De partij PVDA heeft een wetenschappelijk onderzoek uit het jaar 2000 opgediept. De Amerikaanse onderzoekers Geary Olsen en Larry Zobel hebben toen 258 werknemers van 3M in Zwijndrecht getest op de aanwezigheid van de mogelijk schadelijke stoffen PFOS en PFOA in hun bloed.

Uit dat onderzoek blijkt dat alle werknemers toen meer PFOS en PFOA in hun bloed hadden dan de normen die het Europees Voedselagentschap in 2020 heeft opgelegd. Er wordt vergeleken met normen uit 2020, want in 2000 waren er nog geen normen voor PFOS en PFOA.

“Zo’n twee maanden geleden beweerde 3M, bij monde van directeur Peter Vermeulen, dat er voor de werknemers in Zwijndrecht geen probleem is met de bloedwaarden”, zegt Jos D’Haese, Vlaams Parlementslid voor PVDA en lid van de onderzoekscommissie naar PFOS. “Maar uit de studie uit 2000 blijkt dat de gemiddelde PFOS-waarde bij werknemers 190 keer boven de huidige norm ligt. Voor PFOA is dat zelfs 510 keer.”

PVDA ging, op basis van de waarden die in het jaar 2000 werden vastgesteld, na hoeveel PFOS en PFOA er vandaag nog in het bloed van de werknemers zou zitten. De partij gebruikte daarvoor de methode die professor Jacob De Boer heeft voorgesteld in de onderzoekscommissie. “De resultaten zijn helemaal niet zo geruststellend als de beweringen van de 3M-directeur”, zegt Jos D’Haese. “Onze berekeningen tonen aan dat bij 98 werknemers en ex-werknemers de normen vandaag nog 2,6 keer overschreden zouden worden voor PFOS en 2,9 keer voor PFOA.”

Toxicoloog is ongerust

Toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) heeft het onderzoek waar PVDA naar verwijst, ingekeken. “De resultaten zijn verontrustend”, zegt hij. “De normen worden bij sommige werknemers honderden keren overschreden. Dat is echt heel veel. Proeven op dieren hebben aangetoond dat te hoge PFOS- en PFOA-waarden onder meer kunnen leiden tot een verstoring van de hormonen- en cholesterolbalans en een vermindering van het immuunsysteem. Er zijn geen proeven op mensen gebeurd, omdat dit ethisch niet te verantwoorden is. Maar er is hier wel degelijk een risico. Op basis van de resultaten van de studie zou het bijvoorbeeld zo’n 35 jaar duren voor de PFOS uit de bloedwaarden van de werknemers van 3M in Zwijndrecht is verdwenen.”

Rebecca Teeters, senior vicepresident van 3M, gaf vrijdag in de onderzoekscommissie van PFOS in het Vlaams Parlement toe dat er in 2000 zeer hoge PFOS-waarden zijn gevonden in het bloed van werknemers in Zwijndrecht. “En toch zijn er bij die mensen geen negatieve gezondheidseffecten gevonden”, zegt ze.

“Werknemers blijven opvolgen”

Jan Tytgat is niet gerustgesteld. “Je moet kijken naar de gezondheidseffecten op lange termijn”, zegt hij. “Ik dring erop aan dat de gezondheid van de werknemers van toen ook vandaag goed wordt opgevolgd. Als ze allemaal nog gezond zijn, is dat goed nieuws en is PFOS misschien niet zo schadelijk. Maar dat moet wel worden nagegaan.”

Rebecca Teeters zegt dat 3M dat doet. “We hebben het proces opgestart om opnieuw de bloedwaarden te meten van werknemers en gepensioneerden van onze vestiging in Zwijndrecht.”