Twee uitersten op één eiland: het straatarme Haïti en de toeristische trekpleister de Dominicaanse Republiek

Het westelijke deel van het eiland is het armste land van het westelijk halfrond. Aan de oostzijde van hetzelfde eiland ligt een toeristische trekpleister, de Dominicaanse Republiek. Het Caribische eiland Hispaniola is verdeeld in twee verschillende naties, die in de loop van de geschiedenis mijlenver uit elkaar zijn gegroeid. Door de koloniale geschiedenis van het eiland spreekt de bevolking in het westen Frans en Creools, in het oosten wordt overwegend Spaans gesproken. Maar niet alleen de taal onderscheidt de buurlanden. Ook de geografische, demografische, economische en klimatologische omstandigheden zijn er verschillend. 

De noordoostelijke passaatwinden die regen met zich meebrengen, waaien in het voordeel van de Dominicaanse Republiek, omdat de bergen die over het eiland verspreid liggen de regenval van Haïti afsnijden. Samen met de massale ontbossing en jarenlang slecht milieubeheer in het westen zorgt dat voor een droog klimaat in het bergachtige Haïti, waardoor landbouw er moeilijk is en de bevolking er grotendeels afhankelijk is van de invoer van voedingswaren. 

Hispaniola werd gekoloniseerd door de Spanjaarden en de Fransen. In de 17e eeuw was de Franse kolonie Saint-Domingue rijker en dichter bevolkt dan het oosten. Het kreeg de bijnaam “Parel van de Antillen” en werd de rijkste en meest welvarende kolonie in West-Indië, met dank aan de uitvoer van door slaven verbouwd suikerriet naar Europa. Volgens een Amerikaanse studie waren er op het einde van de 18e eeuw in de Spaanse kolonie zo’n 60.000 zwarte slaven, terwijl dat er in de Franse kolonie minstens 500.000 waren. Aangevuurd door de Franse revolutie, kwamen ook de koloniale slaven in opstand en uiteindelijk werd Haïti in 1804 de eerste soevereine zwarte staat ter wereld. De Dominicaanse Republiek werd pas onafhankelijk in 1844, nadat het ook 22 jaar bezet werd door buurland Haïti. 

De strijd tussen de buurlanden bleef echter bestaan, en ook de Verenigde Staten en verschillende Europese landen bleven zich nog lange tijd mengen op het Caribische eiland. Ook intern werden zowel in het westen als in het oosten verschillende machtsstrijden uitgevochten. Intussen keken de lichtgekleurde Dominicanen neer op de donkergekleurde Haïtianen, die in de Dominicaanse Republiek op de landbouwakkers werken. Zelfs toen de Dominicaanse Republiek in de jaren 60 van de vorige eeuw in een burgeroorlog verwikkeld zaten, bleven de Haïtianen het land van de Dominicanen bewerken. Onder het bewind van François ‘Papa Doc’ Duvalier en later ook diens zoon Jean-Claude ‘Baby Doc’ Duvalier werden Haïtianen uitgebuit en ‘verkocht’ als goedkope suikerrietsnijders aan de Dominicaanse Republiek. 

Vandaag bestaat er een gigantische kloof tussen het dichtbevolkte en arme westen en de toeristische trekpleister in het oosten. Ongeveer tachtig procent van de Haïtianen leven onder de armoedegrens van twee dollar per dag. Op de Dominicaanse Republiek verdient de bevolking gemiddeld vijf keer zoveel. Haïtianen worden gemiddeld amper 61 jaar oud, terwijl Dominicanen gemiddeld 74 jaar worden. 

Omdat de politieke situatie er als redelijk stabiel wordt beschouwd, durven bedrijven investeren in de Dominicaanse Republiek. De politieke situatie op het westelijk deel van het eiland is alles behalve stabiel. Op 7 juli werd de Haïtiaanse president Jovenel Moïse vermoord in zijn ambtswoning in Port-au-Prince. Als gevolg daarvan werden de presidentsverkiezingen, die normaal al in 2019 moesten doorgaan, nogmaals uitgesteld.