Grondwaterstanden hoog tot zeer hoog op veel plaatsen, "maar alle problemen niet opgelost na één natte zomer"

Uit de cijfers van de VMM blijkt dat op 72 procent van de meetpunten de grondwaterstanden hoog tot zeer hoog zijn voor de tijd van het jaar. Op 20 procent van de meetplaatsen staat het grondwater op normale hoogte, en op 7 procent van de meetpunten zijn de grondwaterstanden laag tot zeer laag. 

"Dat is goed nieuws", reageert Marijke Huysmans in "De wereld vandaag". "Dit beeld hebben we al jaren niet meer gezien. De voorbije jaren hebben we ons veel zorgen gemaakt om lage grondwaterstanden. Het is goed om te zien dat er zelfs na die jaren van droogte een herstel mogelijk is van die grondwaterstanden. De voorbije jaren bleven we maar zitten met laag grondwater, en het dan al eens steeg, dan was het daarna weer gezakt. Wat we nu zien is dus heel belangrijk." 

We hebben dit te danken aan de extreme regenval de voorbije maanden. "Met enkele maanden van gewone regenval was een herstel niet mogelijk geweest. Dit herstel mag geen excuus vormen om er niet voor te zorgen dat onze grondwaterstanden in de toekomst veel weerbaarder worden. "

Beluister het volledige interview met Marijke Huysmans hier:

De huidige situatie is bijna het omgekeerde van vorig jaar. Toen waren er op 7 van de 10 meetpunten lage tot zeer lage grondwaterstanden. 

De laatste jaren waren de grondwaterstanden in Vlaanderen meestal onrustwekkend laag. 

Maar in juni en vooral in juli heeft het dit jaar veel meer geregend dan normaal en het was ook minder warm. Opvallend is dat er in de oostelijke helft van Vlaanderen tot meer dan dubbel zoveel neerslag viel als gewoonlijk. In de westelijke helft viel veel minder neerslag. Daar waren de neerslaghoeveelheden normaal voor de tijd van het jaar of was het iets natter. 

De plaatsen waar de grondwaterstanden momenteel nog laag tot zeer laag zijn, situeren zich vooral in het zuiden van de provincie Limburg en Vlaams-Brabant. "Daar zit het grondwater van nature veel dieper, 15 tot 20 meter diep", schetst Huysmans. 

Daardoor reageert de grondwatertafel trager op  de weersomstandigheden: het duurt langer totdat de regen doorgesijpeld is tot de laag waar het ondiepe grondwater zit. Er moet over een langere periode meer neerslagoverschot zijn (dat is het verschil tussen de hoeveelheid neerslag en de hoeveelheid water die verdampt) om het grondwater te doen stijgen. "We hopen dat er ook daar een positief effect is op het grondwater tijdens de komende weken of maanden." 

KAART - de toestand van de grondwaterstand voor de tijd van het jaar op 1 augustus 2021:

Volgens hydroloog Patrick Willems (KU Leuven) zijn de hoge grondwaterstanden op dit moment wel relatief. "Er hoeft maar een droge zomer te komen en de winst kan alweer weg zijn. Het is dus geen garantie dat we nu voor de langere termijn goed zitten", zegt hij. 

Huysmans vult aan: "We hebben de voorbije jaren gezien dat we zeer kwetsbaar zijn voor droogte. We mogen niet denken dat alle problemen nu zijn opgelost na één natte zomer. We moeten ons dus blijven wapenen tegen droge periodes, die er ongetwijfeld nog zullen aankomen." 

De grondwaterstanden zijn in de eerste plaats belangrijk voor natuur en landbouw, en ook voor ons drinkwater, dat voor ongeveer de helft uit grondwater wordt gehaald. "Lagere grondwaterstanden kunnen ook leiden tot problemen met de kwaliteit van dat grondwater en met stabiliteit van de bodem. Er zijn dus zeker voldoende redenen om te lage grondwaterstanden te vermijden", besluit Huysmans.