Duits-Amerikaans privébedrijf zal deel van De Lijn-bussen vervangen
Het Duits-Amerikaanse privébedrijf ViaVan wordt de spin in het web van het nieuwe Vlaamse vervoerssysteem. De regering heeft daarover een contract gesloten. Bij ViaVan bestellen we straks ritten, kopen we tickets en zoeken we routes op. Al loopt de switch wel vertraging op.
“Dit is een belangrijke stap in de uitrol van onze nieuwe mobiliteitsvisie”, zegt Vlaams mobiliteitsminister Lydia Peeters (Open Vld). Na een lange aanbestedingsprocedure koos de regering voor het Duits-Amerikaanse ViaVan als uitbater voor de toekomstige Mobiliteitscentrale, een soort taxicentrale waar we straks allerlei vervoersmiddelen moeten bestellen om op onze bestemming te geraken. Zij vervangen een deel van de bussen van De Lijn.
ViaVan is een samenwerking van het Duitse Mercedez-Benz Vanz en het Amerikaanse Via, dat zijn hoofdkwartier in New York heeft. In verschillende Europese steden, waaronder Amsterdam, Berlijn en Londen, biedt het reeds vervoer op aanvraag aan. Daarbij werkt het vaak samen met lokale overheden. De multinational heeft dan ook een stevige reputatie. “Wij maken steden leefbaar, efficiënt en verbonden”, zo klinkt het op de eigen website.
In Vlaanderen moet ViaVan ervoor zorgen dat iedereen vlot kan schakelen tussen een wirwar aan vervoersmiddelen, die ook nog eens door verschillende bedrijven worden aangeboden. In het nieuwe vervoerssysteem wordt het net immers opgedeeld in laagjes: een kern van grote lijnen, een netwerk van aanvullende lijnen en een amalgaam van busjes, taxi’s, deelauto’s en flex-systemen als ‘vervoer op maat’. Kortom, we zullen veel vaker moeten overstappen.
100 miljoen euro
De bedoeling is dat je straks via een app, een website of een telefooncentrale doorgeeft waar je naartoe wil, waarna je te horen krijgt welk vervoersmiddel het meest geschikt is. Elke rit wordt via het systeem verrekend. Een technisch huzarenstukje waarvoor zelfs De Lijn bedankte wegens te complex. Zij ziet nu een deel van haar taken wegvloeien. “De Mobiliteitscentrale zal reizigers een weg helpen banen in het nieuwe mobiliteitslandschap”, zegt Peeters.
ViaVan haalde de opdracht al in april binnen, maar de aanbesteding werd tot twee keer toe aangevochten bij de Raad van State door het Nederlandse bedrijf dat net naast de opdracht greep, Qarin BV uit Amsterdam. Een eerste keer moest de Vlaamse regering haar beslissing beter motiveren, een tweede keer werd de klacht verworpen. Nu heeft de overheid dan toch een contract afgesloten ter waarde van 100 miljoen euro, goed voor de komende acht jaar.
Wanneer de switch er komt, blijft weliswaar onduidelijk. De hervorming van het openbaar vervoer wordt al jaren voorbereid en moest normaal op 1 januari 2022 ingaan, maar de overstap blijkt veel complexer dan verwacht. Een onderzoek van De Morgen toonde aan dat er ‘vervoerswoestijnen’ dreigen te ontstaan: grote landelijke gebieden waar mensen zonder vlotte verbinding vallen. Op dit moment is het nog altijd niet duidelijk of en hoe deze gaten opgevuld geraken.
Vertraging
Ook de 1.000 beloofde knooppunten om over te stappen van het ene vervoersmiddel op het andere blijven achter, hoewel zij een cruciale schakel zijn in het nieuwe systeem. In de hoop dit te versnellen, keurde de Vlaamse regering een nieuwe subsidieregeling goed waarbij steden en gemeenten tot 100 procent van de prijs voor de aanleg van een knooppunt kunnen terugvorderen.
Het ziet er meer en meer naar uit dat de hervorming met een jaar zal worden uitgesteld, al wil Peeters dat nog niet zo gezegd hebben. Dat er uitstel komt, staat wel vast. “De procedures voor de Raad van State hebben voor vertraging gezorgd. Ook de uitrol van het vervoer op maat vraagt nog alle aandacht”, zegt ze. “In het nieuwe systeem hangt alles aan elkaar. Als één schakel niet werkt, kan de rest ook niet functioneren.”
Al in april pleitten de Mobiliteitsraad van Vlaanderen en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) voor uitstel omdat er chaos dreigde.