproefomvang groter”, klinkt het. “Die studie zal dus meer wetenschappelijke waarde bieden. We begrijpen natuurlijk wel dat de inwoners met vragen zitten, die zullen we zo accuraat mogelijk proberen te beantwoorden.”
In het Vlaams Parlement startte aan het begin van de zomer een onderzoekscommissie die het dossier van de PFOS-vervuiling op en rond de 3M-site moet uitspitten. Hannes Anaf (Vooruit), die voorzitter is van de commissie, noemt de uitslagen waarmee Grondrecht woensdag naar buiten komt “erg zorgwekkend”.
“Met de onderzoekscommissie gaan wij verder op zoek naar antwoorden. We zullen tot op het bot uitspitten wat er precies aan de hand is, en wat er fout is gelopen”, benadrukt Anaf.
Hij voegt eraan toe dat op 20 augustus de opdrachthouder, samen met de andere leden van de commissie Grondverzet, in de onderzoekscommissie meer duidelijkheid komen geven over de huidige stand van zaken van de verschillende gezondheids -en verontreinigingsonderzoeken die momenteel lopende zijn. Begin september komt ook 3M naar de onderzoekscommissie. “Het is evident dat we hen met deze resultaten zullen confronteren en de antwoorden naar boven zullen brengen”, aldus Anaf.
Zwijndrecht wil dat élke inwoner zich kan laten onderzoeken
Het gemeentebestuur van Zwijndrecht reageert “bezorgd” op het kleinschalige onderzoek. Zwijndrecht wil er nu bij de bevoegde instanties op aandringen dat élke inwoner van de gemeente de kans zou krijgen zich te laten onderzoeken. “Vanuit wetenschappelijk oogpunt mogen tendensen op groepsniveau dan wel het meest relevant zijn, wij zijn bezorgd om elke inwoner”, zegt schepen van Leefmilieu Steven Vervaet (Groen). “Onze mensen hebben het recht om te weten hoe het met hun eigen gezondheid en die van hun naasten gesteld is.”
Van 3M verwacht het gemeentebestuur dan weer “een flinke inspanning als voorafname op de sanering van het Zwijndrechts grondgebied, en eindelijk eens duidelijkheid over wat ze hier hebben uitgespookt”.
Toxicoloog Jan Tytgat kadert
“Wanneer we zien dat alle tien mensen effectief verhoogde waarden hebben, dan betekent dat toch iets”, zegt toxicoloog Jan Tytgat in een reactie op het onderzoek. “Dat betekent niet dat we best de grootschalige metingen - die door de Vlaamse overheid nu gestart zijn - afwachten om het statistisch te kunnen benaderen.”
“Het Europees voedselagentschap is nog niet zo lang geleden zeer streng geworden uit een voorzorgsprincipe”, gaat Tytgat verder. Ze weten niet goed welke impact de PFAS-molecule heeft op langere termijn op vlak van de volksgezondheid, waardoor voorzichtigheid noodzakelijk is. “Het gevolg is dat de drempelwaarden enorm zijn verlaagd tegenover vroeger. De blootstelling is vandaag niet erger geworden, integendeel. Dat is goed nieuws.”
Opvolging
De tien mensen hebben hoge waarden in vergelijking met de nieuwe norm. Dat betekent niet dat ze daarom ziek zullen worden, verduidelijkt de toxicoloog. Volgens Tytgat is er geen reden om te panikeren. “Er is wel opvolging nodig. Het is ook nodig om de resultaten van de mensen te kaderen in een meer grootschalig onderzoek en bij meer bewoners dan enkel de buren van 3M om te kijken of wij allen in Vlaanderen - met de zeer strenge Europese waarden - nog conform zijn of dat misschien wel allemaal overschrijden.”
“Het bewijs is dat veel mensen in Zwijndrecht en Beveren er al vele jaren leven en groente en eieren uit hun tuin consumeren zonder dat ze manifest ziek zijn of een grotere kans hebben om ernstig ziek te worden”, klinkt het. Tot slot zegt Tytgat dat het jaren zal duren voorlaar die stoffen uit het lichaam zijn verdwenen. “Dat weten we uit laboproeven”, luidt het.
Lees ook.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Spaargids.be
Hoeveel geld mag er op jouw spaarrekening staan vooraleer de fiscus passeert?
-
Neem nu deel aan de Gouden Giro en maak kans op de hoofdprijs van 5.000 euro dankzij HLN
Volgende week zaterdag gaat in Turijn de Ronde van Italië van start. In de eerste grote ronde van het seizoen strijden de renners om de felbegeerde roze trui. Met de Gouden Giro kan jij bewijzen dat je de strafste ploegleider bent en prachtige (geld)prijzen winnen dankzij HLN. Deelnemen is dus de boodschap! -
1
Al zeker 16 meldingen na nieuws van fertiliteitsarts die sperma van studenten ‘misbruikte’
De vzw Donorkinderen kreeg de voorbije week al zestien meldingen na het nieuws over de Brusselse fertiliteitsarts die ongevraagd sperma van studenten gebruikte voor de verwekking van donorkinderen. De organisatie hoopt ook snel aan tafel te zitten met de VUB en het UZ Brussel. -
-
PREMIUMHLN legt uit
▶ Zorgt klimaatverandering dit jaar voor meest actieve orkaanseizoen ooit? “Dit kunnen we ook tot bij ons voelen”
-
PREMIUM2
“In 2022 universiteit al verwittigd, maar zij ‘wisten van niks’.” Hoe moet het nu verder met het ‘spermaschandaal’?
Een week na het spermaschandaal kreeg de vzw Donorkinderen al zestien nieuwe meldingen. Bezielster Steph Raeymaekers stuurt nu aan op een onderhoud met de VUB en het UZ Brussel. “De universiteit is niét verantwoordelijk. Maar het was wel in hun aula’s dat Schoysman ronselde.” Wat hoopt ze te bereiken? En waarom is het zo belangrijk voor de betrokkenen? -
5
Kinkhoest, mazelen, soa’s en schurft: gevaarlijke ziektes kennen recordjaar
Er zijn heel wat gevaarlijke ziektes in opmars. Denk aan kinkhoest, mazelen of schurft. Maar dat zijn niet de enige ziektes die recordaantallen bereiken. 2023 was een recordjaar voor gevaarlijke en besmettelijke ziektes. En 2024 is nog sneller van start gegaan. Dat schrijft ‘Het Nieuwsblad’. -
HLN Shop
Op safari in de Benelux: vijf zinderende ervaringen om na te jagen
-
PREMIUM
INTERVIEW. Voorzitter van de PFOS-onderzoekscommissie: “De politiek heeft een belabberd figuur geslagen”
-
PREMIUM36
Overheid aast op 433 miljoen aan achterstallige inningen: wat als je met een onbetaalde boete op de baan wordt betrapt?
Iemand die bij een simpele wegcontrole al acht jaar ruim 6,2 miljoen euro aan achterstallige schulden aan de overheid blijkt te hebben. Het voorval in Hasselt klinkt absurd, maar blijkt geen alleenstaand geval. Alleen vorig jaar al verklaarden rechters ruim 518 miljoen euro aan misdaadgeld verbeurd. En dat geraakt maar moeizaam tot in de schatkist: er werd tot nu toe 85 miljoen geïnd. Hoe kan dat? -
10
Regering gaat nieuwe gesloten centra voor illegalen bouwen in Jabbeke en Jumet
De federale regering kan op zoek naar een aannemer voor de bouw van de gesloten centra in Jabbeke en Jumet. De ministerraad heeft het licht op groen gezet voor de aanbesteding van beide dossiers. Samen zijn ze goed voor zowat 300 plaatsen. -
PREMIUM
“DNA is big business”: welke gevaren schuilen achter een commerciële test?