Vlaams minister Demir stelt 3M in gebreke: belangrijke juridische stap zodat chemiebedrijf vervuiling moet aanpakken

De juridische stap die Demir onderneemt, volgt op de slechte beurt die het bedrijf vorig week maakte in de onderzoekscommissie rond de PFOS-vervuiling in het Vlaams Parlement. De leiding van 3M kon daar amper antwoorden op de vragen die werden gesteld. Demir liet zich toen al op Radio 1 ontvallen dat ze vermoedt dat het bedrijf informatie achterhoudt. 

Dat vermoeden heeft nu dus geleid tot de juridische stap. Vanavond zijn deurwaarders met een formele ingebrekestelling naar de hoofdzetel van 3M In Diegem getrokken, alsook naar de fabriek in Zwijndrecht en naar de individuele bestuurders van het bedrijf. In de volgende dagen zullen ook de hoofdzetel van het moederbedrijf in Amerika en de bestuurders van het moederbedrijf een formele ingebrekestelling ontvangen.  

De ingebrekestelling is een juridische stap om officieel aan het bedrijf te zeggen dat het zijn verplichtingen niet nakomt. 

In de ingebrekestelling eist Demir dat 3M tegen 1 oktober over de brug komt met middelen waarmee het de Vlaamse belastingbetaler volledig schadeloos stelt, manieren waarop het de vervuiling zal opkuisen én met alle informatie over de mogelijke gevaren van de stoffen die het produceert en loost. 

Doet het bedrijf dat niet, dan kan het tot een rechtszaak komen en eventuele monsterboetes. Een ingebrekestelling is ook een garantie dat de zaak niet meteen kan verjaren.

In "De afspraak" op Canvas zegt Demir dat ze niet over een nacht ijs is gegaan om tot de ingebrekestelling te komen. "Ik heb met juristen uit mijn administratie en daarbuiten overlegd, ook met juristen in Amerika. We hebben dus een stevig dossier." Het feit dat 3M in de VS voor gelijkaardige feiten is veroordeeld tot een boete van bijna een miljard dollar,  sterkt Demir in haar geloof dat het bedrijf de eisen die ze stelt zal moeten nakomen.

Het geld dat Demir van 3M eist, zal onder meer dienen om het afnemen van bloedstalen bij de bevolking te betalen, om vervuilde gronden af te graven en om hoevewinkels te vergoeden die wegens de vervuiling hun plaatselijk geteelde producten niet meer konden verkopen. Zo licht de minister nog toe.  

Demir heeft intussen ook laten weten dat ze de komende weken overleg heeft met de Nederlandse provincie Zeeland. Die provincie had gedreigd om  Vlaanderen voor de rechtbank te dagen, als het gewest niet snel iets ondernam tegen de vervuiling door 3M. De stoffen die het bedrijf loost, komen via de Schelde ook in Nederland terecht. In Zeeland maken ze zich daar zorgen over. 

Zo’n 2 weken geleden nam Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) al verschillende maatregelen tegen 3M. Zo moest het bedrijf stoppen met het lozen van afvalwater waarin de chemische stof FBSA zit. 3M werd ook onder verhoogd toezicht geplaatst: er kwamen sindsdien onder meer wekelijkse staalnames van het afvalwater. Die maatregelen blijven intussen gelden.

De PFOS-vervuiling waarmee 3M in het voorjaar het nieuws haalde, kwam aan het licht tijdens de Oosterweelwerken, vlakbij de fabriek van 3M in Zwijndrecht. Hoewel al jaren bekend was dat 3M PFOS produceerde en loosde,  kwamen onze overheden maar eerst enkele maanden geleden in actie. Zo mogen buurtbewoners van de fabriek in Zwijndrecht bijvoorbeeld geen eieren van kippen uit eigen kweek eten. 

Volgens minister Demir kon 3M jarenlang zijn gang gaan omdat de Vlaamse Milieumaatschappij, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij en de verschillende inspectiediensten amper informatie met elkaar deelden.

PFOS behoort net als FBSA tot de familie van PFAS-verbindingen en wordt beschouwd als gevaarlijk omdat de stof zich opstapelt in het bloed.  Wetenschappers denken dat PFOS ondermeer de werking van onze hormonen en onze immuniteit verstoort, en kan leiden tot leveraandoeningen en een lager geboortegewicht.