Na de coronapandemie, de bijziendheidsepidemie?

De coronapandemie die ons nu al langer dan een jaar teistert, kan onverwachte gevolgen hebben voor jongeren. Zo zou het toenemende aantal gevallen van bijziendheid bij kinderen een van de neveneffecten kunnen zijn.

Om de pandemie van het coronavirus in te dammen, werden overal ter wereld lockdowns afgekondigd. Mensen werden gevraagd om thuis te blijven en om elkaar zo weinig mogelijk te ontmoeten. Deze beperkingen hebben niet alleen gevolgen voor de geestelijke gezondheid, maar ook voor het gezichtsvermogen van jongeren, zo blijkt nu. Onderzoekers in Hongkong stellen een snelle toename vast van bijziendheid, of het begin van deze oogaandoening, bij 709 kinderen tussen 6 en 8 jaar oud.

Volgens hun bevindingen is het aantal gediagnosticeerde gevallen van bijziendheid bij jongere kinderen met meer dan 10 procent gestegen in vergelijking met voorgaande jaren. Maar om deze toename van bijziendheid bij kinderen aan de pandemie toe te schrijven, beschikken we nog over onvoldoende cijfers. Al zou het wel een indirecte oorzaak kunnen zijn.

Lockdowns als oorzaak

Deze toename zou dus geen neveneffect zijn van het coronavirus zelf, maar veeleer van de maatregelen die zijn genomen om de verspreiding ervan tegen te gaan, met andere woorden, de lockdowns. Veel kinderen werden thuis beziggehouden door spelletjes te spelen op hun smartphone of computer, maar ook door te lezen of te tekenen. Dit zijn bezigheden waarbij je vooral van dichtbij moet kijken. Lezen op korte afstand verhoogt het risico op bijziendheid met een factor 8, ook al is deze oogafwijking meestal erfelijk.

Anderzijds zou tijd buitenshuis doorbrengen het risico op het ontwikkelen van bijziendheid bij jongere mensen verminderen, aangezien we dan meer in de verte kijken. 

“Hoewel quarantaines van gezinnen en sluitingen van scholen niet eeuwig zullen duren, kan de toenemende afhankelijkheid van digitale apparaten, evenals gedragsveranderingen als gevolg van langdurige opsluiting thuis, blijvende effecten hebben op de toename van bijziendheid in de bevolking, met name bij kinderen”, schrijven de onderzoekers in hun paper.

Tijdens de lockdown brachten Chinese kinderen drie keer zoveel tijd voor schermen door. “De toename van de schermtijd kan daarom hebben bijgedragen tot de toename van bijziendheid tijdens de huidige periode van quarantaine”, argumenteren ze.

In China was het aantal gevallen van bijziendheid bij zesjarigen in 2020 drie keer zo hoog dan in voorgaande jaren, zo blijkt ook uit onlangs gepubliceerde cijfers.

“Deze substantiële verandering in bijziendheid werd in geen enkele andere vergelijking van jaar tot jaar waargenomen, wat kan wijzen op de lockdowns van 2020 als de oorzaak van het ongewone fenomeen”, zeggen de onderzoekers.

Meer