Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) schudt aan de boom: ze wil Vlaanderen richting die veel beloofde 80 procent werkzaamheidsgraad krijgen, net nu de arbeidsmarkt helemaal verhit raakt door de economische opleving. Maar dat houdt in dat de federale regering haar fiat geeft, in een zogenaamd “samenwerkingsakkoord”, waardoor Vlaanderen een hele reeks aangepaste maatregelen kan uitrollen. Daarop dringt Crevits al veel langer aan. Er was bovendien hoop dat men met PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne een partner zou terugvinden die de regionalistische reflex deelt. Maar die beweegt voorlopig geen millimeter, tot frustratie van heel de Vlaamse regering.

In het nieuws: Hoeveel vrijheid krijgt Vlaanderen om een eigen beleid op Werk uit te stippelen?

De details: Het geduld van Crevits lijkt op. “Tijd dat de regering De Croo haar beloftes waarmaakt.”

• Met een wel erg politiek-communautaire boodschap trapt Hilde Crevits (CD&V) vanuit de Vlaamse regering het nieuwe politieke seizoen op gang. Ze wil dat de federale regering beweegt op het dossier “Werk”. Eindelijk.
• De frustratie van Crevits is allerminst nieuw: ook in het voorjaar werd in alle stilte al fors aan dit dossier gewerkt, en telkens opnieuw werden vragen gesteld aan het federale niveau. Maar er kwam geen millimeter beweging, vandaar dat Crevits nu de stevige middelen bovenhaalt: een fors interview in De Standaard verschijnt vandaag.
• Daarbij toont Crevits dat zij nog altijd een stevige rol van betekenis wil spelen in de Wetstraat, al houdt een aanslag in Kaboel haar wel van de voorpagina. Met de komst van een nieuwe federale ploeg, in de herfst van vorig jaar, doken er ook aan het CD&V-firmament nieuwe sterren op: onder meer Annelies Verlinden (CD&V) maakte snel naam op Binnenlandse Zaken.
• Daarmee verschoven binnen CD&V de interne machtsverhoudingen, ook het op vlak van de communautaire opstelling, het afgelopen jaar. Bij de vorming van Vivaldi drong CD&V nog fors aan op een luik over de staatshervorming in het regeerakkoord. De partij haalde ook de post “Institutionele Hervormingen” binnen.
• Maar daar waar Koen Geens (CD&V) als federaal zwaargewicht veel meer de analyse maakte van een noodzakelijke hervorming van het land, inclusief het arbeidsmarktbeleid, lijkt de huidige federale ploeg van CD&V, met naast Verlinden ook een nieuwe vicepremier Vincent Van Peteghem en staatssecretaris Sammy Mahdi veel minder wakker te liggen van de communautaire dossiers. Met haar eis klopt Crevits tevens onrechtstreeks op de deur van de federale collega’s, met name Van Peteghem.

Ten gronde: De eis om eigen beleid te maken voor “Werk” bestaat al lang.

• Dat Vlaanderen voor de arbeidsmarkt een heel andere dynamiek heeft dan de twee andere gewesten, Wallonië en Brussel, is een open deur intrappen. Terwijl Vlaanderen in sommige regio’s eigenlijk volledige tewerkstelling kent, of zelfs een tekort aan krachten heeft, zit men in de hoofdstad nog steeds met werkloosheidscijfers in de dubbele getallen.
• De algemene ambitie van de Vivaldi-ploeg is simpel, maar ook torenhoog: men wil uiteindelijk naar 80 procent werkzaamheidsgraad. Dat betekent dat vier op vijf mensen die kunnen werken, dat ook effectief zouden doen. Die ambitie moet niet op één legislatuur worden bereikt, maar het is wel de eindmeet. Diezelfde ambitie geldt overigens in het Vlaams regeerakkoord.
• Een blik op de cijfers van 2020 leert hoe absurd hoog die lat ligt.
  • Voor heel de Europese Unie ligt de werkzaamheidsgraad op 72,3 procent.
  • Vlaanderen komt daar boven, met 74,7 procent.
  • In Wallonië raakt men slechts aan 64,6 procent. In Brussel zit dat op 61,3 procent.
  • Ter vergelijking: Nederland en Duitsland zitten elk aan 80 procent, Zweden is met 80,8 procent koploper in Europa.
  • Slechtste Europees land is Griekenland met 61,1 procent, gevolgd door Italië met 62,6 procent en Spanje met 65,7 procent.
• Wat de cijfers vooral aantonen is hoe anders de dynamiek vandaag, met een economie die in Vlaanderen enorm aantrekt, verloopt: “De arbeidsmarkt in Vlaanderen staat vandaag roodgloeiend. Er zijn heel weinig werkzoekenden en enorm veel vacatures. Er is een mismatch tussen de werkzoekenden en de mensen die de bedrijven zoeken“, zo zegt Crevits. Zij wil “kort op de bal spelen” en dus snel eigen maatregelen nemen.
• Waarover gaat het? Wel, Crevits heeft een lijstje klaar, met daarin onder meer:
  • Herscholen van werknemers bij herstructurering verplicht maken.
  • Deel van ontslagvergoeding kan enkel als opleidingsbudget.
  • De VDAB moet korter zitten op tijdelijke werklozen en langdurig zieken.
  • Die langdurig zieken (die een steeds grotere groep worden) moeten flexibel terug aan het werk, met behoud van uitkering.
• De grootste bekommernis zit hem rond oudere werknemers. Want, volgens Crevits denkt het federale niveau nog altijd heel eenzijdig richting pensioen eens de loopbaan op haar einde gaat. Terwijl Vlaanderen net wil dat ook oudere werknemers langer aan de slag blijven.
• De écht zware eisen, zoals een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd of de afschaffing van het brugpensioen – twee zaken waarover men het binnen de centrumrechtse coalitie Jambon I in Vlaanderen waarschijnlijk wel eens zou raken – staan overigens niet in het lijstje van Crevits. De federale regering kan haar eisenbundel ten gronde moeilijk als een kaakslag zien.

Wat dit politiek betekent: Crevits trekt zo toch een beetje ten oorlog tegen het federale niveau.

• Grote delen van het arbeidsmarktbeleid zijn al langer geregionaliseerd, historisch gezien ooit op vraag van de Franstalige socialisten overigens. Pierre-Yves Dermagne (PS), de huidige minister van Werk federaal, komt als regionalist overigens uit diezelfde stal bij de PS.
• Bij Crevits had men gehoopt in Dermagne een partner te vinden om zogenaamde “asymmetrische samenwerkingsakkoorden” te sluiten. Zo kan één regio, na zo’n deal met het federale niveau, andere accenten leggen. Dat is overigens netjes voorzien in het Vivaldi-regeerakkoord: zowel CD&V als Open Vld drongen daar, als partners in de Vlaamse regering, ook destijds op aan.
• Maar Dermagne lijkt geen krimp te geven. “Het staat in het federale regeerakkoord dat zo’n samenwerkingsakkoord kan worden gesloten. Wel, ik wil er nu één hebben. Blijft dat gewoon een ­belofte op papier of zal ze haar ­beloftes waarmaken?”, zo daagt Crevits uit in De Standaard.
• Bij de N-VA zal men het graag zien gebeuren: eindelijk een CD&V die eens “hun” kant kiest, die van het Vlaamse niveau, in plaats van het federale. Want de West-Vlaamse houdt zich niet in: midden ­juli werd het verlanglijstje naar Dermagne overgemaakt: “Daar heeft hij nog niet op geantwoord’, stelt Crevits vast. En dat terwijl Vlaanderen de urgentie uitschreeuwt.
• Het is geen geheim dat de ploeg van Jan Jambon (N-VA) wat op zoek is naar een tweede adem. De aanpak van de coronacrisis sloeg gaten in de reputatie van het Vlaamse niveau. En de constante spanning in een aantal milieudossiers, zoals dat van PFOS maar ook het stikstof-dossier, dreef tussen N-VA en CD&V een wig.
• Vraag is hoe het federale niveau nu zal omgaan met de vraag van Crevits. Inhoudelijk valt er tegen de vraag van Vlaanderen weinig in te brengen, wil men ook federaal echt naar die 80 procent werkzaamheidsgraad.
• Maar symbolisch ligt het bijzonder gevoelig: net op moment dat zeker Open Vld en de groenen openlijk een Belgicistische kaart trekken, meer armslag aan Vlaanderen geven? Het dossier wordt dus een stevige barometer. Want Dermagne heeft ook eigen plannen klaar: maar gaan die zo ver als Vlaanderen wil?

Ook een heet hangijzer: Wat met de verplichte vaccinaties?

• Het is Paul Magnette (PS) zelf die de steen in de kikkerpoel smijt: “Als we voor polio of rode hond vaccinaties wel verplicht hebben gemaakt, waarom dan niet voor corona?” De PS-voorzitter hield vanmorgen een media-offensief, met interviews in Le Soir en Sudpresse en ook bij Bel RTL.
• De boodschap is duidelijk: geen taboes meer over een opgelegde vaccinatie voor iedereen. “We mogen die verplichte vaccinatie niet uitsluiten, dat debat moeten we voeren. Wanneer we met aandringen de twijfelaars niet kunnen overtuigen, dan moeten we het misschien verplichten. Als we dat doen, is iedereen ook meteen gelijk voor de wet”.
• De boodschap van Magnette, de leidende politicus over de taalgrens, hoeft niet te verwonderen, voor wie een blik werpt op de vaccinatiegraad in de verschillende deelstaten:
  • Vlaanderen staat op 78,72 procent.
  • Wallonië klokt af op 67,77 procent.
  • Brussel raakt aan 51,22 procent. Dat is meteen de slechtste score voor een grote stad in heel Europa.
• Vanmorgen nog kwam Brussels minister van het Vlaamstalig onderwijs Sven Gatz (Open Vld) met een sensibiliseringscampagne in het nieuws: voor leerlingen in Brussel tussen de twaalf en achttien jaar zit men momenteel aan amper 11 procent die een eerste prik heeft ontvangen.
• Dat zijn op zich dramatische cijfers, die het onderwijs in Brussel op een normale manier in gevaar brengen: mondmaskers en afstandsonderwijs dreigen het gevolg te zijn. Dat komt bovenop de maatregelen die de Brusselse regering al noodgedwongen nam, zoals strengere regels voor de horeca.
• De besmettingsgraad blijft in Brussel bovendien bijzonder negatief: de regio kleurt donkerrood. Er moet dus wel iets drastisch gaan gebeuren.
• Maar ideologisch dreigt zo een grote clash met de liberalen. Die hebben tijdens de crisis al bepaald veel prijs moeten geven, waarbij sommige blauwe ministers zich vreemd genoeg zelfs begonnen te profileren door de boetes bij het overtreden van regels in de verf te zetten. Deze keer lijken MR en Open Vld veel minder geneigd om met een verplichte vaccinatie mee te gaan. En in Vlaanderen, waar het debat helemaal anders ineen zit, is er al heel weinig appetijt.
• De vraag is of er op het einde van de rit veel andere opties resten, als de capaciteit van de overheid om haar bevolking vrijwillig te laten vaccineren zo beperkt blijkt, met name in de hoofdstad?

Duidelijke taal: Magnette wil geld. Veel geld, 6 tot 7 miljard extra voor investeringen. En over de pensioenen geeft hij niet toe.

• Na Egbert Lachaert (Open Vld) deed ook Joachim Coens (CD&V) al zijn zegje over de komende pensioenhervorming. En logischerwijze is het nu aan Paul Magnette, wiens politieke schaduw met 19 kamerzetels als grootste Vivaldi-partij fors over de coalitie hangt, om dus ook zijn duim naar boven of beneden te draaien.
• Het belooft meteen voor het komende debat. Want de Vlaamse liberalen wilden als voorwaarde voor een vol pensioen dat je minstens 20 jaar effectief zou gewerkt hebben.
• Die deur gaat helemaal dicht voor de PS. “Van die voorwaarde kan geen sprake zijn. De liberalen hebben dat tijdens de regeringsonderhandelingen op tafel gelegd, we hebben dat toen afgewezen en nu zullen we dat ook doen“, zo stelt Magnette droog.
• “Ze treffen vooral vrouwen, want zij zijn degenen die hun loopbaan vaker onderbreken om thuis te blijven voor het gezin. Als je dit doet, dan straf je dus vooral vrouwen, dat kan voor ons echt niet.”
• Wel houdt Magnette de deur open voor “een minimum aantal werkjaren”. “Dat is geen absoluut taboe, maar twintig jaar zal het niet worden”, geeft hij al aan.
• Overigens gaat de MR helemaal de andere richting uit. In L’Echo heeft Georges-Louis Bouchez (MR) het ook over taboes, voor hem dan. “Aan de gunstige fiscale behandeling van het pensioensparen en het aanvullend bedrijfspensioen mag totaal niet worden geraakt. C’est un non absolu”, zo zegt Bouchez. Volgens ingewijden is het net daar dat Lalieux geld wil gaan halen.
• Magnette kondigt hoe dan ook aan dat de PS klaar is. “Karine Lalieux (de minister van Pensioenen, red.) staat in de startblokken met haar pensioenhervorming. Pierre-Yves Dermagne (minister van Werk, red.) is klaar met de eindeloopbaan. Wij vragen aan Alexander De Croo (Open Vld) om de orde van de werkzaamheden vast te leggen, zowat iedereen weet wanneer hij moet tussenkomen”, zo laat hij fijntjes weten in Le Soir.
• Daarnaast herhaalt Magnette zijn fors pleidooi om veel meer te investeren, hij wil dat er bovenop de 6 miljard euro van Europa nog eens 1,5 miljard euro per jaar, of 6 tot 7 miljard euro tegen 2024 wordt gevonden. De regering moet niet simpelweg de zaken ondergaan, maar zelf zaken opleggen op eigen tempo. De Vivaldi-coalitie moet haar efficiëntie beginnen aantonen.
• Daarbij wijst ook hij naar het regeerakkoord: daarin staat dat we tegen 2030 naar 4 procent van het BBP aan investeringen moeten gaan. Met al 3,5 procent in 2024. “Ik herinner eraan dat we in de jaren zeventig aan 5 procent zaten, maar dat het onder de regering Michel op 2,5 procent zat.”

Waarom ook niet? Een “Dorpspartij” beslist dat zij het nieuwe Goederenrecht even gaat aanpassen.

• Het gaat van kwaad naar erger in de politieke communicatie rond het nieuwe Burgerlijk Wetboek en met name het Goederenrecht.
• Nadat een update van de code Napoleon zich opdrong, werd er jaren door topjuristen aan gewerkt en werd de nieuwe wet unaniem in 2020 in de Kamer goedgekeurd. Een aantal nieuwigheden waren voor juristen al langer duidelijk. Daarbij ook het recht voor mensen om andermans tuin te betreden om een bal of een huisdier terug te halen, op voorwaarde dat die er per ongeluk terechtkwam.
• Maar de nieuwe wet viel blijkbaar niet overal even goed, waarna minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) met een verduidelijking kwam, een ‘factcheck’. Toestemming vragen aan de buren voor je je huisdier of bal gaat halen, is nog steeds nodig. “Als liberaal zou ik iets anders niet aanvaarden”, tweette Egbert Lachaert (Open Vld) daarop triomfantelijk. De vraag is of rechters dat zullen doen: wie de tekst leest, blijft als jurist toch met vragen.
• Maar ondertussen zijn we dus al een stapje verder: de politieke kracht “Dorpspartij”, de lijst van de Glabbeekse burgemeester Peter Reekmans, komt in verzet. De man, ooit lid van Lijst Dedecker geweest, kondigt aan dat de nieuwe wet “de wereld op zijn kop is” en dat het “bric-à-brac wetgeving” is.
• Reekmans wil op zijn eerstvolgende gemeenteraad in september een politieverordening uitvaardigen die de nieuwe wetgeving tegenhoudt. “We willen dat het eigendomsrecht absoluut blijft”, zo laat hij de wereld weten in een persbericht. Wie dus in een tuin van de buren loopt zonder toestemming, krijgt dan een gemeentelijke administratieve sanctie, een gasboete dus.
• Daarbij nog deze fantastische quote: “Als men in de Wetstraat absurde wetgeving doorvoert die het eigendomsrecht van onze inwoners bedreigt, maken wij gemeentelijke reparatieregelgeving om de eigendommen van onze inwoners maximaal te beschermen.”
• De volgende stap is ongetwijfeld de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring van Glabbeek, “om de inwoners maximaal te beschermen”.