Hoe lang blijven gevaccineerden nog solidair met een minderheid die zich niet laat inenten?

“Mag de vrijheid van de een om zich niet te laten vaccineren, de vrijheid beperken van de groep die dat al wel heeft gedaan?” Het was de Nederlandse demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) die deze week in Nederland de knuppel in het hoenderhok gooide. De Nederlandse Kamer besliste om voortaan de toegangstesten voor evenementen niet langer gratis aan te bieden, om ongevaccineerden een extra prikkel richting een prik te geven. 

Hoe verder de vaccinatiecampagne loopt, hoe meer zich ook in ons land de vraag stelt hoeveel solidariteit gevaccineerden nog kunnen opbrengen voor een crisis die vooral niet-gevaccineerden treft? En hoelang nog? 

Met name in Brussel komt die vraag nadrukkelijker op tafel. Anders dan Vlaanderen en Wallonië besliste het Hoofdstedelijk Gewest om de laatste versoepelingsfase van het zomerplan nog even uit te stellen. Zo moeten Brusselse cafés nog steeds sluiten om 1 uur, blijft thuiswerk aanbevolen en zijn er nog beperkingen bij trouwfeesten of communies.

Een derde van ’s lands patiënten op intensieve zorgen bevindt zich in het Brussels gewest. Simulaties van de UHasselt en Universiteit Antwerpen toonden dat als Brussel verregaande versoepelingen zou doorvoeren, de ziekenhuizen opnieuw overbelast dreigen te geraken. 

Dat wringt bij Brusselse ondernemers, die de kansen op een voortvarende relance gehypothekeerd zien door de lage vaccinatiegraad. “Ondernemers zijn het slachtoffer van laksheid bij een deel van de bevolking, en een gebrek aan doortastendheid van de Brusselse regering”, zegt Ann Van Doren van het Neutraal Syndicaat van Zelfstandigen (NSZ). 

Sector op straat

Ze begrijpt dat de Brusselse regering niet anders kon dan de maatregelen nog even vasthouden, maar vindt vooral dat ze eerder had moeten ingrijpen om de vaccinatiegraad omhoog te krikken. “Ik lees nu dat Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS, red.) vanaf september naar scholen en bedrijven wil trekken om mensen aan te zetten tot vaccinatie. Waarom kon dat niet vroeger? De handel in Brussel heeft nog heel wat in te halen.”

Vooral de horeca heeft het zwaar te verduren. Volgens de Brusselse horecafederatie haalde zo’n 65 procent van de uitbaters afgelopen juli minder omzet dan vorig jaar, meldt de Brusselse horecafederatie. “In vergelijking met 2019 draait de horeca in het historisch centrum zelfs 85 procent minder” zegt Horeca Brussel-voorzitter Fabian Hermans. “Wat wil je ook: er zijn geen congressen, salons of toeristen.” Nu de hoofdstad stevig rood kleurt, zullen die vermoedelijk ook nog even wegblijven.

Zelf woont Hermans op amper vijf meter van de grens met Vlaanderen. Hij maakt zich weinig illusies over wat er gaat gebeuren als ook het nachtleven in Brussel langer gesloten blijft. “Dan gaat iedereen gewoon feestvieren in Vlaanderen en Wallonië. Is dat dan veiliger? Echt, deze sector is met 30.000 werknemers de grootste werkgever in Brussel. Maar als het zo doorgaat, gaan heel wat van hen in het najaar op straat belanden. Ik denk niet dat de regering daarop zit te wachten.” 

Nochtans was een snellere heropening volgens Hermans mogelijk geweest, als de sector gebruik zou mogen maken van het Covid Safe Ticket, zoals Brusselse cultuurhuizen als AB dat mogen. Uit een peiling van Horeca Brussel bleek dat 76 procent van de klanten en 70 procent van de zaakvoerders zich zou kunnen vinden in het gebruik van zo’n coronapas in de Brusselse horeca. Ook Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS), die niet bereikbaar was voor commentaar, liet al verstaan dat hij voorstander is om net zoals in Frankrijk het gebruik van het Covid Safe Ticket te verbreden naar bijvoorbeeld de horeca. Het Neutraal Syndicaat van Zelfstandigen (NSZ) staat er dan weer niet voor te springen. “Horeca-uitbaters zouden zich niet moeten bezighouden met politieagent spelen bij hun klanten. Het is niet aan de horeca om de problemen van de regering op te lossen.”

Vermijdbaar

Ook in de zorgsector groeit her en der frustratie .“We zien dat mensen een vaccin weigeren, maar zich dan wel om de paar dagen laten testen om naar een evenement te kunnen”, zegt professor huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB). “Dezelfde vrijwilligers die zich al maandenlang uitsloven in vaccinatiecentra, moeten nu dus veel energie steken in voortdurend mensen testen. En als je die mensen daarop wijst, krijg je de reactie dat ze dan maar niet in een vaccinatiecentrum hadden moeten staan. Dat steekt soms.” 

Op het UZ Brussel zijn negen op de tien covidpatiënten die nu opgenomen worden niet gevaccineerd. Dat een deel van die ziekenhuisopnames te vermijden zou zijn door een prikje (of twee), valt moeilijk te ontkennen. “Maar het is uiteraard onze morele en deontologische plicht om iedereen te helpen", zegt infectiologe Sabine Allard. 

Het neemt niet weg dat veel zorgverleners na anderhalf jaar in de frontlinie het stilaan beu worden om zich uit te sloven voor een minderheid die zich weigert te beschermen. Zo wierp urgentiearts Ignace Demeyer in Het Nieuwsblad al op om ongevaccineerden die met Covid-19 in het ziekenhuis belanden, zelf te laten opdraaien voor de medische kosten. 

Allard hoopt vooral dat twijfelaars en weigeraars nog over de streep getrokken kunnen worden. Volgens haar stellen die zich vaak niet de juiste vraag. “Het is niet: laat ik me vaccineren of niet? Het is: laat ik me vaccineren of krijg ik covid? Want daar komt het vroeg op laat op neer.”