“PFAS-waarden in bloed van inwoners Zwijndrecht en Linkeroever veel te hoog”

Uit de bloedmetingen, uitgevoerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam onder leiding van professor Jacob De Boer, blijkt dat de waarden van alle stalen te hoog zijn en verschillende waarden zelfs ongezien hoog.

Zo overschrijden alle stalen de grenswaarde van 6,9 nanogram per milliliter bloed van het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA) voor de som van PFOS en drie andere PFAS. “De hoogste waarde bij onze geteste personen overschrijdt deze met factor 168 (!), de laagste waarde met factor 3,4", aldus Grondrecht, het burgercollectief dat werd opgericht als reactie op de PFOS-problematiek in Antwerpen.

“Uit deze resultaten blijkt dat de situatie in Zwijndrecht en in Antwerpen zeer ernstig is”, stelt Eva Frooninckx, woordvoerder van Grondrecht. “Bijgevolg dient de overheid bijkomende maatregelen te nemen om de impact van PFAS-vergiftiging te monitoren en in te perken.”

Chemiebedrijf 3M wil zelf vooral het lopende grootschalige bloedonderzoek van het Agentschap Zorg en Gezondheid afwachten. Die resultaten worden midden oktober verwacht.

“Met honderden bewoners is de steekproefomvang groter”, klinkt het. “Die studie zal dus meer wetenschappelijke waarde bieden. We begrijpen natuurlijk wel dat de inwoners met vragen zitten, die zullen we zo accuraat mogelijk proberen te beantwoorden.”

In het Vlaams Parlement startte aan het begin van de zomer een onderzoekscommissie die het dossier van de PFOS-vervuiling op en rond de 3M-site moet uitspitten. Hannes Anaf (Vooruit), die voorzitter is van de commissie, noemt de uitslagen waarmee Grondrecht woensdag naar buiten komt “erg zorgwekkend”.

“Met de onderzoekscommissie gaan wij verder op zoek naar antwoorden. We zullen tot op het bot uitspitten wat er precies aan de hand is, en wat er fout is gelopen”, benadrukt Anaf. 

Hij voegt eraan toe dat op 20 augustus de opdrachthouder, samen met de andere leden van de commissie Grondverzet, in de onderzoekscommissie meer duidelijkheid komen geven over de huidige stand van zaken van de verschillende gezondheids -en verontreinigingsonderzoeken die momenteel lopende zijn. Begin september komt ook 3M naar de onderzoekscommissie. “Het is evident dat we hen met deze resultaten zullen confronteren en de antwoorden naar boven zullen brengen”, aldus Anaf.

Het gemeentebestuur van Zwijndrecht reageert “bezorgd” op het kleinschalige onderzoek. Zwijndrecht wil er nu bij de bevoegde instanties op aandringen dat élke inwoner van de gemeente de kans zou krijgen zich te laten onderzoeken. “Vanuit wetenschappelijk oogpunt mogen tendensen op groepsniveau dan wel het meest relevant zijn, wij zijn bezorgd om elke inwoner”, zegt schepen van Leefmilieu Steven Vervaet (Groen). “Onze mensen hebben het recht om te weten hoe het met hun eigen gezondheid en die van hun naasten gesteld is.”

Van 3M verwacht het gemeentebestuur dan weer “een flinke inspanning als voorafname op de sanering van het Zwijndrechts grondgebied, en eindelijk eens duidelijkheid over wat ze hier hebben uitgespookt”.

“Wanneer we zien dat alle tien mensen effectief verhoogde waarden hebben, dan betekent dat toch iets”, zegt toxicoloog Jan Tytgat in een reactie op het onderzoek. “Dat betekent niet dat we best de grootschalige metingen - die door de Vlaamse overheid nu gestart zijn - afwachten om het statistisch te kunnen benaderen.”

“Het Europees voedselagentschap is nog niet zo lang geleden zeer streng geworden uit een voorzorgsprincipe”, gaat Tytgat verder. Ze weten niet goed welke impact de PFAS-molecule heeft op langere termijn op vlak van de volksgezondheid, waardoor voorzichtigheid noodzakelijk is. “Het gevolg is dat de drempelwaarden enorm zijn verlaagd tegenover vroeger. De blootstelling is vandaag niet erger geworden, integendeel. Dat is goed nieuws.” 

De tien mensen hebben hoge waarden in vergelijking met de nieuwe norm. Dat betekent niet dat ze daarom ziek zullen worden, verduidelijkt de toxicoloog. Volgens Tytgat is er geen reden om te panikeren. “Er is wel opvolging nodig. Het is ook nodig om de resultaten van de mensen te kaderen in een meer grootschalig onderzoek en bij meer bewoners dan enkel de buren van 3M om te kijken of wij allen in Vlaanderen - met de zeer strenge Europese waarden - nog conform zijn of dat misschien wel allemaal overschrijden.”

“Het bewijs is dat veel mensen in Zwijndrecht en Beveren er al vele jaren leven en groente en eieren uit hun tuin consumeren zonder dat ze manifest ziek zijn of een grotere kans hebben om ernstig ziek te worden”, klinkt het. Tot slot zegt Tytgat dat het jaren zal duren voorlaar die stoffen uit het lichaam zijn verdwenen. “Dat weten we uit laboproeven”, luidt het. 

Eerste conclusies onderzoek PFOS-hotspots: omgeving brandweerkazernes allicht zuiver (+)

RECONSTRUCTIE. Wie wist wat wanneer over PFOS? (+)