Bus met door België geëvacueerden tegengehouden door taliban in Afghanistan

Een bus met mensen die door België uit Kaboel geëvacueerd werden is woensdagochtend vlak bij de luchthaven van de Afghaanse hoofdstad tegengehouden aan een controlepost van de taliban. Daarbij zijn schoten gelost, is vernomen uit militaire bron. Andere bussen geraakten wel veilig tot op de luchthaven.

Gisteren/dinsdag berichtte de VRT al dat ons land in het uiterste geheim zowat 250 mensen met bussen uit de Afghaanse hoofdstad naar de luchthaven heeft gebracht. In regeringskringen en bij Defensie wilde niemand dat verhaal bevestigen, om de veiligheid van de betrokkenen niet in het gedrang te brengen.

In elk geval is woensdag een nieuwe poging ondernomen om mensen uit Kaboel met ‘een aantal bussen’ naar de internationale luchthaven van de Afghaanse hoofdstad te brengen, werd woensdagnamiddag vernomen uit militaire bron, met ‘gedeeltelijk succes’. Eén bus is tegengehouden aan een controlepost van de taliban vlak voor de toegang tot de luchthaven. ‘Daarbij is gevuurd en hebben de mensen zich ter plaatse verspreid, waardoor ze geen toegang hebben gekregen tot de luchthaven’, klinkt het.

Om hoeveel mensen het gaat is niet duidelijk, en ook naar de reden van de mislukte evacuatie is het gissen, zegt de bron in kwestie. ‘Het is moeilijk te zeggen of er een verband is tussen de verspreiding van het procédé in de media en de houding van de taliban.’

Wél duidelijk is dat de taliban hun controle rond de luchthaven gevoelig hebben opgevoerd. De radicaalislamitische beweging, die sinds kort opnieuw de macht heeft in Afghanistan, waarschuwde eerder deze week al dat ze Afghanen niet meer zullen toestaan om zich naar het vliegveld van Kaboel te begeven voor evacuatie.

Verschillende landen, waaronder België, willen naast eigen landgenoten en hun gezinnen ook Afghaanse mensenrechtenactivisten of tolken en fixers in veiligheid brengen. Zeker voor mensen zonder buitenlands paspoort is het al sinds het begin van de onlusten in Kaboel nu ruim twee weken geleden erg moeilijk om de luchthaven binnen te geraken. ‘De situatie in en rond de luchthaven van Kaboel is duidelijk verslechterd. De taliban lijken hun dispositief aan te passen naar meer ervaren en militair gerichte mensen, met scherpere toegangscontroles. De toegang tot de luchthaven wordt moeilijker en moeilijker’, klinkt het in militaire kringen.

Een bron bij Buitenlandse Zaken beaamt. ‘Externe factoren bemoeilijken in stijgende mate de toegang tot de luchthaven. Na de North gate wordt nu ook de Abbey gate (een andere toegangspoort tot de Hamid Karzai International Airport, red.) afgesloten.’

Tijdsdruk

Ook de toenemende tijdsdruk doet de situatie naar verluidt geen goed. De taliban dulden na 31 augustus geen buitenlandse evacuaties meer, wat in de praktijk betekent dat de Belgische evacuatiemissie Red Kite op 27 augustus – komende vrijdag – al ten einde komt. Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès blijft wel op allerhande niveaus overleggen over de situatie, zo ook woensdagmiddag met haar Britse tegenhanger Dominic Raab. De Britten hebben samen met de Amerikanen de controle over de toegang tot de luchthaven van Kaboel in handen.

België heeft tot nog toe ongeveer 1.400 mensen geëvacueerd uit Afghanistan. Vandaag alleen al waren dat er zowat 300, onder wie Belgen en hun gezinnen en andere Europese burgers. Er vertrekt vandaag/woensdag nog een vlucht vanuit Islamabad naar Melsbroek met een maximumcapaciteit van 250 personen.

Ook voor morgen/donderdag heeft ons land opnieuw slots aangevraagd om te landen op de luchthaven van Kaboel. Ook voor vrijdag is dat het geval, al bestaat de kans dat die niet meer uitgevoerd kunnen worden, klinkt het bij het leger. De betrokken diensten houden er in elk geval rekening mee dat niet iedereen die ons land om evacuatie heeft gevraagd voor vrijdag weggehaald kan worden uit Kaboel. Hoeveel mensen dat nog zijn, is niet duidelijk: de lijst blijft fluctueren, klinkt het bij Buitenlandse Zaken. Maar ‘het blijft de prioriteit om zo snel mogelijk zo veel mogelijk van onze mensen in veiligheid te brengen.’