Jonge werknemers steeds vaker ziek thuis: ‘Pas toen mijn omgeving aan de alarmbel trok, drong het door: dit gaat niet meer’

“Een stresserende job aanvatten een maand voor de coronacrisis was voor mij de druppel. In andere omstandigheden was ik misschien niet of minder hard tegen een burn-out aangelopen”, zegt de 28-jarige Ward*. Begin 2020 begon hij bij een consultancybedrijf als web developer, zijn eerste job. “Vaak was ik van 8 uur ’s ochtends tot middernacht aan het werken, maar van klanten of collega’s wist ik soms niet hoe ze eruitzagen. Elke vorm van communicatie was functioneel. Het slorpte allemaal heel veel energie op, terwijl ik er amper voldoening uit haalde.”

“Vanaf december verslechterde het snel met me. Ik heb een auto-immune pancreasontsteking, wat door alle stress alleen maar erger werd. Ik sloot lange tijd mijn ogen voor het feit dat ik aan het opbranden was, trok me op aan de weinige positieve zaken. Pas toen mijn omgeving aan de alarmbel trok, drong het door: dit gaat niet meer. In april ben ik in ziekteverlof gegaan.”

Uiteindelijk is Ward zo’n vier maand out geweest. Dat gebeurt met steeds meer werknemers. Op basis van de loongegevens van bijna een miljoen werknemers berekende hr-specialist SD Worx dat het middellange ziekteverzuim (een maand tot een jaar) sinds 2019 met ruim 11 procent is gestegen. In totaal zijn bijna drie van de honderd werkdagen nu ingevuld door middellang verzuim.

Dat cijfer zit al jaren in stijgende lijn, maar volgens SD Worx heeft de coronacrisis duidelijk tot een versnelling geleid. Hoewel de jongste werknemers de minst getroffen groep blijven, is de stijging daar het grootst. Bij werknemers onder de 25 jaar gaat het om ruim verdubbeling. Ook werknemers tussen de 25 en 34 jaar blijken een pak kwetsbaarder geworden.

Op de medische context heeft SD Worx geen zicht, maar de inschatting is dat de oorzaak eerder op mentaal dan fysiek vlak gezocht moet worden. “Sommige jonge mensen zijn van de schoolbanken meteen in het thuiswerk verzeild geraakt, de sociale interactie ontbrak”, zegt Kim Van Houtven (SD Worx). “Die connectie is een belangrijke drijfveer van werknemers. Daarnaast merken we dat de groei, het aanleren van nieuwe competenties, de voorbije maanden schromelijk verwaarloosd is. Veel jonge werknemers zijn blijven hangen.”

Traag herstel

Verschillende professionals die aan loopbaanbegeleiding of coaching bij stress- en burn-outklachten doen, beamen dat ze de hulpvragen van jonge werknemers sterk zien groeien. Het gaat van pas afgestudeerden tot prille dertigers, van bedienden tot zelfstandigen.

Volgens coach Tania Van Dingenen zijn de verhalen van jonge werknemers die naar haar komen erg verscheiden. “Maar een te hoge werkdruk is vaak de gemene deler. Wellicht speelt het ook mee dat jonge mensen geen genoegen meer nemen met een gebrek aan erkenning of flexibiliteit op de werkvloer. Ze wachten niet tot hun veertigste tot ze de negatieve impact op hun leven erkennen en trekken sneller aan de alarmbel.”

Dat is daarom nog geen evidente stap, zo vertelt Marie Monballiu (29), presentatrice bij Qmusic. Begin 2019 viel ze een halfjaar uit met een burn-out. “Ik deed toen het laatavondblok, maar vond na een tijd amper nog energie en motivatie. Als ik met de auto op het werk arriveerde, kreeg ik steeds vaker paniekaanvallen. Soms wilde ik het liefst gewoon in die auto blijven zitten. Toch bleef ik doorgaan. Ik wilde altijd voor iedereen goed doen, zei nooit nee, maar was gewoonweg niet gelukkig.”

“Het was uiteindelijk mijn toenmalige bazin zelf die aangaf dat ze zich grote zorgen maakte over mijn welzijn, en me een week thuis schreef.” Dat werd op advies van de dokter meerdere maanden. “Niet alleen mentaal maar ook fysiek was ik er helemaal ondersteboven van. Wandelingen moest ik soms na een kilometer staken, compleet uitgeput. Ik had het erg moeilijk om dat trage herstelproces te accepteren. Er was nochtans geen druk om snel terug te keren, ik kreeg veel steun van het werk en mijn omgeving. Maar ik voelde me heel erg schuldig tegenover mijn collega’s.”

Versoepelingen

Monballiu vond zachtjes aan de weg terug naar de radiostudio. Ward daarentegen is sinds twee weken aan de slag bij een nieuwe werkgever. “Een job die ik niet mee naar huis hoef te nemen, die me toelaat om bezig te zijn met mijn piano of tekeningen, de zaken waar ik energie uit haal. Ook onder de collega’s kunnen komen is echt een verademing.”

De versoepelende werkcontext zou het tij wat kunnen keren, denkt GEMS-expert Lode Godderis, CEO van de preventiedienst IDEWE. Toch blijven de cijfers alarmerend: “Zeker voor wie langer dan zes maanden is uitgevallen, weten we dat een terugkeer naar het werk erg moeilijk kan zijn. Die groep moeten we dus goed begeleiden, anders zijn ze misschien verloren voor de arbeidsmarkt.”

Hoe je zoiets doet? Niet met een ander of beter loonbeleid, zegt Van Houtven. “Leidinggevenden kijken te vaak die kant uit, terwijl werknemers vooral aangeven: ‘We hebben niet het gevoel dat er echt geluisterd wordt naar ons.’ Aanvoelen wat er leeft op de werkvloer is de eerste stap. Maar het volstaat natuurlijk niet om naar die feedback te luisteren. Je moet er ook iets mee doen, en daar wringt het schoentje weleens.”