AFP or licensors

Biden waarschuwt taliban die op 50 kilometer van Kaboel staan: "We slaan hard terug als je Amerikanen in gevaar brengt"

De Amerikaanse president Joe Biden heeft de taliban gewaarschuwd dat ze maar beter geen Amerikanen in gevaar brengen. "Anders slaan we snel en hard militair terug", klinkt het. Intussen is het aantal Amerikaanse militairen in hoofdstad Kaboel opgetrokken van 3.000 naar 5.000. Ze helpen daar bij de evacuatie van buitenlanders en Afghaanse medewerkers nu de taliban op amper 50 kilometer van de stad verwijderd zijn.

Eerst even dit: wie zijn de taliban precies? We leggen het in één minuut uit in onderstaande video.

De taliban hebben vandaag een grote militaire overwinning behaald in het noorden van Afghanistan. De grootstad Mazar-e Sharif is in hun handen gevallen, bevestigen bronnen ter plaatse aan VRT NWS. Het was de laatste grote stad in dat deel van Afghanistan waar de taliban nog niet de plak zwaaiden. 

Er zijn in de stad veel strijders van Tadzjiekse en Oezbeekse anti-talibanmilities. De leider van de Tadzjiekse militie Jamiat-e Islami, Atta Mohammed Noor,  geeft in een Facebook-boodschap aan dat hij is kunnen vluchten naar buurland Oezbekistan. Volgens hem was er sprake van "een groot en laf complot" waardoor de stad zo gemakkelijk in handen van de taliban is gevallen. En zou er geprobeerd zijn om hem "in de val te lokken", maar is hij alsnog kunnen ontsnappen.

Mazar- e Sharif telt ongeveer een half miljoen inwoners en is een van de grootste steden in Afghanistan. Het is een knooppunt van strategische wegen, onder meer die naar het noordelijke buurland Oezbekistan. De bevolking van Mazar is erg gemengd met een mozaïek van Tadzjieken, Pashtun, Oezbeken en Turkmenen. 

In de jaren 90 werd Mazar-e Sharif al eens een paar keer ingenomen door de taliban, maar telkens werden die er opnieuw verdreven door Tadzjiekse en Oezbeekse milities. Aan beide kanten werden er toen bij elke machtswissel bij wijze van wraak duizenden gevangenen en burgers omgebracht. In Mazar was de voorbije jaren ook het NAVO-hoofdkwartier voor Noord-Afghanistan gevestigd, waar Duitse en ook Belgische troepen actief waren.

Mazar-e Sharif is ook een religieus belangrijke plaats. Volgens soennieten is in de "Blauwe Moskee" de vierde kalief en opvolger van de profeet Ali ibn abu Talib begraven na de moord op hem in 661. De soennieten beschouwen hem als een van de "rechtgeaarde kaliefen", voor de sjiieten is hij de stichter van hun beweging en is Ali in de heilige stad Najaf in Irak begraven.

De Hazrat Ali Mazar waar volgens soennieten de kalief Ali is begraven.
Copyright 2021 The Associated Press. All rights reserved.

Taliban vlakbij hoofdstad Kaboel

Ook elders in het land rukken de taliban voort op. Zo vielen zowel de oostelijke provincie Kunar als de centrale provincie Daikondi zonder gevecht in hun handen. Zo hebben ze ruim 20 van de 34 Afghaanse provincies veroverd en zouden ze op zowat 50 kilometer voor hoofdstad Kaboel staan. Daar zijn intussen de eerste Amerikaanse militairen geland. Eerst was sprake van 3.000 troepen, nu is dat al opgetrokken tot 5.000.

Het is een bizarre ommekeer want de VS hadden de voorbije maanden net hun laatste troepen uit Afghanistan teruggetrokken. De nieuwe eenheden, waaronder leden van het elitekorps Marines, hebben echter een nieuwe opdracht: het veilig wegbrengen van Amerikanen, diplomatiek personeel, andere buitenlanders en ook Afghanen die voor de regering werken. 

"Ja ik ben bang om vermoord te worden. Ik ben er zeker van dat ik hier niet zal overleven", zegt een jonge inwoonster van Kaboel. Lees voort onder de video.

Videospeler inladen...

In een persbericht verdedigt de Amerikaanse president Joe Biden de terugtrekking van de troepen. "Een of zelfs vijf extra jaren van Amerikaanse aanwezigheid zou geen verschil hebben gemaakt als het Afghaanse leger hun eigen land niet kan of wil verdedigen", zegt hij. "Ik ben de vierde Amerikaanse president met troepen in Afghanistan, ik wilde het niet aan een vijfde doorgeven."

Een of zelfs vijf extra jaren Amerikaanse aanwezigheid zou geen verschil gemaakt hebben

VS-president Joe Biden

Of het effectief tot een confrontatie tussen de Amerikanen en de taliban komt, is wel niet zeker. "We hebben de taliban laten weten dat we snel en hard militair zullen terugslaan als de taliban acties ondernemen op het terrein die Amerikanen of hun missie in gevaar brengen", zegt Biden daarover in hetzelfde statement.

Wellicht wachten de taliban met hun aanval op de hoofdstad tot de evacuatie voltooid is. Zij hebben op dit ogenblik geen belang bij een uitbreiding van het conflict met de VS of andere westerse machten. Ook het Verenigd Koninkrijk en Canada zouden troepen sturen om burgers te evacueren uit Afghanistan. Canada zou bereid zijn om 20.000 Afghaanse vluchtelingen op te nemen.

Gaan de taliban in hun overwinningsroes binnentrekken in Kaboel of gaan ze onderhandelen? Dat is de vraag die iedereen zich stelt, zegt onze conflictexpert Rudi Vranckx. Als ze de Afghaanse hoofdstad aanvallen, dreigt er volgens hem een humanitaire catastrofe.

Videospeler inladen...

Een aantal Belgische toeristen die nog in Afghanistan verblijven,  kunnen vandaag met een commerciële vlucht vanop de luchthaven van Kaboel het land nog verlaten. Dat zegt de woordvoerder van buitenlandse zaken, Wouter Poels. 

Buitenlandse Zaken heeft voorlopig nog geen officiele hulpvraag gekregen van de 34 Belgen die in Afghanistan wonen.  De Belgische ambassade in Islamabad heeft hen vandaag wel allemaal opnieuw gecontacteerd om te horen wat hun situatie nu is. Maar wie het land uit wou, heeft zich intussen kunnen organiseren. 

Meest gelezen