Direct naar artikelinhoud
InterviewAns De Vos

Waarom geraken zo veel vacatures niet ingevuld? ‘Een heel aantal jobs vereist competenties die werkzoekenden vaak niet hebben’

Arbeidspsycholoog Ans De VosBeeld UAntwerpen

Nooit eerder telde arbeidsbemiddelingsdienst VDAB in Vlaanderen meer vacatures. Nochtans krijgt de uitgehongerde arbeidsmarkt de 33.000 openstaande plekken amper ingevuld. ‘Een heel aantal jobs die openstaan, vereisen competenties die de werkzoekenden vaak niet hebben’, zegt arbeidspsycholoog Ans De Vos (UAntwerpen/Antwerp Management School). 

Er staat een massa vacatures open, en toch is de werkloosheid in 2021 toegenomen. Hoe kan dat?

“Dat is de paradox waarmee we al heel lang zitten. Een heel aantal jobs die vandaag openstaan, vereisen competenties die niet veel werkzoekenden hebben. Dat is ten dele te verklaren doordat werkgevers op een vrij statische en oppervlakkige manier kijken naar de match tussen wat men nodig heeft in een job enerzijds, en het diploma van mensen die beschikbaar zijn anderzijds.

“We hebben nog een stap te zetten om onze blik rond die competenties te verruimen. Maar het is anderzijds ook niet zo dat, omdat er veel werk is, een werkzoekende per definitie geschikt is. Of überhaupt geïnteresseerd is om een bepaalde job te doen.”

Om die competenties te verbreden, hameren experten al langer op een versterking van het levenslang leren. Waarom raakt dat in België zo moeilijk ingeburgerd? 

“We zitten met een mentaliteit die heel erg op die diploma’s focust. Een opleiding is nochtans een proces dat niet stopt bij het behalen van een diploma. Ons onderwijssysteem schiet daar tekort.

“Werkgevers kijken zelf ook door die bril. In grote bedrijven zie je nu wel een tendens om vooral mensen met de juiste attitude aan te werven en hen nadien op te leiden, maar kleine ondernemingen hinken op dat vlak achterop. Zij zien een opleiding als een kost; het kost tijd en werkgevers hebben schrik om mensen achteraf te verliezen. Maar als ieder bedrijf die instelling heeft, ontstaat een collectief probleem.

“In ons onderzoek zien we dat opleidingen vaak draaien om competenties in de huidige job. Niet onlogisch, maar daarmee kom je in een steeds nauwer luik van skills terecht. Wanneer je te weinig verbredende vaardigheden ontwikkelt, word je dan ook kwetsbaar. Bijvoorbeeld als een job wordt geautomatiseerd.”

Waar situeren die openstaande vacatures zich? 

“Sowieso in klassieke sectoren zoals de horeca en de zorg. De horeca biedt kortstondige, laaggeschoolde jobs, terwijl de zorgsector net veel geschoolde mensen nodig heeft. Het probleem is dus heel breed, het gaat niet om een bepaald profiel.”

Tijdens de coronacrisis kwam er voor bedrijven een moratorium op faillissementen, gekoppeld aan een vereenvoudigde procedure voor tijdelijke werkloosheid. Is het tijd om dat los te laten? 

“Ja, maar ik volg andere arbeidseconomen die waarschuwen om het niet te snel af te bouwen. Nu leven mensen met een vals gevoel van zekerheid. Dat systeem van de tijdelijke werkloosheid is niet het probleem op zich, maar wel dat het niet genoeg gepaard is gegaan met activering; bijvoorbeeld door mensen aan te sporen een bijkomende opleiding of loopbaanbegeleding te starten.”