‘Ik bén goed geïnformeerd. Via mijn sociale media’: vaccinatie aan populaire Brusselse winkels verloopt moeizaam

Het is een triest zicht. Aan de vaccinatiebus op de parking van het Action-filiaal in Sint-Jans-Molenbeek staan meer journalisten, fotografen en cameramensen dan kandidaat-geprikten. De rij stoelen naast de bus blijft urenlang leeg. 

“C’est dommage”, zucht Sylvie Bourlard, een van de vrijwilligers die probeert uitleg te geven aan wie met vragen zit. Maar hoewel het een va-et-vient  is aan de Action-winkel, gaan maar weinig mensen op het aanbod in om zich volledig gratis te laten vaccineren met het Johnson & Johnson-vaccin. Vorige week stond Bourlard nog op het Rogierplein en op de Zuidfoor met een vaccinatiebus. Sinds deze week staan vrijwilligers zoals zij aan vijf populaire winkels in de hoofdstad, in de hoop zo nog meer mensen te kunnen overtuigen. 

Elke spuit telt. Als er tegen de middag aan de Action al twee mensen toegehapt hebben, moeten we daar dus blij mee zijn. Ook op andere plaatsen loopt het een hele dag niet zoals verhoopt. Aan de twee Carrefour Hypermarkten in Evere en Oudergem lieten 92 mensen zich vaccineren op maandag. De vrijwilligers hopen vooral dat het de komende dagen drukker wordt, wanneer de persaandacht wat gaan liggen is. Want nu schrikt die soms mensen af, vreest men.

Een man die zijn vrouw komt oppikken, kijkt geamuseerd naar wat hij ‘een hele show’ noemt. Zelf toont hij spontaan zijn Covid Safe-app op zijn smartphone: hij is dubbel gevaccineerd. Maar hij ziet er het nut niet meer van in. “Het is nergens voor nodig”, zegt de man. “Want je kan als niet-gevaccineerde dezelfde dingen doen als een gevaccineerde. Wil je op reis, dan laat je gewoon een test doen. Er is dus geen enkele meerwaarde aan die prik. Gevaccineerden kunnen evengoed besmet raken en ziek worden. En van het vaccin zelf kan je ook fameus ziek zijn.”

Zijn vrouw zit heftig te knikken in de auto naast hem. Geen haar op haar hoofd dat eraan denkt om vandaag een spuit te laten zetten. Dat de kans op ernstig ziek worden en overlijden een heel pak minder is als je wel gevaccineerd bent, dat gelooft het koppel niet. “Ik heb nog nergens een studie gezien dat dit aantoont”, zegt de man. “En geloof me, ik ben geïnformeerd. Ik volg alles op de voet. Hoe? Via sociale media, natuurlijk.”

De reguliere media en de overheid vertrouwt hij niet. Die liegen volgens hem voortdurend. “Niet dat jullie slechte mensen zijn, hoor”, glimlacht hij minzaam. “Maar jullie denken altijd de waarheid in pacht te hebben, terwijl jullie eigenlijk niet veel weten. Wist u dat kinderen in Frankrijk massaal ziek geworden zijn van die vaccins? Daar schrijven jullie nooit over. En hier overweegt men ook om kinderen een spuit te geven. Daar word ik kwaad van.”

Het doet gezondheidswerkers soms wanhopen, te horen hoe mensen slecht of ronduit verkeerd geïnformeerd zijn. En te zien dat ze in het hele overheidsbestel, vrijwilligers incluis, weinig vertrouwen hebben. Het is een monnikenwerk om dag in dag uit met hen in gesprek te blijven gaan, zonder te veroordelen. “Want verlies je je geduld, dan gaat de deur helemaal dicht”, zegt Bourlard.

Dat er weinig vertrouwen is in overheid en gezondheidssysteem is zowat de basis van de problemen in Brussel. Volgens Jan De Maeseneer, emeritus professor huisartsengeneeskunde (UGent) en lid van de Taskforce Vaccinatie, die hier in eigen naam spreekt, moet daar dringend aan gewerkt worden. Niet alleen om ook Brussel uit de coronacrisis te loodsen maar evengoed om toegang tot de gezondheidszorg in de toekomst vlotter te laten verlopen. Hij pleit ervoor om alle burgers te verplichten zich in te schrijven bij een vaste huisarts, die dan een globaal medisch dossier (GMD) aanlegt. Dat is een digitaal patiëntendossier waarin alle relevante medische gegevens worden bijgehouden. 

Professor De Maeseneer: “Als je de vaccinatiepercentages in Vlaanderen, Wallonië en Brussel bekijkt, dan zie je dat die min of meer overeenkomen met het percentage patiënten in die regio die een GMD hebben. In Brussel heeft 49 procent een GMD, en is 48 procent ingeënt, in Vlaanderen heeft 76 procent een GMD en is 75 procent van de bevolking ingeënt. Dat is geen toeval.”

Volgens professor De Maeseneer zie je het ook in het buitenland: in landen waar patiënten zich verbinden aan een vaste artsenpraktijk loopt de vaccinatie vlotter. “Een huisarts die patiënten goed verzorgt, krijgt hun vertrouwen. En dan zullen ze ook bij hem gaan aankloppen met hun vragen en twijfels over bijvoorbeeld die vaccinatie.”

Dat er in Brussel zo weinig burgers een vaste arts hebben, is historisch gegroeid. “De hoofdstad heeft een overload aan ziekenhuizen, maar een tekort aan huisartsen. Nu zijn het er een stuk of 1.000. Dat moeten er zeker 1.400 zijn. Het zou een goed plan zijn om een onafhankelijk persoon, bijvoorbeeld een koninklijk commissaris, voor Brussel aan te stellen die de scheeftrekking in de gezondheidszorg kan rechttrekken. Brussel is het zorgenkind op vlak van eerstelijnsgezondheidszorg. Dat is niet meer acceptabel.”

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil voorlopig niet reageren op de vraag om het GMD voor alle Belgen te verplichten.