"Veel meer ambitie nodig" en "het gaat in de goede richting": regeringspartijen verdeeld over pensioenplan

Minister van Financiën en vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V) reageerde vanmorgen bijzonder kritisch in de "De ochtend" op Radio 1. Hij kreeg het plan nog niet te zien en kan enkel voortgaan op wat er in de media over verschenen is. Maar hij vraagt zich af of de pensioenhervorming wel toekomstgericht is.  "Dat klinkt allemaal heel sympathiek", zegt Van Peteghem. "Maar is dat wel betaalbaar? Het plan is met een rode stylo geschreven, maar we moeten vermijden dat ook de factuur rood zal zijn."

Van Peteghem vindt het een goed uitgangspunt om de pensioenen te financieren door mensen langer aan het werk te houden, maar tot nog toe is het niet duidelijk hoe dat zal gebeuren. 

"We moeten kijken naar de betaalbaarheid van het systeem. De doelstelling is om het pensioenstelsel toekomstgericht te maken. Iemand die vandaag begint te werken moet erop kunnen vertrouwen dat wanneer hij met pensioen gaat, hij een pensioen zal krijgen waarmee hij zijn levensstandaard kan behouden."

De vicepremier denkt dat er meer zal moeten gebeuren dan wat er nu op tafel ligt. "Het zal een moeilijke discussie zijn, maar we moeten ze aangaan. Dit gaat over de toekomst."

Ook David Clarinval, minister van Middenstand en Zelfstandigen voor MR, heeft sterke twijfels bij de plannen van de socialistische minister. "Ik denk dat mevrouw Lalieux een aantal dingen vergeten is", zegt hij. "De PS zit niet alleen in de regering hè, er zijn nog 6 andere partijen." 

Clarinval vindt dat het plan van minister Lalieux onvolledig is. “Minister Lalieux vergeet dat er ook sociale partners, zelfstandigen en ambtenaren bestaan. Het plan heeft het niet over de pensioenen van ambtenaren, noch over die van zelfstandigen. Er valt dus nog veel te bespreken." Clarinval benadrukt dan ook dat het plan dat nu voorligt enkel een voorstel van bevoegde minister Lalieux is, en niet het plan van de federale regering. 

Vicepremier Sophie Wilmès vindt dat er een directere link moet zijn tussen pensioenen en het aantal gewerkte jaren. Ze pleit wel voor collegialiteit binnen de federale regering.

Ook MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez reageert bijzonder kritisch. "Deze hervorming is budgettair niet houdbaar en stemt niet overeen met de doelstellingen die de Vivaldi-coalitie heeft vastgelegd", aldus Bouchez. "We hebben nood aan een structurele hervorming. Nu krijgen we een reeks maatregelen die binnen 3 of 4 jaar herzien moeten worden. Dat gaat niet."

De Vlaamse liberalen van Open VLD uiten ook kritiek. "We vinden dat er veel meer ambitie nodig is om onze pensioenen duurzaam, beter en betaalbaar te maken", klinkt het in een mededeling. "Dat kan enkel als mensen het signaal krijgen dat (langer) werken nodig is en ook loont. Het idee dat kort en minimaal bijdragen aan het systeem altijd voldoende is, is niet ons model."  

"Wat mij het meeste stoort, is de boodschap die men geeft: dat werken eigenlijk niet belangrijk is om de betaalbaarheid van de pensioenen te garanderen", zegt voorzitter Lachaert. Vorige maand pleitte hij ervoor om het minimumpensioen enkel te garanderen voor wie minstens 20 jaar effectief gewerkt heeft. Lalieux halveert die termijn nu naar 10 jaar. Het valt dus te verwachten dat Open VLD zich sterk tegen dat voorstel zal verzetten.

"Als we niet de boodschap geven dat werken nodig is, dat je minstens 20 jaar moet bijdragen om van een pensioen te genieten, dan ondergraaf je eigenlijk de betaalbaarheid van het systeem", klinkt het bij Lachaert.

Een argument om de termijn toch naar 10 jaar te brengen, in plaats van 20 jaar, is dat het verlengen van die termijn vooral vrouwen zou treffen. Die zouden namelijk vaker thuis blijven voor de kinderen of deeltijds werken. "Klopt niet", zegt Lachaert. "Dat is de spiegel van de samenleving van twee generaties geleden, die trouwens nu met pensioen is. Ik wil niet raken aan vrouwen die vandaag al met pensioen zijn. Maar de samenleving vandaag bestaat uit mensen, mannen én vrouwen, die gaan werken. Op een levensverwachting van tachtig jaar is het toch niet te veel gevraagd dat men twintig jaar effectief moet bijdragen aan het systeem?"

Lachaert hoopt dat het plan van Lalieux nog uitgebreid kan worden. Vandaag bouwen ambtenaren en zelfstandigen anders pensioen op dan werknemers. Lachaert wil die verschillen wegwerken. "Voor alle duidelijkheid: niemand wil gepensioneerden iets afnemen. Maar mensen die vandaag in een loopbaan starten, die zouden van mij in één statuut moeten kunnen starten. Waar je ook werkt, moet je dezelfde rechten hebben op het einde van de rit. Die omslag ontbreekt voorlopig nog, maar ik denk niet dat het onbespreekbaar is."

De Open VLD-voorzitter ziet ook enkele positieve elementen in het plan van Lalieux: "Wat ik wel wil bespreken, is de haalbaarheid om op oudere leeftijd verder te weken en mensen die langer willen werken te stimuleren."

Vicepremier voor Groen Petra De Sutter reageerde wel gematigd positief op de plannen van Lalieux. "Het gaat in de goede richting. Er staan een aantal zaken in die conform zijn met het regeerakkoord. En er staan ook een aantal dingen in die verder gaan en die ons niet ongenegen zijn", klinkt het. "

"Wat voor ons goed is, is de versoepeling voor het vervroegd pensioen", aldus De Sutter. "Ik denk dat dat een beetje tegemoetkomt aan de discussie van de zware beroepen die niet gevoerd zal worden. Het gaat natuurlijk vooral over arbeiders, vaak in zware beroepen, die vanaf 42 jaar op pensioen kunnen gaan. Als zij gestart zijn op 18 jaar kunnen zij met pensioen wanneer ze 60 zijn. Dat is denk ik een goede zaak. Daarnaast is er ook de pensioenbonus en dat kan een goede zaak zijn voor de werkgelegenheid en de betaalbaarheid van de pensioenen."

Volgens De Sutter wordt het belangrijkste discussiepunt binnen de federale regering hoeveel jaar iemand gewerkt moet hebben om in aanmerking te komen voor een minimumpensioen. "Meneer Lachaert heeft 20 voorgesteld, mevrouw Lalieux wil 10 jaar. We zullen daarover nadenken en onderhandelen." Al lijkt Groen eerder op de lijn van minister Lalieux te zitten. "Onze grootste bekommernis is toch rechtvaardigheid en de situatie van vrouwen. De discussie over de minimumpensioenen is bijvoorbeeld vooral van toepassing op vrouwen die thuis gebleven zijn voor de kinderen of die deeltijds gewerkt hebben. Als je die grens te hoog gaat leggen, gaan zij in de problemen komen. Dus die 20 jaar is voor ons zeker te hoog."

Zoals te verwachten was, reageert ook Vooruit, de zusterpartij van de Franstalige socialisten, tevreden. "Onze belangrijkste strijdpunten zijn opgenomen in het regeerakkoord en zullen worden gerealiseerd: het optrekken van de minimumpensioenen naar 1500 euro en de herinvoering van de pensioenbonus voor wie langer werkt dan een volledige loopbaan. Zo zorgen we ervoor dat werken loont." Dat laat de partij weten in een mededeling. 

"Voor de verdere pensioenhervorming helpt het niet om aan de zijlijn te staan roepen. Als we echt iets in beweging willen krijgen, moeten we als serieuze mensen binnen de regering ons werk doen."

Eerder deze week verduidelijkte Vooruit-voorzitter Conner Rousseau hun  standpunt over pensioenen al in "De Afspraak". Hij liet daar al verstaan dat hij zich niet kon vinden in het voorstel van Egbert Lachaert om het minimumpensioen te verbinden aan de voorwaarde dat iemand minimum 20 jaar effectief gewerkt moet hebben. Ook de jaren ziekte en werkloosheid moeten volgens Vooruit meetellen, want je kiest er volgens hen niet voor om ziek of werkloos te worden.

Rousseau pleitte in "De Afspraak" ook nog voor een bijdrage van de hoogste pensioenen om de (minimum)pensioenen betaalbaar te houden. De vorige regering bouwde die bijdrage af, maar Rousseau wil die opnieuw verhogen. "Ik vind het ideologisch belangrijk dat je de kloof tussen arm en rijk ook binnen de pensioenen gaat dichten."

De partijen die federaal in de oppositie zitten reageren, zoals verwacht, erg kritisch op het pensioenplan van PS-minister Lalieux. “In tegenstelling tot wat nodig is, wordt effectief werken dus niet beloond met een beter pensioen. Dat is een slag in het gezicht voor zij die wél tientallen jaren lang bijdragen tot onze maatschappij”, reageert N-VA-Kamerlid Wim Van der Donckt.

Vlaams Belang is tevreden met de belofte van een minimumpensioen, maar vindt de plannen van Lalieux "volstrekst onrealistisch". Ze stellen zich ernstige vragen bij de betaalbaarheid ervan.

Ook PVDA-PTB is ontevreden. Zij vinden dat de kern van de pensioenhervorming van de regering-Michel overeind blijft, "alle verkiezingsbeloftes van de socialisten ten spijt". Voorzitter Peter Mertens is teleurgesteld dat de pensioenleeftijd op 67 jaar behouden blijft en dat een vervroegd pensioen pas kan na 42 jaar loopbaan. Ook de verdere afbouw van het brugpensioen en het gebrek aan uitzonderingen voor zware beroepen vinden zij problematisch.