Direct naar artikelinhoud
AchtergrondKristina Tsimanoeskaja

Hoe een Instagram-video tijdens de Spelen uitgroeide tot een politieke rel rond Wit-Rusland

Hoe een Instagram-video tijdens de Spelen uitgroeide tot een politieke rel rond Wit-Rusland
Beeld AP

Wat een olympische droom moest worden voor Kristina Tsimanoeskaja, draaide uit op een politieke nachtmerrie. De Wit-Russische atlete – die overigens niet bekend staat als dissident – is een doorn in het oog van Alexandr Loekasjenko, ‘de laatste dictator van Europa’. Maar wat is er nu net aan de hand?

Bekijk hier de eerste reactie van de Wit-Russische atlete nadat ze de hulp inriep van het IOC:

Video wordt geladen...

Wat is er gebeurd?

De Wit-Russische rel op de Olympische Spelen draait rond Kristina Tsimanoeskaja, een 24-jarige sprintster. Tsimanoeskaja uitte vorige week kritiek op haar coaches via Instagram omdat ze plots stond ingeschreven voor de 4x400 meter estafette, hoewel ze had getraind voor de 200 meter. Ze moest invallen voor enkele collega’s die niet de juiste dopingtests hadden gedaan.

Later verwijderde de sprintster haar Instagram-video, maar de leiding van de Wit-Russische selectie kon er toch niet mee lachen. Zondagavond kreeg Tsimanoeskaja te horen dat ze meteen haar koffers moest pakken, zegt de sprintster. 

Maar eenmaal op de luchthaven klampt Tsimanoeskaja de Japanse politie aan en vraagt ze het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om hulp. Ze zegt bang te zijn voor represailles thuis en wil niet terugkeren. Uiteindelijk vindt ze onderdak in de Poolse ambassade in Tokio, waar ze een humanitair visum ontvangt. Ook Tsjechië en Slovenië boden politiek asiel aan.

Tsimanoeskaja nam verrassend de vlucht naar Wenen en niet naar Warschau.Beeld AFP

Er werd dan ook verwacht dat Tsimanoeskaja samen met Poolse diplomaten naar Warschau zou vliegen, maar woensdagochtend stapte ze tegen de verwachtingen in op een vliegtuig naar de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Ondertussen heeft de Oostenrijkse regering wel bevestigd dat ze vanuit Wenen nog naar Polen zal vliegen. “Zoals we al meermaals hebben aangegeven: om veiligheidsredenen geven we geen details over de vluchtroute”, zegt de Poolse waarnemend minister van Buitenlandse Zaken Marcin Przydacz.

Ook haar echtgenoot Arseniy Zdanevich is inmiddels gevlucht naar Oekraïne.

Wat is er volgens Wit-Rusland gebeurd?

Volgens officiële berichten moet Tsimanoeskaja op medisch advies terugkeren naar Wit-Rusland. Er zouden bezorgdheden zijn over haar ‘mentale en psychologische toestand’. Onzin, zegt Tsimanoeskaja. Zelf zegt ze geen mentale problemen te hebben en bovendien kreeg ze tijdens de Spelen geen enkele dokter te zien die dit zou hebben vastgesteld.

Ook de Wit-Russische media berichtten over de ‘mentale problemen’ van de 24-jarige atlete. “Mijn ouders belden me op en vertelden me dat het te gevaarlijk was om naar huis te komen”, vertelt ze daarover in The New York Times. “Het was duidelijk dat ik na mijn aankomst op het vliegveld niet thuis zou geraken, maar dat ze me meteen ergens heen zouden brengen.”

Waarvoor is ze op de vlucht?

“Ze (de coaches, red.) maakten me duidelijk dat ik bij thuiskomst gestraft zou worden”, vertelt Tsimanoeskaja in een video-interview met persbureau AP. “Als ik weigerde naar huis te gaan en toch zou deelnemen aan de wedstrijd, zouden ze me ontslaan en uit het nationale team gooien. Er waren ook hints dat er nog straffen zouden volgen.”

De alarmbellen gingen pas echt aan het rinkelen toen de Wit-Russische leiding liet vallen dat het bevel van hogerhand kwam. “De beslissing om je naar huis te sturen is niet door ons genomen. Wij volgen gewoon de orders op”, zo citeert de atlete haar leiding.

Lees ook

De brutaliteit van Aleksandr Loekasjenko kent geen grenzen

Bovendien vallen de gebeurtenissen rond de atlete samen met de dood van de Wit-Russische activist Vitali Sjisjov. Die werd dinsdag dood teruggevonden in de Oekraïense hoofdstad Kiev, nadat hij een dag eerder door zijn partner als vermist was opgegeven. De politie is een moordonderzoek gestart.

Oekraïne, Polen en Litouwen zijn toevluchtsoorden geworden voor Wit-Russen nu president Aleksandr Loekasjenko steeds gewelddadiger optreedt tegen afwijkende meningen in zijn land. Enkele maanden geleden kwam het Wit-Russische regime nog in opspraak toen de opstandige journalist Raman Pratasevitsj van een Ryanair-vlucht werd gehaald.

Wat gaat er nu gebeuren?

Het IOC is een formeel onderzoek gestart naar het olympisch comité van Wit-Rusland. “We moeten alle feiten vaststellen, en we moeten alle betrokkenen aanhoren”, aldus woordvoerder IOC-woordvoerder Mark Adams. Later vandaag (woensdag) wordt er nog een rapport van de Wit-Russen verwacht.

Non-profitorganisatie Global Athlete roept het IOC zelfs op om het Wit-Russische comité onmiddellijk te schorsen en alle Wit-Russische atleten toe te staan om als neutrale atleten onder de olympische vlag te strijden.

Zelf zegt Tsimanoeskaja dat ze nog heel graag haar sportcarrière wil voortzetten: “Ik ben nog maar 24 en had plannen om nog minstens twee keer deel te nemen aan de Olympische Spelen.” In het interview met AP heeft de sprintster het zelfs over een eventuele deelname onder een neutrale vlag. Al blijft het sportieve voorlopig aan de zijlijn liggen: “Momenteel primeert mijn veiligheid.”