Minister van Pensioenen Karine Lalieux gaf vrijdagochtend in de pers een eerste aanzet voor de nakende pensioenhervorming, waarover de regering het dit najaar eens moet worden. Lalieux stelt daarin onder meer voor om het minimumpensioen voor te behouden voor wie minstens tien jaar effectief gewerkt heeft, vervroegd pensioen mogelijk te maken na 42 dienstjaren en om opnieuw een pensioenbonus in te voeren.

LEES OOK. Vervroegd pensioen na 42 jaar, pensioenbonus en nog steeds gunstregime voor ambtenaren: Lalieux is klaar met pensioenplan

Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert is niet enthousiast over die plannen. “We vinden dat er veel meer ambitie nodig is om onze penisoenen duurzaam, beter en betaalbaar te maken”, zegt hij. “Dat kan enkel als mensen het signaal krijgen dat (langer) werken nodig is en ook loont. Het idee dat kort en minimaal bijdragen aan het systeem altijd voldoende is, is niet ons model.”

“We hebben nood aan een evenwichtige hervorming die wel conform is aan de afspraken uit het regeerakkoord en die de houdbaarheid van het systeem garandeert”, benadrukt Lachaert nog. “Het is nu aan alle regeringspartners om het debat in de schoot van de regering te voeren met teksten en op basis van cijfers.”

Lachaert gaf eind augustus zelf al een schot voor de boeg met een eigen voorstel om het minimumpensioen voor te behouden aan wie minstens 20 jaar effectief heeft gewerkt, dubbel zoveel als in het plan van Lalieux dus. Vandaag is de enige voorwaarde een loopbaanduur van minstens 30 jaar, maar dat zegt niets over de effectief gewerkte jaren omdat zaken als werkloosheid en tijdskrediet gelijkgesteld worden in de pensioenopbouw. De regering besliste eerder al om het minimumpensioen voor een volledige loopbaan van 45 jaar op te trekken tot 1.500 euro netto.

N-VA: “Totaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin”

Voor N-VA toont het pensioenplan van Lalieux dan weer “een totaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin. Men wil dus nog maar eens geld uitgeven dat men niet heeft, zonder enige deftige hervorming om het ook betaalbaar te houden voor de volgende generaties”.

LEES OOK. Pensioen verdelen over partners, 20 jaar effectief werken... Het pensioendebat gaat kletteren (+)

De voorstellen klinken goed: minder werken, voor meer geld, aldus de oppositiepartij. “Maar de factuur van dat PS-feestje is voor onze kinderen en kleinkinderen. Voor de N-VA is het duidelijk: après nous, le déluge. De vraag is dus of CD&V en Open VLD de herinnering aan de regering Michel- I volledig zullen uitwissen door hiermee akkoord te gaan”, luidt het in een mededeling.

De hervormingen uit het verleden om het pensioenstelsel betaalbaar te houden, worden uitgehold, betreurt N-VA. Wat het minimumpensioen betreft, pleit de minister voor een zeer soepele instapregeling met slecht 10 gedeeltelijke effectieve jaren op een carrière van 30 jaar. N-VA stelt vast dat je nog steeds zonder probleem er 35 gelijkgestelde jaren aan kunt toevoegen om een volwaardig minimumpensioen van 1.500 euro op te bouwen.

“In tegenstelling tot wat nodig is, wordt effectief werken dus niet beloond met een beter pensioen. Dat is een slag in het gezicht voor zij die wél tientallen jaren lang bijdragen tot onze maatschappij”, reageert Kamerlid Wim Van der Donckt.

Tenslotte rekent de federale regering op een werkzaamheidsgraad van 80 procent om de pensioenen betaalbaar te houden, “maar over hoe die werkzaamheidsgraad effectief zal worden verhoogd, lezen we niets in de plannen van minister Lalieux”. N-VA wijst erop dat we vandaag met een werkzaamheidsgraad van 70 procent amper kandidaten vinden voor de vele vacatures.

MR schiet plannen van Lalieux af

De MR heeft zware kritiek op het plan van Lalieux. Voor voorzitter Georges-Louis Bouchez moet zij haar huiswerk opnieuw maken. “Deze hervorming is budgettair niet houdbaar en stemt niet overeen met de doelstellingen die de Vivaldi-coalitie heeft vastgelegd”, klinkt het. “We hebben nood aan een structurele hervorming. Nu krijgen we een reeks maatregelen die binnen 3 of 4 jaar herzien moeten worden. Dat gaat niet”.

Bouchez had hervormingen verwacht om de betaalbaarheid van het pensioensysteem te verzekeren, een gelijkschakeling van de statuten en een oplossing voor de zware beroepen, maar die ziet hij niet in het plan. De MR-voorzitter is er ook niet over te spreken dat de minister eerst naar de pers gestapt is met haar plan. “Een dergelijke hervorming in de pers voorstellen voordat de teksten op de tafel van de ministerraad liggen, is niet ernstig”.

Ook minister van Middenstand David Clarinval was scherp bij zijn aankomst aan het kernkabinet. “Minister Lalieux is vergeten dat er zes andere partijen in de regering ziten, dat er sociale partners, zelfstandigen en ambtenaren bestaan”, fulmineerde hij. Clarinval wees ook op de budgettaire gevolgen en benadrukte de noodzaak om werk te belonen. Voor hem zijn 20 gewerkte jaren nodig om in aanmerking te kunnen komen voor het minimumpensioen.

Vlaams Belang: “Opbod- en aankondigingspolitiek”

Het Vlaams Belang vindt de pensioenvoorstellen van Lalieux “volstrekt onrealistisch”. De extreemrechtse partij herhaalt haar pleidooi om de sociale zekerheid te splitsen. “Dit is een opbod- en aankondigingspolitiek”, reageert Vlaams Belang-Kamerlid Ellen Samyn. “Het huidige pensioensysteem in Belgische context is onbetaalbaar, dit plan maakt het gewoon erger.” Volgens het Vlaams Belang is de “enige manier om de pensioenen betaalbaar en rechtvaardig te maken de splitsing van de sociale zekerheid”.

Van Peteghem: “Vermijden dat pensioenplan van Lalieux rood kleurt”

Volgens minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) is het pensioenplan van Lalieux “met een rode stylo geschreven, maar moeten we vermijden dat het rood kleurt”. Voor Van Peteghem moet ervoor gezorgd worden dat het pensioensysteem toekomstgericht blijft en dat de mensen vertrouwen hebben dat ze hun pensioen blijven krijgen.

Het pensioenplan, waarvan hij nog geen tekst gezien heeft, klinkt voor Van Peteghem sympathiek, maar hij stelt zich vragen bij de betaalbaarheid. Zo wil Lalieux haar plan betalen met de verhoging van de werkzaamheidsgraad tot 80 procent. Dat is een goed principe voor Van Peteghem, “maar met welke maatregel zal dat gebeuren?”

De minister van Pensioenen stelt ook een loopbaan van 10 gewerkte jaren voor om in aanmerking te komen voor het minimumpensioen, terwijl Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert eerder een loopbaan van 30 jaar naar voren schoof. De CD&V’er ziet de 10 jaar eerder als een “openingszet”. Bij het bepalen van het aantal effectief gewerkte jaren, moet er voor hem ook rekening gehouden worden met de vrouwen en de meewerkende echtgenoot.

De minister vindt ook het herinvoeren van de pensioenbonus een goede stimulans om langer aan de slag te blijven, maar hij waarschuwt dat er gekeken moet worden naar de betaalbaarheid. “Om het pensioensysteem echt te verbeteren, is meer nodig dan wat op tafel ligt”, besloot Van Peteghem.

Vicepremier De Sutter ziet “evenwichten” in plan

Vicepremier Petra De Sutter (Groen) is gematigd positief over het plan van Lalieux. Er zitten voor haar evenwichten in, zei ze bij haar aankomst aan het kernkabinet, zonder de details van het plan gezien te hebben. De versoepelingen voor het vervroegd pensioen vindt ze positief, en een alternatief voor de discussie over de zware beroepen die niet gevoerd zal worden. Ook de pensioenbonus is voor haar een goede zaak om de werkzaamheidsgraad op te krikken.

Ook voor De Sutter is het voorstel om tien gewerkte jaren te hanteren voor de toegang tot het minimumpensioen. Voor Groen is 20 jaar te veel. “De grootste bekommernis moet rechtvaardigheid zijn en aandacht voor de vrouwen, die vaak halftijds werken om voor de kinderen te zorgen”. “Het pensioenplan ziet er evenwichtig uit. Over de betaalheid zal moeten onderhandeld worden. We moeten eerst de details van het plan kennen en de becijferde voorstellen”, aldus de vicepremier.

CDH: “Stappen vooruit, maar onvoldoende”

Voor oppositiepartij CDH bevat het pensioenplan van minister Karine Lalieux “stappen vooruit”, maar die zijn “onvoldoende” om te komen tot een harmonisering van de statuten van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. CDH-voorzitter Maximé Prévot dat het pensioenplan “het werk als ouder of in de non-profit onvoldoende waardeert” en “niet leidt tot meer gelijkheid voor de vrouwen”. Prévot stelt ook “diepe meningsverschillen” binnen de federale meerderheid over het pensioendossier vast en roept de Vivaldipartijen op “te stoppen met twisten”.

PVDA: ‘Kern van hervormingen van regering-Michel blijft behouden”

Voor PVDA-voorzitter Peter Mertens blijft de kern van de pensioenhervorming van de regering-Michel in het pensioenplan van Lalieux overeind, “alle verkiezingsbeloftes van de socialisten ten spijt”. Mertens verwijst naar de pensioenleeftijd die op 67 jaar blijft, het vervroegd pensioen na 42 gewerkte jaren, de verdere afbouw van het brugpensioen, en het ontbreken van uitzonderingen voor zware beroepen.

Door de afbouw van het brugpensioen stijgt het aantal oudere langdurig zieken, wat de sociale zekerheid méér kost dan een bruggepensioneerde, merkt de PVDA-voorzitter op. Hij wijst er ook op dat een meerderheid van de vrouwen niet aan 42 gewerkte jaren komt om met pensioen te kunnen gaan. “Zij moeten dus blijven werken tot 64, 65 en binnenkort 66 of 67 jaar. Wat is daar nu vrouwvriendelijk aan?”, vraagt hij zich af.

Unizo ziet niet hoe pensioenvoorstel vergrijzing aanpakt en wil overleg

Ook Unizo heeft vragen bij de eerste plannen van Lalieux. De ondernemersorganisatie ziet niet in hoe het pensioenplan van de minister de vergrijzing aanpakt. Dat zegt topman Danny Van Assche vrijdagochtend op Twitter. Unizo wil nu zelf de teksten grondig bekijken en dringt aan op overleg. “Plots valt pensioenvoorstel uit hemel. Voorlopig ziet Unizo niet hoe dit vergrijzing aanpakt. Sneller vervroegd pensioen zal krapte op arbeidsmarkt niet aanpakken. We missen harmonisering ambtenarenpensioen. Positief dat aanvullend pensioen buiten schot blijft. Overleg nodig!”, aldus Van Assche.

Voka: “Geen antwoord op betaalbaarheidsprobleem en krapte op arbeidsmarkt”

Volgens Voka is het pensioenplan van Lalieux dan weer een slag in het water. “De hervormingsplannen bieden geen antwoord op de vraag hoe we de groeiende pensioenmassa kunnen blijven betalen en de krapte op de Vlaamse arbeidsmarkt kunnen oplossen”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van het Vlaams netwerk van ondernemingen. Hij roept de federale regeringspartijen op om “de voorbereiding van de pensioenminister een niveau hoger te tillen”. “Anders is dit een nieuw rondje in het verder voor ons uitduwen van de pensioenfactuur.”

Voka wijst erop dat ons pensioenstelsel in de eerste pijler een repartitiesysteem is, waardoor meer mensen langer moeten werken om de pensioenen betaalbaar te houden. “De impact op de loopbaanlengte van de pensioenplannen van minister Karine Lalieux zal minimaal zijn en werkt per saldo zelfs omgekeerd. De betaalbaarheid van de pensioenen hangt nauw samen met de ambitie om tot een werkzaamheidsgraad van 80 procent te komen. De hervormingen die daarvoor nodig zijn, staan nog niet eens in de steigers”, aldus Voka.

De aangekondigde plannen bieden volgens de werkgeversorganisatie ook geen enkel antwoord op de krapte op de Vlaamse arbeidsmarkt. “Integendeel, bepaalde categorieën werknemers worden aangemoedigd om nog sneller van de arbeidsmarkt te verdwijnen na 42 jaar dienst. Daarmee lossen we de krapte op de arbeidsmarkt niet op en zal de totale pensioenfactuur nog stijgen.” De tweede pensioenpijler moet volgens Voka verder versterkt en uitgebreid worden. “Voka zegt dan ook klaar en duidelijk: handen af van de tweede pensioenpijler.”

VBO: “Pensioenleeftijd eerst verhogen en nu indirect verlagen?”

Volgens het Verbond van Belgische Ondernemingen is het nu “hopelijk tijd voor debat en studie”. Dat laat gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans verstaan. Hij werpt alvast een aantal vragen op voor minister Lalieux: “1. Pensioenleeftijd eerst verhogen (67j) en nu indirect verlagen (42 gewerkte jaren)? 2. Gewerkte jaren? Quid gelijkgestelde perioden? 3. Ambtenarenpensioenen vallen buiten hervorming?”

ACV tevreden dat afgestapt wordt van “logica van sancties die niet werkt”

“Het is voor ons belangrijk dat afgestapt wordt van een logica van sancties die niet werkt”, reageert Marie-Hélène Ska, algemeen secretaris van de christelijke vakbond ACV. “De uitdaging voor deze hervorming van de pensioenen is om stabiliteit en duidelijkheid te brengen, na vele jaren van onzekerheden”, klinkt het.

De christelijke vakbond ziet positieve elementen, met name “de mogelijkheid om het einde van de carrière en het privéleven beter te combineren en het afstappen van een logica van sancties die niet werkt”, maar benadrukt dat “veel vragen onbeantwoord blijven”.

Verschillende dossiers zouden op de tafel van het sociaal overleg belanden, zoals de veralgemening van het aanvullend pensioen of de kwestie van de gendergelijkheid voor de pensioenen. “We hopen dat de regels die vastgelegd zullen worden door de regering een sereen debat mogelijk zullen maken”, aldus Ska.

ACLVB betreurt sloganeske communicatie

De ACLVB betreurt ten zeerste de sloganeske communicatie aan het begin van dit schooljaar, zo meldt de liberale vakbond. “Het pensioendossier is een complex dossier. Het moet in zijn volledigheid benaderd worden én gedragen door de sociale partners”, aldus de ACLVB. De liberale vakbond verwacht “een snelle uitnodiging om aan tafel te gaan en om zich te kunnen uitspreken”. “De details van de pensioenhervorming zijn ons vooralsnog niet bekend, maar voor de ACLVB is het nu al duidelijk waaraan dit moet beantwoorden. Rechtvaardige en betaalbare pensioenen zijn onlosmakelijk verbonden met een volwaardig tewerkstellingsbeleid, rechtvaardige pensioenberekening en democratisering van het aanvullend pensioen.”