Wilfried Van Moer, sublieme strateeg met enorme vechtlust

“Zal ik een flesje opendoen?” Aan het einde van een interview, bij hem thuis op de sofa in Zonhoven, stelde Wilfried Van Moer altijd die ene vraag. Hij praatte graag nog wat na over het voetbal en het leven. Ongecompliceerd, fijnzinnig, zonder poespas. Zoals hij had gevoetbald.

Van Moer groeit op in Beveren, waar hij in een ploeg van werkmansvolk op zijn zestiende debuteert in vierde klasse, als rechtsbuiten. Met Van Moer dwingt de plaatselijke SK de promotie af, maar de latere gloriejaren van de club zal hij niet meemaken. Dan zit hij al bij Antwerp, waar toenmalig coach Harry Game hem omvormt tot een alomtegenwoordige middenvelder. Een geniale zet.

We schrijven 1966: als draaischijf van een toen relatief bescheiden Great Old verovert Van Moer zijn eerste Gouden Schoen. Hij is 21 en nog niet eens profvoetballer. Zijn voeten laat hij spreken op het veld, zijn handen gebruikt hij in zijn job als elektricien. Zijn grote droom wanneer hij de Gouden Schoen krijgt? “Profvoetballer worden, meneer.” 

Het gaat snel voor de jongen uit het Waasland, want nog datzelfde jaar wordt hij door het duo Constant Vanden Stock-Raymond Goethals opgeroepen voor de Rode Duivels. Van Moer is in zijn eerste interland, tegen Zwitserland, meteen de beste man op het veld.

Drie titels op rij bij Standard

Van Moer kan niet vermijden dat Antwerp in 1968 degradeert naar tweede klasse, maar voor hemzelf liggen de mogelijkheden voor het rapen. Club Brugge wil hem, Standard ook. Van Moer kiest voor de Rouches. Roger Petit haalt hem over de streep, maar betaalt daarvoor wel 6 miljoen Belgische frank. Nooit eerder is in België zoveel uitgegeven voor een voetballer.

Petit zal zich zijn financiële inspanning niet beklagen. Met Van Moer wordt Standard drie keer op rij kampioen, in 1969, 1970 en 1971. De kleine Waaslander (1,68 meter) levert schitterende prestaties in Luik. In 1969 en 1970 wordt hij daarvoor beloond met een tweede en een derde Gouden Schoen. Enkel zijn generatiegenoot Paul Van Himst doet tot op heden beter met vier Gouden Schoenen. Van Moer excelleert onder meer in de achtste finales van de Europabeker voor Landskampioenen. Standard wint thuis met 1-0, maar in de terugwedstrijd keert het tij. Tot Van Moer het wedstrijdbeeld helemaal doet kantelen en Real in het eigen Bernabeu een 2-3-nederlaag lijdt.

Van Moer is uitgegroeid tot dé strateeg op het middenveld van Standard en de nationale ploeg. Al snel krijgt hij de bijnaam ‘De Kleine Generaal’. Van Moer is een intuïtieve voetballer met een uitstekend positiespel, veelzijdig en vechtlustig, maar ook technisch zeer begaafd. Een ijzervreter die iedere veldslag wil winnen. Van Moer beschikt over drie longen en twee uitstekende voeten, maar hij knokt ook voor elke meter en voor elke bal.

Dat kost hem flink wat blessures, deels omdat hij het duel niet schuwt, deels omdat hij vaak venijnige trappen te verwerken krijgt van dolgedraaide tegenstanders. In de kwartfinales van het EK 1972 wordt hij er zelfs letterlijk uitgeschopt door de Italiaan Bertini. Van Moer huppelt nog een kwartier over het veld, maar moet toch het zware verdict aanvaarden. Hij mist de eindronde van het EK 1972 (met vier teams) in eigen land.

Café openen

In vier jaar loopt Van Moer tot vier keer toe een beenbreuk op. Hij zet een stap terug bij Beringen, waarmee hij voor het behoud in eerste klasse moet knokken. In 1975 neemt hij afscheid van de nationale ploeg, met een 1-0 overwinning tegen Nederland. Hij opent intussen een café in Hasselt, met het oog op de toekomst.

De nationale ploeg raakt in verval, tot Guy Thys een verjongd team lanceert in de kwalificaties voor het EK 1980. Het team mist alleen een creatieve middenvelder. Wanneer de kwalificatie helemaal op de helling staat, haalt Thys de inmiddels 34-jarige Van Moer terug. Bij zijn comeback in een kwalificatiewedstrijd tegen Portugal wordt het 2-0. Van Moer maakt een doelpunt en levert een assist.

‘De Kleine Generaal’ is helemaal terug en leidt de Rode Duivels naar een mythisch moment in de geschiedenis van het Belgische voetbal. Met Van Moer komt België op het EK 1980 als winnaar uit een poule met Spanje, Engeland en gastland Italië. In de finale verliezen de Duivels met 2-1 van Duitsland.

Zoals De Bruyne

Verschillende generaties vergelijken is moeilijk, maar als we naar de Rode Duivels van vandaag kijken leunt Van Moer nog het best aan bij Kevin De Bruyne. Van Moer heeft ook die grinta, het speloverzicht en de technische vaardigheid. Het zegt veel dat Goethals hem destijds als bondscoach geen tactische richtlijnen meegeeft. “Ik mocht doen wat ik wilde, verdedigen én aanvallen”, zei Van Moer daar later over.

Van Moer dwingt mee de kwalificatie voor het WK 1982 in Spanje af. Op clubniveau speelt hij nog tot zijn 39ste, bij Beveren en Sint-Truiden.

Van Moer kent daarna een bescheiden carrière als clubcoach bij Sint-Truiden, Diest, Beveren en eendagsvlieg FC Assent. Later gaat hij aan de slag bij de voetbalbond, eerst als scout, daarna als assistent van bondscoach Paul Van Himst. Wanneer België het EK 1996 mist, wordt Van Himst ontslagen en wordt Van Moer aangesteld tot zijn opvolger. Langer dan vijf interlands zal hij het niet volhouden. In de aanloop naar zijn laatste interland, op 14 december 1996 tegen Nederland, komen vanuit een volle perszaal heel wat kritische vragen en Van Moer spreekt de legendarische woorden: “Stop daar maar mee. Ik weet het wel: als ik verlies, komen jullie met het hamertje.”

De Rode Duivels verliezen met 0-3 van Oranje, het hamertje is onverbiddelijk. Van Moer trekt zich terug uit het voetbal.