Wat riskeren de 3x3 Lions als de fraude bewezen wordt? ‘Rechtszaken zijn mogelijk’

De 3x3 Lions waren in Tokio een van de verrassingen binnen Team Belgium. Met een vierde plaats grepen ze net naast een olympische medaille. Alleen blijkt nu dat ze allicht niet hadden mogen deelnemen. De Standaard pakte woensdag uit met het nieuws dat de 3x3 Lions in aanloop naar de Olympische Spelen fictieve toernooien organiseerden om zo punten te sprokkelen voor de ranking. Dat liet hen toe deel te nemen aan de olympische kwalificatietoernooien.

Enkel de landen die voor 1 november 2019 in de top veertien van de wereld stonden, mochten deelnemen aan de kwalificatietoernooien. België was daar net bij. Om zoveel mogelijk punten te verzamelen, organiseerden de 3x3 Lions, onder impuls van international Nick Celis, in de twee maanden voor de deadline zo’n 27 fictieve toernooien om extra punten te sprokkelen voor hun coëfficiënt. Tal van top 100-spelers werden daarbij ingeschreven. Spelers die het goed doen, kregen extra punten, die toegevoegd werden aan het Belgische totaal.

Volgens de informatie van De Standaard heeft Nick Celis, lid van de 3x3 Lions, een pak spelers gecontacteerd met de vraag of hij hun log-ingegevens voor hun FIBA-profiel mocht gebruiken. Dat werd door verschillende spelers ook aan Het Laatste Nieuws bevestigd. De meesten stelden zich er geen vragen over en stemden in. Zo kon de organisator van de 27 spooktoernooien – officieel 3x3 Antwerp, in de praktijk dus Nick Celis – kunstmatig hun coëfficiënt de hoogte in duwen. De Belgen stonden op 1 november op de veertiende plaats van de wereldranglijst, met slechts een kleine 500.000 punten voorsprong op Oekraïne. De spooktoernooien gaven de 3x3 Lions dus een beslissend zetje richting kwalificatietoernooien.

Basketball Belgium, Basketbal Vlaanderen en de Waals-Brusselse AWBB reageerden in een persbericht op de hele fraude. “Deze toernooien worden in verband gebracht met Team Antwerp en bij uitbreiding ook met de 3x3 Belgian Lions.” De basketbalfederaties distantiëren zich nadrukkelijk van het gebeuren en zeggen dat ze op geen enkele manier betrokken partij zijn in de organisatie van dergelijke toernooien en ze hebben ook nooit een dossier of klacht hierover ontvangen, aldus Jan Van Lanschoot, voorzitter van Basketball Belgium. De federatie wil zich van verder commentaar onthouden tot er meer duidelijkheid is, maar geeft nog mee dat, indien de beweringen zouden kloppen, ze zich zal beraden over verdere stappen. Omdat ook haar belangen zijn geschaad. 

Het BOIC stelde “op dit moment op geen enkele manier weet te hebben van frauduleuze praktijken”. Het olympisch comité zegt de zaak “intern te bekijken en voorlopig af te wachten”.

De betrokken spelers (Nick Celis, Thierry Mariën, Thibaut Vervoort en Rafaël Bogaerts) zijn momenteel aan de slag op een toernooi in het Letse Riga. Zij reageerden via hun ploeg Team Antwerp op de heisa en benadrukten “het in 2021 op het terrein te hebben waargemaakt”. Op de beschuldiging dat er 27 fictieve toernooien werden georganiseerd, wordt in de reactie niet ingegaan.

Niels Verborgh, sportadvocaat bij het gerenommeerde kantoor Atfield, zegt intussen dat het niet ondenkbaar is dat de vierde plaats op de Spelen zal worden geschrapt. Vooralsnog wil hij het vermoeden van onschuld respecteren.

Maar als uit onderzoek blijkt dat de Belgische 3x3-spelers bewust spooktoernooien hebben gecreëerd om punten te verzamelen om te kunnen deelnemen aan de kwalificaties voor de Olympische Spelen, dan zijn de gevolgen niet op één hand te tellen, zegt Verborgh. “Veel partijen zullen mogelijk naar elkaar wijzen. Er is het Belgisch Olympisch Comité, het IOC, de Belgische basketbalbond, de internationale basketorganisatie FIBA, de spelers van de Lions zelf, en alle spelers die er indirect bij betrokken zijn.”

Verborgh wijst op drie mogelijke pistes. “Op basis van alle informatie die de media heeft gehaald, lijkt het me logisch dat er een onderzoek komt. Als een atleet of een team schuldig bevonden wordt van fraude, is een van de mogelijkheden dat er resultaten worden tenietgedaan. In deze is het niet ondenkbaar dat de vierde plaats op de Spelen zal worden geschrapt.”

Wat riskeren de Lions?

Als een of meerdere leden van de 3x3 Lions schuldig worden bevonden van fraude, kan dat ook gevolgen hebben voor de toekomst. Een schorsing is een mogelijkheid. “Het is moeilijk in te schatten hoe zwaar een eventuele straf wel zou kunnen zijn. Belangrijk is dat een straf proportioneel moet zijn. “Stel dat er echt 27 fictieve toernooien zijn georganiseerd, wat veel is, dan zou dat een verzwarende omstandigheid kunnen zijn.” Ook het BOIC en de respectievelijke basketbalbonden zouden trouwens gestraft kunnen worden, als blijkt dat zij fouten hebben gemaakt.

Los van eventuele sportieve sancties kunnen er ook rechtszaken komen. “Een strafrechter kan zich buigen over valsheid in geschrifte of in informatica. Het zou ook kunnen dat partijen die zich benadeeld voelen naar de burgerrechtbank trekken. Ik denk aan een land als Hongarije, dat in het kwalificatietoernooi verloren heeft van de Belgische ploeg, en dus niet naar de Olympische Spelen is kunnen gaan met zijn 3x3-ploeg. Ze zouden een morele schadevergoeding kunnen eisen. Of ze kunnen wijzen naar economische schade die ze hebben geleden door niet naar de Spelen te gaan.”