Er verandert heel wat op 1 september. Niet alleen gaan dan de soepelere coronamaatregelen in van de overheid, ook in het onderwijs verandert een heleboel zaken. Daarnaast verdwijnen militairen uit het straatbeeld en worden laadpalen fiscaal voordeliger. Een overzicht.

Coronamaatregelen vallen weg

Heel wat beperkingen die gelden wegens de coronapandemie, vallen weg op 1 september. Zo gelden er geen maatregelen meer thuis, vallen de meeste beperkingen in de horeca weg en wordt het gebruik van het Covid Safe Ticket voor evenementen uitgebreid.

Terwijl er nu maximaal acht mensen binnen mogen samenkomen in een woning, zullen er geen beperkingen meer gelden in de private ruimte. Ook vervallen de meeste maatregelen voor de horeca. Nu mag een gezelschap uit maximaal acht personen bestaan en mogen cafés en restaurants maar open zijn tussen 5 uur ‘s ochtends en 1 uur ‘s nachts, maar die regels zullen, net als de verplichte afstand tussen de tafelgezelschappen en het verbod op rechtstaan en bediening aan de bar, vervallen. Alleen de mondmaskerplicht blijft gelden bij verplaatsingen binnen een horecazaak.

Op activiteiten georganiseerd door verenigingen en clubs zijn vanaf september eveneens geen beperkingen meer van kracht, net als op privéfeesten, waarbij ook weer gedanst mag worden. Ook voor erediensten is er geen maximale capaciteit meer, al blijft de mondmaskerplicht behouden.

Voor kleinere evenementen zullen geen coronamaatregelen meer gelden, tenzij gemeentebesturen daar anders over beslissen: aanwezigen moeten dus niet automatisch meer mondmaskers dragen of afstand houden. Voor evenementen vanaf 200 aanwezigen binnen en 400 buiten gelden de maatregelen in principe wel nog, al kunnen zij voortaan altijd gebruikmaken van het Covid Safe Ticket, waardoor de beperkingen eveneens vervallen.

Het Covid Safe Ticket is een bewijs dat aangeeft dat iemand volledig gevaccineerd is, negatief getest heeft of recent hersteld is van Covid-19. Midden augustus werd het eerst ingevoerd voor evenementen in de openlucht met meer dan 1.500 bezoekers.

Tot slot vervalt de mondmaskerplicht ook in publiek toegankelijke ruimtes van ondernemingen, openbare besturen of verenigingen.

LEES OOK: Sportpaleis heropent op zaterdag 18 september: “Belangrijke stap naar herstel”

Installeren laadpalen fiscaal voordeliger

Het installeren van laadpalen wordt voortaan fiscaal voordeliger voor zowel particulieren als ondernemingen. De regeling moet nog worden goedgekeurd in het parlement, maar zal daarna retroactief worden toegepast vanaf 1 september.

Het toekennen van het fiscaal voordeel moet volgens federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) een versnelde aangroei van de laadinfrastructuur voor elektrische wagens mogelijk maken in ons land.

Wie thuis zelf een laadpaal plaatst, zal vanaf 1 september kunnen rekenen op een belastingvermindering van 45 procent. De maatregel geldt zowel voor eigenaars als huurders. Het bedrag waarvoor een belastingvermindering kan worden verleend is wel beperkt tot 1.500 euro per laadpaal en per belastingplichtige. Het laadstation moet bovendien ‘intelligent’ zijn en mag enkel gebruikmaken van groene stroom.

Het fiscale voordeel voor de particulieren zal stelselmatig worden afgebouwd, om mensen aan te zetten tot een snelle investering. Vanaf 1 januari 2023 daalt het tarief naar 30 procent, een jaar later naar 15 procent.

Ook bedrijven worden via een verhoogde investeringsaftrek gestimuleerd om laadpalen te plaatsen. Voor hen geldt vanaf september een aftrekpercentage van 200 procent, dat van 2023 wel wordt afgebouwd naar 150 procent. Hun laadinfrastructuur moet tijdens een deel van de dag ook toegankelijk zijn voor andere gebruikers.

LEES OOK: Elektrische auto opladen aan rijhuis? Vlaams bedrijf bedenkt nieuw soort laadpaal

Elke leerling vanaf vijfde leerjaar krijgt eigen laptop

Vanaf dit schooljaar krijgt elke leerling vanaf het vijfde leerjaar basisonderwijs een eigen laptop of een gelijkwaardig ICT-toestel ter beschikking. Scholen krijgen middelen voor ICT-materiaal voor leraren en er komt een sterk statuut voor de ICT-coördinator in alle onderwijsniveaus. Die maatregelen komen er in het kader van de Digisprong.

Nog vanaf 1 september kunnen scholen terecht bij het kennis- en adviescentrum Digisprong.

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts maakt zich sterk dat de Digisprong de onderwijskwaliteit zal versterken. Zo zullen leerkrachten bijvoorbeeld beter kunnen differentiëren. “Zwakkere leerlingen kunnen meer op maat begeleid worden, sterkere leerlingen kunnen meer uitgedaagd worden met bijvoorbeeld extra oefeningen”, is de redenering.

De digitalisering moet ook de communicatie vlotter helpen verlopen en kan de planlast helpen verminderen zodat leerkrachten meer tijd overhouden voor hun kerntaak: lesgeven.

LEES OOK: ‘Gratis’ Vlaamse laptop kan ouders ruim 500 euro kosten

Nieuwe eindtermen in derde middelbaar

Vanaf 1 september gelden de nieuwe eindtermen en goedgekeurde leerplannen voor het eerste leerjaar van de tweede graad secundair onderwijs. Daar heerste nog lange tijd onzekerheid over aangezien de onderwijskoepel Katholiek Onderwijs Vlaanderen in februari naar het Grondwettelijk Hof was gestapt om de eindtermen te laten vernietigen. Eind juli verwierp het Hof alvast de vordering tot schorsing.

De eindtermen zijn het minimum van wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Aan de nieuwe, aangescherpte eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs is ruim twee jaar gewerkt, in samenspraak met onder meer de koepels en onderwijsexperts. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts ziet er een deel van de oplossing in voor de dalende resultaten van onze leerlingen in internationaal onderzoek.

Katholiek Onderwijs Vlaanderen wil de eindtermen echter laten vernietigen omdat ze “zo overladen zijn, dat scholen en leraren in hun vrijheid worden beknot”. Onder meer de Federatie van Rudolf Steinerscholen in Vlaanderen en andere partijen sloten zich daar bij aan.

Eind juli besliste het Grondwettelijk Hof dat de vraag om de eindtermen te schorsen niet terecht is. Voor een schorsing is namelijk onder meer vereist dat de verzoekende partijen kan aantonen dat de onmiddellijke toepassing van de nieuwe eindtermen “hen een moeilijk te herstellen ernstig nadeel berokkent”. Dat was volgens het Hof niet het geval.

Het Grondwettelijk Hof moet zich wel nog uitspreken over de beroepen tot vernietiging van de eindtermen. Dat betekent dat de eindtermen voor de tweede graad secundair onderwijs op 1 september kunnen ingaan, maar dat ze nog niet definitief zijn bevestigd.

Er geldt wel een gedoogperiode van twee jaar voor alle scholen. De onderwijsinspectie geeft bij een doorlichting in die periode geen ongunstig advies wanneer de nieuwe eindtermen nog niet of onvoldoende bereikt of nagestreefd worden.

LEES OOK: Grondwettelijk Hof verwerpt vraag tot schorsing: eindtermen secundair onderwijs blijven overeind

Vanaf 360 dagen vast benoemd worden

Vanaf 1 september 2021 veranderen de regels om zich kandidaat te stellen voor een vaste benoeming in het onderwijs. Leerkrachten kunnen al na 290 dagen - in praktijk een volledig schooljaar - zicht krijgen op een vaste benoeming en na 360 dagen effectief vast benoemd worden. Tot nu kon dat pas na 690 dagen.

Gemotiveerde starters zullen ook meer kansen krijgen om vast benoemd te worden, omdat scholen veel sneller vacantverklaringen zullen uitschrijven.

Ook de evaluatieprocedure wordt aangepast. Zo krijgen beginnende leerkrachten aan het einde van elk schooljaar een beoordeling, zodat ze weten wat hun werkpunten zijn. Zo weten ze na maximaal 3 jaar of ze echt een toekomst hebben in het onderwijs.

De evaluatieprocedure voor vast benoemde leerkrachten wordt ook aangescherpt. De verplichting om ieder personeelslid minstens om de 4 jaar te evalueren, vervalt. Scholen zullen de evaluaties kunnen toespitsen op de personeelsleden die niet meer goed functioneren. Op basis van die evaluatie kan de directie veel sneller overgaan tot een persoonlijk coachingstraject van 120 dagen. Als zo’n coachingstraject twee keer zonder gevolg blijft en als de tekortkomingen blijven bestaan, dan kan een personeelslid ontslagen worden. Voor alle andere personeelsleden moet enkel nog een (informeel) functioneringsgesprek georganiseerd worden op regelmatige basis.

Taaltest verplicht in derde kleuterklas

Vanaf dit schooljaar is een taaltest bij alle kinderen in de derde kleuterklas verplicht. Bedoeling is dat kleuters een eventuele taalachterstand in de rest van het schooljaar kunnen inhalen.

Kinderen die aan de lagere school beginnen met een taalachterstand, lopen vaak ook achterstand op andere gebieden op. Ongelijk aan de start is vaak ook ongelijk aan de eindmeet, meent Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. Nu de leerplichtleeftijd verlaagd is naar vijf jaar, moeten alle kinderen naar de derde kleuterklas. En dat is een opportuniteit om met een screening de taalachterstand bij alle kinderen tijdig te detecteren én te remediëren. “Alleen zo geven we kinderen met een taalachterstand echt dezelfde kansen als de andere kinderen”, verklaarde Weyts eerder al.

De zogenoemde KOALA-test moet tussen 10 oktober en 30 november plaatsvinden. De scholen kunnen zelf het moment kiezen en er bijvoorbeeld ook voor kiezen om de oudste kleuters medio oktober en de jongste kleuters pas eind november te testen. De data zijn gekozen zodat de kinderen na de zomervakantie de tijd hebben om in te lopen, maar er ook nog voldoende tijd overblijft in het schooljaar om leerlingen met een taalachterstand bij te spijkeren. Blijkt de achterstand op het einde van de kleuterklas alsnog te groot, dan kan de klassenraad adviseren om de overstap naar de lagere school uit te stellen. Als ouders dat advies naast zich neerleggen, dan krijgt het kind in het eerste leerjaar een taalintegratietraject opgelegd. In beginsel gaat het dan om een taalbadklas, of een volwaardig alternatief.

Voor de taalintegratietrajecten die volgen op de taalscreening ontvangen scholen voor gewoon basisonderwijs in het schooljaar 2021-2022 12 miljoen euro, onder de vorm van zorgpunten. De verdeling van deze middelen gebeurt op basis van het aantal 4-jarige kleuters met een thuistaal die niet Nederlands is.

Voorts zijn er vanaf 1 september nieuwe toelatingsvoorwaarden voor het gewone lager onderwijs. Van 5-jarige kleuters wordt tijdens het voorgaande schooljaar ten minste 290 halve dagen aanwezigheid verwacht met het oog op de toelating tot het gewoon lager onderwijs in het schooljaar 2021-2022.

Geen mondmasker meer in vijfde en zesde leerjaar

Leerlingen in het 5e en 6e leerjaar lager onderwijs moeten bij de start van het schooljaar in september geen mondmasker meer dragen. Voor het secundair geldt dat er opnieuw les mag worden gegeven en gevolgd zonder mondmasker wanneer wordt stilgezeten.

Voor alle activiteiten in het secundair onderwijs buiten de klasvloer gelden veelal de regels zoals die in de rest van de samenleving gelden. Er geldt dus bijvoorbeeld wel een mondmaskerplicht op de speelplaats indien geen afstand kan worden gerespecteerd. Voorts moeten leerlingen geen mondmasker dragen tijdens sportactiviteiten.

Op plekken waar de coronacijfers, in negatieve zin, sterk afwijken van de Vlaamse gemiddelden, komen er extra maatregelen. Zo blijven in het Brussels gewest de maatregelen gehandhaafd zoals deze van toepassing waren op het einde van het afgelopen schooljaar en dat tot minstens eind september. Ook op andere plaatsen waar de cijfers sterk afwijken, kan opnieuw de mondmaskerplicht worden ingevoerd en kunnen klasgroepen preventief worden getest of in quaraintaine geplaatst. Zo liet de gemeente Vilvoorde al weten dat de mondmaskerplicht in secundaire scholen behouden blijft wegens de hoge besmettingscijfers en de lage vaccinatiegraad bij de Vilvoordse jongeren.

Alle leerlingen in het gewoon en buitengwoon basisonderwijs kunnen vanaf 1 september voltijds naar school. Daarbij moet wel nog rekening gehouden worden met een hele lijst voorschriften. Aandachtspunt daarbij is dat zoveel mogelijk turnlessen, lessen en lunchpauzes in de buitenlucht gebeuren. Uitstappen zijn toegelaten conform de regels die gelden in de rest van de samenleving. De lunchpauze kan worden georganiseerd in de refter, maar klasgroepen moeten zoveel mogelijk gescheiden worden. Speeltijden kunnen gelijktijdig voor meerdere klasgroepen tegelijk. Het onderwijspersoneel draagt een mondmasker in contact met andere volwassenen en ook ouders hebben mondmaskerplicht.

Geen mondmasker meer in deeltijds kunstonderwijs en volwassenenonderwijs

Vanaf 1 september kan in het deeltijds kunstonderwijs en volwassenenonderwijs les gevolgd worden zonder mondmasker. Voor de activiteiten buiten de klasvloer gelden de regels die ook van kracht zijn in de rest van de samenleving.

Voor de min 12-jarigen in het deeltijds kunstonderwijs verdwijnen alle beperkende maatregelen, zoals mondmaskerplicht. De cursisten in het volwassenenonderwijs en de 12-plussers in het deeltijds kunstonderwijs moeten geen mondmasker meer dragen als ze zich niet verplaatsen in hun eigen klas. In het deeltijds kunstonderwijs zijn ook bewegingsactiviteiten zoals dans, drama en performance mogelijk. Bij zang en het gebruik van blaasinstrumenten gelden de regels van de amateurkunsten, zoals die zijn vastgelegd in protocollen. Er is ook opnieuw publiek toegelaten, volgens de protocollen voor evenementen of cultuur.

Voor alle activiteiten buiten de klasvloer gelden de regels zoals die in de rest van de samenleving van toepassing zijn. Er is dus bijvoorbeeld wel een mondmaskerplicht in de gangen of in de leraarskamer.

In de centra voor volwassenenonderwijs en de centra voor basiseducatie in Brussel, waar de coronacijfers slechter zijn dan in Vlaanderen, blijft wel nog een algemene mondmaskerplicht gelden en dat tot minstens eind september. Ook op andere plaatsen waar de cijfers sterk afwijken, kan de mondmaskerplicht opnieuw worden ingevoerd, kunnen klasgroepen preventief worden getest of in quaraintaine geplaatst. De preventieadviseur kan ook per lokaal maatregelen opleggen zoals een CO2-meter, een beperking van de capaciteit of mondmaskerplicht.

Eerder werd al beslist dat de leerlingen en leerkrachten van het basisonderwijs vanaf 1 september les kunnen volgen zonder mondmasker. Voor het secundair geldt dat er opnieuw les mag worden gegeven en gevolgd zonder mondmasker als wordt stilgezeten.

Voor 11 euro naar psycholoog

Vanaf 1 september heeft iedereen recht op betaalbare psychologische zorg tegen 11 euro per consultatie, en dat tot 20 sessies per jaar.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de eerstelijnspyschologische zorg en de meer gespecialiseerde psychologische zorg. Voor volwassenen in de eerstelijnpsychologische zorg zijn er per jaar maximaal acht individuele sessies vergoedbaar en vijf groepsinterventies, voor kinderen en jongeren gaat het om respectievelijk tien en acht sessies per jaar.

In de meer gespecialiseerde psychologische zorg zijn maximaal twintig individuele en twaalf groepsessies voorzien voor volwassenen, voor kinderen en jongeren zijn dat er respectievelijk twintig en vijftien. Het is ook telkens de bedoeling om de eerste individuele therapiesessie aan te bieden binnen een week tot maximaal een maand vanaf het moment dat de hulpvraag wordt gesteld.

Wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming betaalt 4 euro per sessie, andere patiënten betalen 11 euro. Voor groepsinterventies is dat 2,5 euro. De eerste individuele sessie in de eerstelijnspyschologische zorg is bovendien gratis.

LEES OOK: Studenten doen almaar meer beroep op psycholoog

Opleidingsverlof wordt verdubbeld

Het Vlaams opleidingsverlof wordt dit schooljaar eenmalig verdubbeld van 125 uur naar 250 uur. Die verdubbeling vanaf 1 september kan enkel als de werkgever de opleiding suggereert.

De bedoeling van de maatregel is om een extra boost te geven aan het Vlaams opleidingsverlof, zodat nog meer werknemers gestimuleerd worden om opleidingen te volgen. Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) heeft daarvoor 10 miljoen euro voorzien.

Een werknemer kan momenteel via het Vlaams opleidingsverlof maximaal 125 uur afwezig zijn op het werk. Dat kan dit schooljaar verdubbeld worden als de werkgever, na overleg met de werknemer, zelf opleidingen suggereert. Dat betekent dus dat een werknemer 125 uur afwezig mag zijn voor opleidingen die die zelf kiest, en 125 uur voor opleidingen die de werkgever suggereert.

Het verlof kan niet verplicht worden. Het is de werknemer die beslist om in te gaan op het voorstel van de werkgever.

Militairen verdwijnen uit straatbeeld

De militaire operatie Vigilant Guardian, de bewakingsopdracht van soldaten op straat, in luchthavens en andere strategische plaatsen, komt op 1 september na meer dan zes jaar helemaal ten einde. De voorbije maanden werd de operatie in verschillende fasen afgebouwd. In de Joodse wijk in Antwerpen bleven de militairen het langst nog aanwezig. De politie neemt in verschillende fasen de bewakingstaken van de militairen weer over.

De operatie ging van start begin 2015, in een reactie op de ontmanteling van de terreurcel in Verviers en de aanslagen op de redactie Charlie Hebdo in Parijs. Defensie leverde zo steun aan de federale politie om gevoelige plaatsen te bewaken en beveiligen.

Vanuit het leger werd de voorbije jaren regelmatig de vraag gesteld om de missie stop te zetten, omdat er te veel militairen voor moesten vrijgemaakt worden. Daardoor kwamen die niet meer toe aan de nodige training en konden ze zich niet langer op hun kernopdracht focussen. De geleidelijke afbouw werd eind vorig jaar ingezet. Toen verdwenen de militairen op de luchthaven van Charleroi, in februari volgde de Europese wijk en in april kwam het openbaar vervoer aan de beurt. In juni volgden, eveneens in fasen, de ambassades. Nu de militairen ook uit de Antwerpse Joodse wijk verdwijnen, wordt er een definitief punt achter de operatie gezet.

Op het hoogtepunt van de operatie, na de aanslagen in Maalbeek en op de luchthaven van Zaventem, werden 1.800 militairen ingezet op straat in eigen land. Midden 2018 was dat aantal al herleid tot 550, en begin dit jaar waren dat er nog ongeveer 250, meldde Defensie toen. Tussen januari 2015 en mei 2020 kostte de operatie ruim 200 miljoen euro.

De taken van de militairen worden nu toevertrouwd aan de nieuwe Directie beveiliging van de federale politie (DAB).

LEES OOK: Burgemeester De Wever en minister Verlinden botsen over beveiliging Joodse wijk: “Dit is woordbreuk van de minister”

Argenta zegt klanten die niet in Sepa-zone wonen op

Belgische klanten van Argenta die buiten de Sepa-zone wonen, moeten tegen 1 september verplicht overstappen naar een andere bank.

De stopzetting slaat op rekeningen van Belgen die in het buitenland wonen. Met ‘buitenland’ doelt Argenta op alle landen die niet behoren tot de ­zogenaamde Sepa-zone. Sepa staat voor Single European Payment Area en omvat alle landen van de Europese Unie, plus een ­beperkt aantal niet-EU-lidstaten, ­zoals Zwitserland, Noorwegen, Monaco en het Verenigd Koninkrijk. Transacties in dit gebied worden beschouwd als een ‘binnenlandse betaling’.

Argenta stuurde de afgelopen maanden naar 700 klanten in het buitenland een brief om te laten weten dat hun bankrekening afgesloten zal worden. Ze hadden twee maanden de tijd - voor de laatste groep is de deadline 1 september - om hun tegoeden naar een andere rekening over te schrijven.

Nieuwe energielabels voor lampen

Lampen moeten vanaf 1 september het vernieuwde Europese energielabel dragen. In maart werd het etiket met een nieuwe indeling al ingevoerd voor koelkasten, vaatwassers, wasmachines en tv’s.

De nieuwe labels moeten het consumenten mogelijk maken om het energieverbruik beter in te schatten. Ze maken gebruik van een nieuwe, strengere schaal van A tot G (van meest tot minst energie-efficiënt) ter vervanging van de achterhaalde verdeling van A+++ tot D.